Тро́ўнік ‘капытнік, Calla palustris L.’ (івац., ЛА, 1). Хутчэй за ўсё, з траўнік — ад трава, параўн. тро́ўка ‘травінка’ (Сцяшк., Растарг.), дзе галосны ‑о‑ замест ‑а‑ выкліканы лабіялізацыяй пад уплывам наступнага ‑ў‑ (Карскі 1, 97). Значэнне ‘траўны’ = ‘лекавы’ адпаведна да тра́вы ‘зелле’ як агульнай назвы лекавых зёлак, параўн. травянік ‘лякарства з траў’ (Жд. 1).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

тэ́ма

(гр. thema)

1) прадмет апісання, адлюстравання, даследавання, размовы (напр. т. рамана, т. даклада);

2) асноўны матыў музычнага твора (напр. т. з варыяцыямі);

3) лінгв. аснова слова на тэматычны галосны (напр. чыта- ў слове чытаю).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Ро́зыйск ’росшук’ (Нас., Юрч. Вытв.). Утворана ад іск ’пошук’ (вымаўлялася [йіск]) з далучэннем прыстаўкі роз‑/раз‑ (гл.). Ва ўтваральным *розйіск адбылася перастаноўка гукаў у групе йі > ій, а пры цвёрдай зычнай ‑з (у роз-) і перайшло ў ы. У іншых гаворках ‑й‑ выпала: ро́зыск (стол., валож., талач., ЛА, 1), але пасля прыстаўкі на галосны гук гэты ‑й‑ застаўся: по́іск [по́йіск], по́іска [по́йіска].

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

obscure​1 [əbˈskjʊə] adj.

1. малавядо́мы;

an obscure Italian writer малавядо́мы італья́нскі пісьме́ннік

2. незразуме́лы, няя́сны, невыра́зны, цьмя́ны;

an obscure feeling няя́снае адчува́нне;

for some obscure reason па незразуме́лай прычы́не;

an obscure vowel ling. мо́ц на рэдукава́ны (гук), нейтра́льны гало́сны (гук)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Пашпа́рыць 1 ’хутка пайсці’ (в.-дзв., Шатал.). Да па- і шпаркі (гл.). Аналагічна літ. skúosti ’хутка пайсці’ (< skubùs ’паспешны, шпаркі’, paskubà ’паспешнасць’).

Пашпа́рыць 2 ’кінуць, шпурнуць’ (дзярж., Нар. сл.). Балтызм (?). Параўн. брасл. шпа́рг̌ацца ’кідацца’, раг. шпа́рг̌аць ’кідаць чым-н., шыбаць, шпурляць’ (Сл. ПЗБ), роднасным да якіх Грынавяцкене (там жа, 5, 495) лічыць літ. spirgė́ti ’кідацца’. Галосны ‑а́‑ з ‑і‑, дзякуючы наступнаму ‑r‑.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пазі́цыя ж., в разн. знач. пози́ция;

перадавы́я ~цыі — передовы́е пози́ции;

гало́сны ў мо́цнай ~цыі — гла́сный в си́льной пози́ции;

вы́значыць сваю́ ~цыю — определи́ть свою́ пози́цию;

○ агнява́я п. — огнева́я пози́ция;

◊ з ~цыі сі́лы — с пози́ции си́лы

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кра́ткий каро́ткі; (сжатый) сці́слы;

«и» кра́ткое «і» каро́ткае;

кра́ткий гла́сный лингв. каро́ткі гало́сны;

кра́ткие прилага́тельные грам. каро́ткія прыме́тнікі;

кра́ткое изложе́ние сці́слы перака́з;

в кра́тких слова́х у не́калькіх сло́вах;

быть кра́тким быць сці́слым.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Астраго́н ’расліна Artemisia dracunculus L.; палын-эстрагон’. Пачатковы ненаціскны галосны вымаўляўся як ‑а, што вяло да народнаэтымалагічнай сувязі з востры. На самой справе эстрагон з французскай праз рускую (дзе фіксуецца з; 1864) ці польскую; франц. estragon ’тс’ з 1564 < арабск. Паколькі з эстрагону рабілі воцат, гэта назва была перанесена і на воцат, які народнаэтымалагічна звязваўся з якасцю ’востры’: у Насовіча острого́нъ ’моцны вінны воцат’. Народнаэтымалагічнае асэнсаванне эстрагону адзначана і ва ўкр. острогін ’палын-эстрагон’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

front​2 [frʌnt] adj.

1. пярэ́дні; пе́ршы;

the front page пе́ршая старо́нка/паласа́ (у газеце); ты́тульны ліст (у кнізе);

the front page news асно́ўныя наві́ны ў газе́це;

the front rows пе́ршыя рады́;

the front wheels/legs пярэ́днія ко́лы/ла́пы

2. ling. пярэ́дні;

a front vowel гало́сны пярэ́дняга ра́да

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Тускно́та ‘маркота, смутак, сум’ (Байк. і Некр., Адм.). Ранняе запазычанне з польск. tęsknota ‘туга, смутак, журба’, пра што сведчыць замена другаснага насавога на у (Булыка, Выбр. пр., 122) < *tъskn‑ota < *tъsknъ ‘смутны, журботны, тужлівы’, ‘варты жалю, мізэрны’ (гл. папярэдняе слова), што дало натуральным шляхам прыметнік ckny ‘тс’. Ст.-польск. tesknić sobie ‘быць у роспачы, засмучаным’, дзе пазней пад уздзеяннем ‑n‑ галосны гук ‑e‑ стаў насавым гукам > tęsknić (Борысь, 632), магчыма, было крыніцай ст.-бел. тескнети ‘тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)