Прыкра́сіць ’аздобіць, упрыгожыць’; перан. ’упрыгожыць выдумкай, перабольшаннем апавяданне, пераказ’; ’дадаць у ежу што-небудзь для каларыйнасці або смаку; закрасіць’ (Нас., ТСБМ); сюды ж сінанімічныя аддзеяслоўныя назоўнікі: прыкра́са, часцей мн. л. прыкра́сы ’аздоба, упрыгожанні; перабольшанне, выдумка’ (ТСБМ), прікра́са ’аздоба’ (Бяльк.), прыкра́са ’тое, што дабаўляецца ў ежу для каларыйнасці або смаку (мяса, тлушч, пахучыя прыправы і пад.; закраса)’ (Нас., ТСБМ). Параўн. з антанімічнымі значэннямі, што надаюцца семантыкай прыстаўкі, якое ў дадзеным выпадку з’яўляецца сінанімічным значэнню прыстаўкі пера- ’давядзенне дзеяння да адмоўнага выніку’: прыкрасі́цца ’паблякнуць’: краса прыкрасіцца, а розум прыгадзіцца (шуміл., Сл. ПЗБ), прыкра́са, перэкра́са ’непрыгожая дзяўчына’ (Растарг.). Да слаба адлюстраванага — і толькі на ўсходзе — мглін., зах.-бранск.кра́сіць ’упрыгожваць’ (Кос., Растарг.), якое яшчэ ў прасл.*krasiti набыло значэнне ’дадаць у ежу’ (ЭССЯ, 12, 99–100). Параўн. рус.дыял.прикра́сить ’прыправіць, закрасіць (пра страву)’, ’пахваліць некага’, укр.прикра́сити ’ўпрыгожыць, зрабіць прыгажэйшым’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ГРО́ДЗЕНСКАЯ ЗА́ЛА СЕ́ЙМАЎ.
Існавала ў Гродне ў 18—19 ст. Пабудавана ў 1726 у двары Гродзенскага Новага замка, злучалася з ім 2-павярховымі П-падобнымі ў плане драўлянымі карпусамі, якія абкружалі вял. двор. Пабудова ўключала вял. базілікальную залу, уваходны вестыбюль з лесвіцай і памяшканне для кур’ераў. У глыбіні залы на ўзвышэнні знаходзілася крэсла караля. Унутраная аздоба залы характэрная для архітэктуры стылю ракако — сцены чляніліся высокімі пілястрамі, філёнгамі, былі ўпрыгожаны размалёўкай і скульптурнымі рэльефамі ў мудрагеліста выгнутых рамах, вокны аформлены ліштвамі складанай формы.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
агальматалі́т
(ад гр. agalma, -atos = аздоба + -літ)
дробназярністая горная парода белага, шэрага, бура-жоўтага або зялёнага колеру, якая складаецца з пірафіліту з рознымі прымесямі; выкарыстоўваецца ў дэкаратыўным мастацтае.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ornament
[ˈɔrnəment]1.
n.
1) аздо́баf.
2) маста́цкае аздабле́ньне чаго́-н.
3) арна́мэнт -у m.
2.
v.
аздабля́ць, упрыго́жваць; убіра́ць, прыбіра́ць
•
- ornaments
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
garnish
[ˈgɑ:rnɪʃ]1.
n.
1) гарні́р -у m.
2) аздо́баf.; убо́р -а m.
2.
v.t.
1) аздабля́ць гарні́рам (стра́вы)
2) аздабля́ць, убіра́ць, упрыго́жваць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
ozdoba
ozdob|a
ж.
1.аздоба; упрыгожанне; украса;
dla ~y — для аздобы (украсы; упрыгожання);
2.перан. краса; гонар
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
◎ Лечма́н, лэчма́н, лічма́н, лычма́н ’маністы, жаночая аздоба на шыі’ (малар., драг., Сак.). Укр.личма́н ’тс’, ст.-укр.личмани́ ’металічныя бляшкі для лічэння’, рус.кур.личман ’тс’ польск.liczman (з XVI ст.) ’тс’. Паводле Слаўскага (4, 242–243), усе словы паходзяць з польск. мовы, дзе liczman (< liczyć) з’яўляецца калькай з лац.calculus ’каменьчык для лічэння', утворанай ад licz‑ і суф.‑man (як łachman і інш.). Аб іншых версіях гл. там жа.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
фесто́н
(фр. feston, ад іт. festone)
1) жывапісная або скульптурная аздоба ў выглядзе зубчастага або хвалістага ўзору, гірлянды;
2) адзін з выступаў круглай або зубчастай формы, якімі аблямоўваюцца краі фіранкі, шторы, сукенкі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Вінье́тка ’аздабленне ў выглядзе невялікага малюнка на загаловачным лісце кнігі ў пачатку або ў канцы раздзела’ (БРС, КТС). Укр.віньєтка, рус.виньетка (з 1863 г.). Бел. лексема запазычана з рус. мовы (Крукоўскі, Уплыў, 76) < франц.vignette ’віньетка, застаўка’ < vigne ’вінаград, аздоба з галінак і лісцяў вінаграду’ (Даза, 751; Шанскі, 1, В, 102; Махэк₂, 690; БЕР, 1, 149). Фасмер (1, 318) мяркуе, што рус.виньет запазычана з франц.vignette, а рус.виньетка — з ням.Vignette. Апошняе Шанскі (1, В, 102) лічыць памылковым.