клас, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. У навуковых і іншых класіфікацыях: сукупнасць прадметаў, з’яў, аб’яднаных на аснове якіх-н. агульных якасцей; катэгорыя, разрад, падраздзяленне.
Назвы класаў раслін у батаніцы.
К. паўзуноў.
К. мінаносцаў.
2. Вялікая група людзей, аб’яднаных аднолькавымі адносінамі да сродкаў вытворчасці, да размеркавання грамадскага багацця і агульнасцю інтарэсаў.
Рабочы к.
3. Падраздзяленне вучняў пачатковай і сярэдняй школы, якое адпавядае году навучання.
Шосты к.
4. Падраздзяленне вучняў мастацкай або іншай спецшколы, якія вывучаюць пэўны прадмет.
К. цымбалаў.
К. жывапісу.
5. Памяшканне ў школе, дзе займаюцца вучні.
Рамонт класа.
6. Група вучняў, якія вучацца сумесна.
Дружны к.
7. Мера якасці, ступень, узровень чаго-н.; кваліфікацыя.
Спецыяліст высокага класа.
Паказаць нізкі к. гульні.
Лётчык першага класа.
|| прым. кла́савы, -ая, -ае (да 2 знач.) і кла́сны, -ая, -ае (да 3—6 знач.).
Класавае грамадства.
Класны кіраўнік.
Класны пакой.
Класная дысцыпліна.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Прыдзе́лаць ’прырабіць, прыбудаваць’ (Бяльк.), прыдзе́лаць, прыдзя́лаць ’прымацаваць, прымацоўваць’ (рагач., Сл. ПЗБ). Усходнебеларускі арэал фіксацыі гэтых дзеясловаў, а таксама шырокая распаўсюджанасць карэляту прырабі́ць (гл.) сведчаць, хутчэй, на карысць запазычання з рус. приде́лать. Падаецца, аднак, што гэта другасная, больш позняя з’ява, таму што наяўнасць добра вядомых у жывой народнай мове аддзеяслоўных субстантываў з коранем ‑дзел‑ немагчыма трактаваць інакш, як на карысць спрадвечнасці ўласнай дзеяслоўнай пары дзе́лаць/прыдзе́лаць (< прасл. *dělati, гл. ЭССЯ, 4, 231–232), якая была паступова выціснута семантычна ідэнтычнай рабі́ць/прырабі́ць, параўн. прыдзе́л ’прыбудова да хаты’ (Бяльк., Мат. Маг.), прыдзе́лак ’тс’ (Мат. Маг.) ’унутраная перагародка ў хаце, канявая сцяна’, ’сенцы (частка хаты, якая не абаграваецца)’ (калінк., чавус., ЛА, 4), прыдзе́лок ’жылое памяшканне, прыбудаванае да хаты’ (Шушк.), ’прыбудова (да хаты, хлява)’ (Ян.), прыдзе́лак ’скрынка ў куфры’ (баран., Сл. ПЗБ). Параўн. ст.-рус. придѣлъ ’частка праваслаўнага храма з самастойным прастолам’, рус. дыял. приде́л ’асобнае памяшканне ў доме’, ’пярэдні пакой у хаце, святліца’, приде́лок ’жылая прыбудова да хаты’, ’прыбудова да двара, хлява’, укр. палес. придєл, придє́лок ’прыбудова да асноўнай будовы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Істо́пка ’памяшканне для захавання агародніны і іншых прадуктаў’ (ТСБМ, Шат., Касп., Бяльк., Сл. паўн.-зах., Інстр. I, Мядзв.; Янк. Мат., 72; Кольб., 52), істо́бка ’тс’ (Мат. Гом.; Янк. Мат., 87), ісьцёпка ’тс’ (Касп.), істо́пка ’насціл (у гумне з жэрдак)’ (Мат. Гом.). Вядома на ўсёй беларускай тэрыторыі (гл. ДАБМ, к. 240). Рус. дыял. и́сто́пка ’хата, хацінка’, ’гара’, исто́бка ’кладоўка’, истёбка ’сутарэнне’, ’склеп’, ’кладоўка’, ’хацінка паляўнічага ў лесе’, истёбок ’гара’, и́зобка́ ’хата’, ’святліца’; укр. дыял. сте́бка ’кладоўка (якая ацяпляецца зімой)’, сте́пка ’рублены свіран з печчу, які замяняе склеп’ (Грынч.), ви́стебка ’абагравальная зімой камора ці кладоўка’ (Лысенка, ССП), польск. дыял. izdebka ’пакой’, ’камера, келля’, чэш. дыял. istevka ’лядоўнік на млыне’. Ст.-рус. истобка, истопка, издебка ’хата, хацінка, маленькае памяшканне ў хаце’, ’лазня’. Ст.-бел. издопъка ’дом, жыллё’, ’кладоўка, спіжарня’ (гл. Лекс. Палесся, 154). Утворана ад *jьstъba (гл. ізба) з суф. ‑ъka ў прасл. (Трубачоў, Эт. сл., 8, 245). Форма ісьцёпка, відаць, пад уплывам народна-этымалагічнага збліжэння з тапіць, цёплы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
sanctuary [ˈsæŋktʃuəri] n.
1. запаве́днік;
a bird sanctuary птушы́ны запаве́днік;
a sanctuary forest лес-запаве́днік
2. прыту́лак, прыста́нішча;
seek sanctuary шука́ць прыту́лку;
a sanctuary for study пако́й, дзе ніхто́ не заміна́е вучы́цца;
find sanctuary in sleep знайсці́ супако́й у сне;
the sanctuary of one’s heart тайнікі́ душы́
3. храм, святы́ня, свяці́лішча; алта́р;
the sanctuary of sciences храм наву́к i
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
empty
[ˈempti]
1.
adj.
1) паро́жны, паро́жні, пусты́ (ку́бак)
2) паро́жны, во́льны, незаня́ты (дом, пако́й)
3) вы́гружаны, паро́жны (карабе́ль)
2.
v.t.
апаражня́ць, спаражня́ць; выліва́ць, высыпа́ць
3.
v.i.
1) апаражня́цца, пусьце́ць (пра за́лю)
2) упада́ць, уліва́цца, уцяка́ць (пра раку́)
•
- an empty promise
- empty of dreams
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
neat
[ni:t]
adj.
1) стара́нна прыбра́ны, чы́сты (пако́й)
2) аха́йны, акура́тны (чалаве́к, во́пратка)
neat handwriting — акура́тны по́чырк
neat dress — сьці́плая, але прыго́жая суке́нка
3) спры́тны
neat trick — спры́тны фо́кус
4) informal прые́мны, вясёлы
neat party — прые́мная вечары́на
5) чы́сты, неразьве́дзены
neat drink — неразьве́дзенае пітво́
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
resound
[rɪˈzaʊnd]
v.
1) раздава́цца, адбі́цца рэ́хам
2) гучэ́ць
Radios resounded from every house — Ра́дыё гучэ́ла з ко́жнага до́му
3) (with) напаўня́цца чым
The room resounded with children’s shouts — Пако́й по́ўніўся дзіця́чымі кры́камі
4) праслаўля́ць, усхваля́ць, расхваля́ць
to resound a hero’s praise — усхвалі́ць геро́я
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
nająć
зак.
1. наняць;
nająć robotnika — наняць работніка;
nająć pokój od kogo — зняць пакой у каго;
2. здаць у наймы;
nająć mieszkanie inżynierowi — здаць кватэру інжынеру;
гл. wynająć, ająć
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
zastawić
зак.
1. заставіць; загрувасціць;
zastawić pokój meblami — заставіць пакой мэбляй;
2. расставіць;
3. залажыць, аддаць у залог;
zastawić w lombardzie — залажыць у ламбардзе;
zastawić stół — накрыць на стол
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
wpadać
wpada|ć
незак.
1. упадаць, увальвацца;
2. правальвацца;
3. упадаць;
rzeka wpadać do morza — рака ўпадае ў мора;
4. забягаць;
~ć do pokoju — забягаць у пакой;
гл. wpaść
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)