Тры́нды-ры́нды ‘лахманы (?)’: Pawiesiła tryndy ryndy / Nad akoniceju (свісл., Федар., 6). Параўн. укр. тринди‑ри́нди (перадача пустой, бессэнсоўнай гаворкі), рус. дыял. три́нды‑бри́нды ‘бяспутны чалавек’, польск. дыял. tryndy ryndy (прыпеў). Рыфмаванае спалучэнне слоў, першае з якіх з’яўляецца імітатывам, заснаваным на гукаперайманні тры́нды (гл. трындзець), параўн. укр. три́нды (прыпеў), рус. тры́нды‑тры́нды (імітацыя ігры на балалайцы), што могуць выводзіцца з больш простых гукаперайманняў, напрыклад, з трын, дын, гл. папярэдняе слова. Адносна ўкр. тринды Смаль-Стоцкі (Приміт., 178) мяркуе пра кантамінацыю ў межах ти́нди‑ри́нди (пустая гаворка), параўн. ти‑ди‑ди́ (прыпеў з песні) з першаснымі элементамі (ЕСУМ, 5, 569). Другая частка спалучэння, якая рыфмуецца з першай, можа суадносіцца з ры́нда ‘бяспутная, бадзячая без працы жанчына’ (Растарг.), ‘лянота, бесклапотнасць, неахайнасць’ (Жарт. песні), параўн. укр. палес. ри́нды ‘лахманы’, рус. дыял. ры́нда ‘лаянка на чалавека’, адносна паходжання якіх выказваюцца розныя версіі: гл. рында 1 (< літ. rindà ‘няўклюда’), запазычанне з венг. rondy ‘лахманы’ (ЕСУМ, 5, 24), запазычанне з фін. ryntty ‘абарванец’ (Феакцістава, Номинативное воплощение абстрактной идеи: аўтарэф. канд. дыс., Екатеринбург, 2003, 21).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пту́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж.
1. Пакрытая пер’ем і пухам пазваночная жывёліна з крыламі, дзвюма канечнасцямі і дзюбай.
Вадаплаўныя птушкі.
Пеўчыя птушкі.
Вольная п. (таксама перан.: пра свабоднага, ні ад каго не залежнага чалавека). Важная п. (перан.: пра важнага чалавека; разм.).
2. зб. Такія жывёлы як прадмет развядзення, палявання, прадукт харчавання.
Хатняя п.
Рэзаная п.
Марожаная п.
3. Паметка ў выглядзе дзвюх рысак, якія ўтвараюць востры вугал унізе.
Паставіць птушку на полі сшытка.
|| памянш. пту́шачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж. (да 1 і 3 знач.).
|| прым. птушы́ны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
З птушынага палёту (з вышыні, адкуль усё відаць). Жыць на птушыных правах (не маючы трывалага становішча, забеспячэння; разм.). Толькі птушынага малака не хапае (пра поўны дастатак; разм., жарт.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
real [ˈri:əl,ˈrɪəl] adj.
1. які́ рэальна існуе́; сапра́ўдны, рэа́льны;
real events рэа́льныя падзе́і;
in real life у рэа́льным жыцці́
2. натура́льны;
real silk натура́льны шоўк
3. непадро́блены, непрытво́рны, шчы́ры;
a real friend сапра́ўдны ся́бар;
He has a real interest in art. Ён па-сапраўднаму цікавіцца мастацтвам;
She is such a real person. У ёй няма ні кроплі прытворства.
♦
for real не на жарт;
the real thing сапра́ўдная рэч; першакла́сны твор; то́е, што трэ́ба
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Schléuse
f -, -n тэх. шлюз
◊ der Hímmel öffnete álle ~n — жарт. бе́здань нябе́сная раскры́лася, дождж палі́ў як з вядра́
die ~n der Berédsamkeit áufziehen* [öffnen] — пусці́ць у ход усё сваё красамо́ўства
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
flota
flot|a
ж.
1. флот;
~a morska — марскі флот;
~a handlowa — гандлёвы флот;
2. разм. жарт. грашаняты, грошыкі;
nie mam ~y — не маю грашанят
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Stoff
m -(e)s, -e
1) філас. матэ́рыя, субста́нцыя
2) рэ́чыва
erstíckender ~ — уду́шлівае рэ́чыва
der édle ~ — жарт. віно́
3) матэ́рыя, ткані́на
4) матэрыя́л (для чытання і г.д.)
den ~ behérrschen — авало́даць матэрыя́лам
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
figiel
м. фіглярства, фіглі-міглі; свавольства; жарт;
o mały ~iel nie ... — ледзь не...; за малым не...;
spłatać komu figla — выкінуць каленца, паджартаваць з каго; разыграць каго
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
та́ктыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.
1. Майстэрства падрыхтоўкі і вядзення бою; спосабы і прыёмы вядзення бою. Тактыка марскога бою. Тактыка актыўнай абароны. □ Мы рассыпаліся па ўсіх правілах хто франтавой, хто партызанскай тактыкі і пайшлі акружаць тое месца. Брыль. Усе дні блакады атрад Баразны трымаўся адной тактыкі: хадзіў следам за ворагам. Васілеўская. // Навука аб тэорыі і практыцы вядзення бою. Курс тактыкі.
2. Сродкі і прыёмы грамадскай і палітычнай барацьбы. Камітэт .. змяніў тактыку — загадаў гурткам рабіць сходы ў адзін дзень па ўсім павеце. Пестрак.
3. перан. Прыёмы і сродкі дасягнення якой‑н. мэты; спосаб дзеяння, лінія паводзін каго‑н. Мая Любаміраўна, убачыўшы, што .. [муж] пачынае гневацца не на жарт, адразу змяніла тактыку: ласкава абняла, пацалавала. Шамякін. Маладзіца, каб не сказаць чаго лішняга, раптам мяняе тактыку. — Такому старому, як вы [дзед Талаш], не варта глядзець на мае вочы. Колас.
[Грэч. taktike.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
trompéten
1.
vt
1) (пра)трубі́ць
j-n wach ~ — разбудзі́ць каго́-н.
2) перан. трубі́ць (аб чым-н.); разно́сіць (чутку, пагалоску)
2.
vi
1) трубі́ць, ігра́ць на трубе́
2) жарт. гу́чна смарка́цца
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
rozpadać się
I незак.
распадацца; развальвацца
II rozpada|ć się
зак. пачаць ліць (пра дождж); узяцца; залажыцца;
~ło się na dobre — дождж залажыўся (узяўся) не на жарт
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)