проціва́га, -і, ДМ -ва́зе, ж.
1. Груз для ўраўнаважвання сіл, якія дзейнічаюць у машынах, збудаваннях (спец.).
2. перан. Тое, што процідзейнічае, процістаіць чаму-н. іншаму.
Адна думка служыць процівагай іншай.
◊
У процівагу, прыназ. з Д — у адрозненне ад каго-, чаго-н., супраць каго-, чаго-н.
Выставіць прапанову ў процівагу апаненту.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
бадзя́к, ‑у, м.
Шматгадовая травяністая расліна сямейства складанакветных з калючкамі на лісці і пурпуровымі кветкамі. [Байсак:] — А чаму да другога сляпіцаю лезеш, чэпішся, як бадзяк калючы? А чаго не падзялілі? Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́мерхацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Абл. Выгаладацца. [Алена Андрэю:] — Чаму ты не ясі? — Яшчэ не вымерхаўся. Чарнышэвіч. — Пачакай крыху, паспееш, вымерхалася вельмі; вось увойдуць у хату мама і будзем разам вячэраць. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
даця́міць, ‑млю, ‑міш, ‑міць; зак.
Разм. Уцяміць, да канца зразумець. Іван Васільевіч не адразу дацяміў, што звоняць у школе. Шамякін. Толькі цяпер Вера дацяміла, чаму Міхась павёў размову здалёк. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падсумава́ць, ‑мую, ‑муеш, ‑муе; зак., што.
Падвесці падрахунак чаму‑н., падлічыць агульную суму. Падсумаваць выдаткі. // Абагульніць сказанае. Прынцыповым трэба быць у першую чаргу да сябе, — падсумаваў Рыгор свае разважанні. Арабей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хе, выкл.
Разм. Ужываецца для перадачы кароткага жартаўлівага, часам іранічнага смяшку. — Хе, — пасміхаецца бацька. — Большая марока — сад вырасціць, сілу яму даць. Ракітны. [Мяснікоў:] — А дзетак не прыбавілася? [Касач:] — Хе! Чаму не! Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
яго́масць, ‑і, ж. і ‑я, м.
Тое, што і ягамосць. — Ага!.. чаму гэта, ягомасць, Вядзеш вялікую знаёмасць? Чужых цялят бярэш на пашу? Колас. [За Вольгай] ішоў таўставаты ягомасць у чорнай кепцы. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
благодари́ть несов. дзя́каваць (каму, чаму);
благодарю́ тебя́ (вас и т. д.) дзя́кую табе́ (вам и т. д.);
поко́рно благодарю́ шчы́ра дзя́кую.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
несообра́зный
1. нязго́дны (з чым); неадпаве́дны (чаму);
2. (нелепый) недарэ́чны; (бессмысленный) бязглу́зды;
ни с чем несообра́зный ні на што не падо́бны.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
Пераста́нак ’перапынак’ (барыс., Нар. сл.), перастаньня ’перарыў, сцішэнне’ (Бяльк.), смал. пераста́н ’спыненне, канец чаму-небудзь’, укр. пере́стан, пере́стань ’перапынак, спыненне’, пере́ста́нок ’тс’, польск. przestanek, przestanie, н.-луж. pśestank ’тс’, славац. prestanie ў выразе bez prestania ’бесперапынна’, славен. prestánek, серб.-харв. прѐстанак ’заканчэнне, спыненне’, макед. без престан ’няспынна’, ст.-слав. безпрѣстани ’тс’, што дае падставы для рэканструкцыі прасл. *perstanъ, *per‑stan‑ъkъ (< *perstati). Да пера- і стаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)