уступі́ць², -уплю́, -у́піш, -у́піць; -у́плены; зак.

1. каго-што каму. Добраахвотна адмовіцца на карысць іншага.

У. свае пазіцыі.

У. месца.

У. дарогу каму-н.

2. каму-чаму і без дап. Пайсці на ўступкі, згадзіцца з чым-н.

У. просьбам.

3. каму-чаму ў чым. Аказацца горшым за каго-, што-н. у якіх-н. адносінах.

Ён нікому не ўступіць у храбрасці.

Яго веды не ўступяць вашым.

4. што каму. Прадаць або, прадаючы, аддаць дзешавей.

У. рэч за пяцьдзясят рублёў.

|| незак. уступа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. усту́пка, -і, ДМ -пцы, ж. (да 1, 2 і 4 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

хваста́ць, хвашчу́, хво́шчаш, хво́шча; хвашчы́; хваста́ны; незак.

1. каго-што і па чым. Біць чым-н. гнуткім; сцябаць.

Х. дубцом.

2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), каго-што, па чым і без дап. 3 сілай біць, сячы (пра вецер, снег, дождж і пад.).

Дождж хвошча па твары.

|| зак. вы́хвастаць, -вашчу, -вашчаш, -вашча; -вашчы; -вастаны (да 1 знач.; разм.).

|| аднакр. хвастану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; хво́снуць, -ну, -неш, -не; -ні і хвасяну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, хвасеняце́, -ну́ць; -ні́ (разм.).

|| звар. хваста́цца, хвашчу́ся, хво́шчашся, хво́шчацца; хвашчы́ся (да 1 знач.).

|| наз. хваста́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Лапата́ць 1, лопота́ць ’удараць па паверхні чаго небудзь, ствараючы аднастайныя прыглушаныя гукі’ (ТСБМ), ’біць па лісці, кары, па акне (аб дажджы)’ (КЭС, лаг.), ’нязвязна хутка гаварыць, расказваць’ (ТСБМ; міёр., Нар. лекс., КЭС, лаг.), ’гаварыць, размаўляць’ (Сл. паўн.-зах.), ’гаварыць на замежнай мове’ (ТСБМ), ’балбатаць, малоць глупства, барабаніць языком, гаварыць многа аб нязначным, пустым і без сэнсу’, ’крычаць’ (ТСБМ, Гарэц., Касп., Шат., Нас.; докш., Янк. Мат., ТС, Сл. паўн.-зах.), ’узводзіць паклёп’ (Нас.), пух. ’грукатаць’, шальч. лапатацца ’абгаворваць’ (Сл. паўн.-зах.). Укр. лопота́ти, рус. лопота́ть, польск. łopotać, славен. lopotáti, серб.-харв. лопо̀тати, ст.-слав. лопотивъ ’гугнявы’, ’балбатлівы’. Прасл. lopotati ’выдаваць гук пры ўдары, балбатлівую гаворку’, ’шумець’. З’яўляецца інтэнсівам з суф. ‑otati ад lopati > лопаць (гл.), утворанага ад гукапераймання lop! (Бернекер, 1, 732; Фасмер, 2, 519; Слаўскі, 5, 202–204). З іншым вакалізмам — ле́пет (Аткупшчыкоў, Из истории, 95). Сюды ж: лапатанне ’балбатанне, паклёп’ (Нас.), стаўб. лапатаньё ’тс’ (Нар. словатв.), лапата́ннік ’балбатун’, лапатня́ ’балбатня’ (трак., Сл. паўн.-зах., Юрч. Вытв.), лапатлівы ’балбатлівы’ (Сл. паўн.-зах., Мат. Гом.), лапату́н ’балбатун, які шмат і без сэнсу хутка гаворыць’ (КЭС, лаг., Касп., Шат., Жд. 2, Нар. лекс., З нар. сл.), перан. лапатушка ’трактар’ (Мат. Гом.).

Лапата́ць 2 ’скубсці траву, дрэнна касіць (пра няякасна адкляпаную касу)’ (слонім., Сл. паўн.-зах.). Утворана ад лопат (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

закіда́ць несов.

1. (бросать куда-л. далеко или за что) забра́сывать, заки́дывать; зашвы́ривать;

2. теря́ть;

3. (придавать другое положение) заки́дывать; (голову — ещё) запроки́дывать;

4. (оставлять без внимания) забра́сывать;

5. разг. (завозить, доставлять куда-л.) забра́сывать;

6. (выражать кому-л. неодобрение) упрека́ть, ста́вить в вину́;

1-6 см. закі́нуць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

тра́ціць несов.

1. (расходовать) тра́тить; истра́чивать; (без толку — ещё) транжи́рить;

2. теря́ть, лиша́ться;

т. сябро́ў — теря́ть (лиша́ться) друзе́й;

3. (о времени) теря́ть, убива́ть;

4. (достоинство, авторитет) роня́ть;

◊ по́рах дарэ́мна т. — по́рох да́ром тра́тить;

т. гле́бу пад нага́мі — теря́ть по́чву под нога́ми;

скупы́ два разы́ т. — посл. скупо́й теря́ет вдвойне́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прапа́сці

1. (згубіцца) verlóren géhen*, abhánden kómmen*, wégkommen* vi (s);

2. (знікнуць) vergéhen* vi (s), verschwínden* vi (s), fort sein;

прапа́сці без ве́сткі verschóllen sein;

3. (загінуць) zu Grúnde [zugrúnde] géhen*, úmkommen* vi (s), kapúttgehen* аддз. vi (s); fútsch [hin] sein (разм.);

◊

прападзі́ ты про́падам! разм. hoľs der Kúckuck!, hol der Hénker die ganze Sáche!

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

ко́ска ж. грам. Kómma n -s, -s і -ta, Béistrich m -(e)s, -e;

расстано́ўка ко́сак Kómmasetzung f -, -en;

аддзялі́ць ко́скай mit éinem Kómma trénnen, durch ein Kómma ábtrennen;

паста́віць ко́ску ein Kómma sétzen;

без ко́сак kómmalos;

кро́пка з ко́скай Semikólon m -s, pl -s і -la , Stríchpunkt m -(e)s, -e

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

дзялі́цца

1. (на часткі) sich téilen (на што-н. in A);

2. матэм. téilbar sein ;

чаты́ры дзе́ліцца на два vier ist téilbar durch zwei;

дзялі́цца без аста́тку óhne Rest téilbar sein;

3. (даваць частку другому) téilen vt (з кім-н. mit D);

◊

дзялі́цца ўра́жаннямі з кім-н. j-m séine Éindrücke mítteilen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

дыха́нне н.

1. Átem m -s, -; Átmung f -, -en; Átmen n -s -; Respiratión f -, -en; Átemtätigkeit f -, -en;

ця́жкае дыха́нне Átemnot f -, -nöte; Átembeschwerden pl;

стаі́ўшы дыха́нне mit verháltenem [ángehaltenem] Átem;

шту́чнае дыха́нне мед. künstliche Átmung;

2. (ветру) Hauch m -es, -e;

◊

знайсці́ друго́е дыха́нне néue Kraft schöpfen;

быць без дыха́ння áußer Átem sein

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

apart [əˈpɑ:t] adv.

1. убаку́; на адле́гласці;

The two buildings stood 400 metres apart. Гэтыя два будынкі былі на адлегласці 400 метраў (адзі́н ад аднаго́).

2. паасо́бку;

They live apart. Яны жывуць паасобку.

3. на ча́сткі, на кава́лкі;

come apart распада́цца, разва́львацца;

fall apart абва́львацца, ру́шыцца (перан.);

take apart разбіра́ць на ча́сткі (матор, гадзіннік і да т.п.)

♦

joking apart без жа́ртаў

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)