без’..., прыстаўка (гл. без...).
Ужываецца замест «без...» перад ётавымі галоснымі: «е», «ё», «ю», «я», напрыклад: без’языкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
без’... (гл. без...), прыстаўка.
Ужыв. замест «без...» з апострафам перад ётавымі галоснымі, напр., без’языкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
без... (а таксама без’..., бес..., бяз..., бяз’..., бяс...), прыстаўка.
Служыць для ўтварэння:
1) прыметнікаў ад назоўнікаў са знач.: пазбаўлены чаго-н., які не мае чаго-н., напр.: беззямельны, безадходны, безазёрны;
2) назоўнікаў, якія азначаюць адсутнасць або недахоп чаго-н., напр.: беззямелле, бездарожжа, безадказнасць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
папыта́нне: без ~ння без разреше́ния, без спро́са
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
призо́р / без призо́ра уст., разг. без до́гляду; (без наблюдения) без нагля́ду.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
без (безо) предлог с род. без (каго, чаго);
без отве́та без адка́зу;
без че́тверти два часа́ без чвэ́рткі дзве гадзі́ны;
без исключе́ния без выключэ́ння;
не без основа́ния не без падста́вы;
безо вся́ких переме́н без уся́кіх пераме́н;
◊
не без того́ не без таго́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бе́з
прыназоўнік
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
без предлог с род. в разн. знач. без, бе́зо;
ісці́ па ле́се без даро́гі — идти́ по́ лесу без доро́ги;
нара́да адбыва́лася без вас — совеща́ние проходи́ло без вас;
без пяці́ сантыме́траў два ме́тры — без пяти́ сантиме́тров два ме́тра;
без пятна́ццаці тры — (о времени) без пятна́дцати три;
без выключэ́ння — без исключе́ния;
без уся́кай прычы́ны — без вся́кого по́вода;
◊ не без таго́ — не без того́;
без жа́ртаў — без шу́ток;
не без гэ́тага — не без э́того;
без дай прычы́ны — бе́зо вся́кой на то причи́ны; ни за что́ ни про что́;
без го́да ты́дзень — бе́з году неде́ля
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
разважа́нне ср. рассужде́ние;
◊ без ~нняў — без рассужде́ний
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
не обину́ясь уст. не заду́мваючыся, без хіста́ння; (без обиняков) про́ста, без хі́трыкаў.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)