Сыро́мля ’сырасць’ (Нар. Гом.), ’сырое, мокрае (дрэва, сена, салома)’ (глуск., Янк. Мат.), ’сырыя дровы’ (Ян.), ’сырая, недагатаваная страва’ (Янк. 3.). Укр. палес. сиро́мля ’сырызна, нешта сырое’. Утворана ад сыры (гл.) па тыпу сухомля, сухмель, гл. сухмень.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гнёт
1. (тяжесть) цяжа́р, -ру м.;
под гнётом судьбы́ перен. пад цяжа́рам лёсу;
2. (притеснение) прыгнёт, -ту м., уці́ск, -ку м.;
3. (жердь для прижимания сена, снопов) разг. рубе́ль, -бля́ м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
Вало́к 1 ’каток’ (Яруш., ДАБМ, 825). Да вал 3.
Вало́к 2 ’папярочная планка ў граблях’ (Шатал.); ’частка грабель’ (Выг. дыс.); ’ворчык’ (Мат.). Да вал 3.
Вало́к 3 ’доўгія вузкія кучы сена’ (БРС, КЭС, Янк.₂). Да вал 4.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Но́рат ’від рыбалоўнай сеткі’ (Касп.; в.-дзв., паст., Сл. ПЗБ; мядз., Сл. ЦРБ, полац., Шн. 2), ’плеценая з нітак сетка для сена, пяхцер’ (Касп.; в.-дзв., Сл. ПЗБ), ст.-бел. норотъ ’верша’, рус. норот ’верша’. Гл. нерат.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зары́цца I сов., в разн. знач. зары́ться;
крот зары́ўся — крот зары́лся;
з. ў се́на — зары́ться в се́но
зары́цца II сов., разг. (отдаться целиком какому-л. делу) зары́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
прагрэ́бці сов.
1. прогрести́; расчи́стить;
п. снег — прогрести́ (расчи́стить) снег;
п. даро́жку — прогрести́ доро́жку;
2. (нек-рое время) прогрести́;
~гро́б се́на дзве гадзі́ны — прогрёб се́но два часа́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
перасо́хнуць сов., в разн. знач. пересо́хнуть;
се́на ~хла — се́но пересо́хло;
рэ́чка ~хла — ре́чка пересо́хла;
усе́ кве́ткі ~хлі — все цветы́ пересо́хли;
~хла ў ро́це — безл. пересо́хло во рту
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
адкра́сці, ‑краду, ‑крадзеш, ‑крадзе; зак., каго-што.
Украсці тое, што было забрана, адабрана. Позна ўночы вярнуўся Максім, прывёз трохі сена. Проста сказаць, адкраў у палякаў. Колас. // Украсці. І Лявону Шулю раптам робіцца сорамна і ніякавата, што ён адкраў улоў, адкраў не ў каго-небудзь, а ў свайго пляменніка. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падо́хнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
Здохнуць (пра жывёлін, насякомых). — Мы худобу пракормім, — падвясельваў бацьку Папас, — сена дастанем, насячом гучкоў, вецця, галін — не падохне жывёла. Колас. // Груб. Памерці (пра людзей). [Селянін:] — А ў.. [брата] жонка там жа [у сібірскай тайзе] падарвалася і памерла.. Каб яшчэ там жыць, дык і самі падохлі б, як пацукі. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазва́льваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
1. Зваліць, паваліць усіх, многіх або ўсё, многае. Пазвальваць людзей з ног. Вецер пазвальваў слупы. // Спілаваць, ссячы ўсё, многае. Пазвальваць сосны.
2. Скінуць адкуль‑н. усё, многае. Пазвальваць сена з вазоў.
3. Неакуратна зваліць, скідаць усё, многае. Пазвальваць рэчы ў кучу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)