се́на
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
се́на |
| Р. |
се́на |
| Д. |
се́ну |
| В. |
се́на |
| Т. |
се́нам |
| М. |
се́не |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
Се́на
назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
| Н. |
Се́на |
| Р. |
Се́ны |
| Д. |
Се́не |
| В. |
Се́ну |
| Т. |
Се́най
Се́наю |
| М. |
Се́не |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
се́на, -а, н.
Скошаная і высушаная трава, якая ідзе на корм жывёле.
|| памянш.-ласк. сянцо́, -а́, н.
|| прым. сянны́, -а́я, -о́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
се́на ср. се́но;
◊ (як) саба́ка на се́не — (как) соба́ка на се́не;
саба́кам с. касі́ць — в не́тях быть (обрета́ться и т.п.), скрыва́ться (главным образом от семьи);
як іго́лка ў сто́зе с. — как иго́лка в стогу́ се́на;
ко́замі с. траві́ць — не в коня́ корм; зря переводи́ть добро́;
і с. цэ́лае і ко́зы сы́тыя — погов. и о́вцы це́лы и во́лки сы́ты
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
се́на, ‑а, н.
Скошаная і высушаная трава, якая ідзе на корм жывёле. Стог сена. □ Непадалёк ад дарогі чарнела капа сена. Скрыган. [Засмужац] завёў каня ў хлеў, у зацішку рассядлаў, падкінуў яму сена і тады ўвайшоў у хату. Мележ. // Трава, прызначаная для нарыхтоўкі такога корму. За працу майстры атрымліваюць лес для будовы, косяць сена на пагранічных лугах. Брыль.
•••
Колам і сена травіць гл. травіць.
Сабакам сена косіць гл. касіць 1.
Як іголка ў стозе сена гл. іголка.
(Як) сабака на сене гл. сабака.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Се́на ‘скошаная і высушаная трава на корм жывёле’ (ТСБМ, Ласт., Некр. і Байк.), се́но ‘тс’; се́нены ‘кормлены сенам’ (ТС). Параўн. укр. сі́но, рус. се́но, ст.-рус. сѣно, польск. siano, в.-луж. syno, н.-луж. seno, чэш., славац. seno, серб.-харв. си̏јено, славен. senȏ, балг. се́но, сено́, макед. сено, ст.-слав. сѣно. Прасл. *sěno. Бліжэйшыя адпаведнікі ў літ. šiẽnas, лат. sìens, грэч. κοινά ‘корм’ (Траўтман, 297; Мюленбах-Эндзелін, 3, 859), што да і.-е. *k̑oi̯‑no ‘трава’; гл. Покарны, 610; Шустар-Шэўц, 1400; Сной₁, 562; Борысь, 543. Гл. таксама БЕР, 6, 610–612; ESJSt, 13, 805. Махэк₂ (541) лічыць слова “праеўрапейскім” і параўноўвае з лац. fenum ‘сено’, што, на думку Фасмера (3, 601), сумніўна; па фанетычных прычынах адвяргаецца супастаўленне Брандта (РФВ 24, 150 і наст.) з сячы (*sekno), г. зн. ‘тое, што пасечана’ і з сеяць ‘тое, што пасеяна’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сена...
Першая састаўная частка складаных слоў са знач.: які мае адносіны да сена, напр.: сеназбіральнік, сенакасілка, сенапагрузчык, сенанарыхтоўка, сенапад’ёмнік, сенапрэс, сенаразбіўка, сенасушылка, сенасховішча, сенафураж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сена...,
Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню слову «сена», напрыклад: сенакасілка, сенасховішча.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сеновороше́ние ср., с.-х. разбіва́нне се́на; варо́чанне се́на;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)