сантані́н
(ад лац. santonica herba = сантонская трава, ад Santones = назва гальскай правінцыі)
глістагонны сродак, які здабываецца з кветак і сцёблаў цытворнага палыну.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
спермі́н
(ад гр. sperma = семя)
арганічнае рэчыва, якое здабываецца з семянной вадкасці жывёл і ўжываецца як лекавы сродак, што ўмацоўвае нервовую сістэму.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
тэафілі́н
(ад лац. thea = чай + гр. phyllon = лісток)
алкалоід, які змяшчаецца ў лісці чайнага куста і выкарыстоўваецца як сасударасшыральны і мачагонны сродак.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
тэрпінгідра́т
(ад тэрпен + гідрат)
лекавы прэпарат, які здабываюць са шкіпінару, бясколерны парашок, горкі на смак; выкарыстоўваецца як адхарквальны сродак пры хранічным бранхіце.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
уратрапі́н
(ад ура- + гр. trope = паварот, змена)
лекавы прэпарат, які выкарыстоўваецца як супрацьмікробны сродак пры лячэнні халецыстыту, менінгіту, энцэфаліту і іншых хвароб.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
халензі́м
(ад гр. chole = жоўць + enksymos = раствораны)
лекавы прэпарат, які выкарыстоўваецца як жаўцягонны сродак пры гепатытах, халецыстытах і захворваннях страўнікава-кішачнага тракту.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
АСМАНІ́ЗМ,
атаманізм, ідэйна-паліт. дактрына, высунутая «новымі асманамі» і младатуркамі ў Асманскай імперыі ў канцы 19 ст. Напачатку дэкларавала «роўнасць усіх асманаў», г. зн. усіх падданых Асманскай імперыі без нац. і рэліг. адрознення. Потым, асабліва пасля прыходу младатуркаў да ўлады ў 1908, ператварылася ў сродак барацьбы супраць нац. патрабаванняў нетурэцкіх народаў і ў ідэалаг. абгрунтаванне неабходнасці іх атурэчвання дзеля стварэння «адзінай асманскай нацыі».
т. 2, с. 37
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АКАЗІЯНАЛІ́ЗМ,
моўная з’ява, якая не адпавядае агульнапрынятаму ўжыванню; ствараецца як выразны сродак у пэўным кантэксце і не замацоўваецца як моўная норма. Аказіяналізм — звычайна словы («вершаправод», «ночапіс», «шалёнагубая»), але магчыма выкарыстанне асобных формаў у якасці новых слоў («соў», «савя» замест літ. «сава», «статуй» — «статуя») і словазлучэнняў («мяцеляцца спіцы», «навальніцы ракет»). Найчасцей утвараюцца пісьменнікамі, таму інакш наз. аўтарскімі, індывідуальна-стыліст. неалагізмамі. Набываюць значэнне паэт. тропаў.
т. 1, с. 182
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГЕКСАХЛОРЭТА́Н,
хлорзамешчаны этан CCl3—CCl3. Бясколерныя крышталі са слабым пахам камфары, tпл 187 °C (у закрытым капіляры), tкіп 185, 6 °C (вазганяецца), шчыльн. 2091 кг/м³ (20 °C). Не раствараецца ў вадзе, добра раствараецца ў серавугляродзе. Выкарыстоўваюць у вытв-сці хладону-113, як інтэнсіфікатар свячэння піратэхн. саставаў, дымаўтваральнік (у сумесі з некат. металамі), у медыцыне (процігліставы сродак). ГДК 10 мг/м³.
т. 5, с. 138
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВУЛЬГАРЫ́ЗМ
(ад лац. vulgaris просты, звычайны),
слова, што мае адценне грубаватасці і знаходзіцца па-за межамі літаратурнай лексікі. Вульгарызмы звычайна маюць адмоўнае значэнне, стылістычна зніжаныя, надзвычай экспрэсіўныя і сэнсава ёмістыя (напр., «абармот», «смаркач», «паскудны», «жэрці», «здохнуць»). Выкарыстоўваюцца ў маст. л-ры як сродак моўнай характарыстыкі персанажаў, для надання паведамленню гумарыст. або іранічнай афарбоўкі. Карыстацца вульгарызмамі трэба ўмела, бо захапленне імі засмечвае мову.
Л.І.Бурак.
т. 4, с. 294
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)