сле́довать несов.

1. (идти за кем, чем) ісці́ (сле́дам, усле́д); (ходить) хадзі́ць (сле́дам, усле́д); (ехать) е́хаць (сле́дам, усле́д); (ездить) е́здзіць (сле́дам, усле́д); (двигаться, трогаться) ру́хацца (сле́дам, усле́д); (направляться) накіро́ўвацца (сле́дам, усле́д); (наступать) настава́ць (сле́дам, усле́д), надыхо́дзіць (сле́дам, усле́д);

сле́довать за ке́м-л. по пята́м хадзі́ць (ісці́) за кім-не́будзь (сле́дам, усле́д) па пя́тах;

ле́то сле́дует за весно́й ле́та ідзе́ (настае́, надыхо́дзіць) (сле́дам, усле́д) за вясно́й;

2. (до чего) ісці́; (ехать) е́хаць; (направляться) накіро́ўвацца;

по́езд сле́дует до Ми́нска цягні́к ідзе́ да Мі́нска;

3. (руководствоваться чем-л.) кірава́цца (чым), трыма́цца (чаго), прытры́млівацца (чаго); (поступать подобно кому-л.) рабі́ць так, як (хто-небудзь), рабі́ць сле́дам (усле́д) (за кім-небудзь); (брать пример с кого-л.) браць пры́клад (з каго-небудзь); (поступать, подражая кому-, чему-л.) насле́даваць (каму, чаму), перайма́ць (каго, што); (слушаться) слу́хаць (слу́хацца) (каго, чаго);

сле́довать пра́вилам трыма́цца (прытры́млівацца) пра́віл;

сле́довать до́лгу кірава́цца абавя́зкам;

сле́довать мо́де прытры́млівацца мо́ды;

сле́довать уче́нию Па́влова насле́даваць вучэ́нню Па́ўлава;

он во всём сле́довал своему́ отцу́ ён усё рабі́ў так, як яго́ ба́цька; ён ва ўсім браў пры́клад са свайго́ ба́цькі;

сле́довать внуше́нию се́рдца слу́хацца ўнушэ́ння сэ́рца;

4. безл. (нужно) трэ́ба, патрэ́бна; (стоит) ва́рта; (надлежит) нале́жыць; (необходимо) неабхо́дна;

вам сле́дует обрати́ться в спра́вочное бюро́ вам трэ́ба (патрэ́бна, ва́рта, нале́жыць, неабхо́дна) звярну́цца ў бюро́ даве́дак;

вам не сле́довало так поступа́ть вам не трэ́ба (не ва́рта) было́ так рабі́ць;

как и сле́довало ожида́ть як і трэ́ба было́ чака́ць;

5. (причитаться) безл. нале́жаць; (быть должным) быць вінава́тым;

мне с них сле́дует сто ты́сяч рубле́й мне з іх нале́жыць сто ты́сяч рублёў;

ско́лько с меня́ сле́дует? ко́лькі з мяне́ трэ́ба?, ко́лькі я вінава́т?;

6. (быть следствием) выніка́ць;

одно́ сле́дует из друго́го адно́ выніка́е з друго́га;

отсю́да сле́дует вы́вод, что… адсю́ль выніка́е, што…;

◊

как сле́дует як ма́е быць, як нале́жыць, як след.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

fit​3 [fɪt] v.

1. падыхо́дзіць, адпавяда́ць;

Your description fits the facts. Ваша апісанне адпавядае фактам.

2. пасава́ць; быць якра́з (памерам);

This suit fits him very well. Гэты касцюм добра сядзіць на ім.

3. прыла́джваць, прыладко́ўваць

fit in [ˌfɪtˈɪn] phr. v.

1. знахо́дзіць час (для чаго-н./каго-н.);

I can fit you in next week. Я магу прызначыць вам сустрэчу на наступным тыдні.

2. (with) супада́ць; падыхо́дзіць;

That fits in with my plans. Гэта цалкам супадае з маімі планамі;

His story fits in with hers. Яго аповед пацвярджае яе словы.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

good​1 [gʊd] n.

1. дабро́; кары́сць;

good and evil дабро́ і зло;

I’m doing this for your good. Я раблю гэта дзеля вашай карысці;

What’s the good of…?/What good is…? Якая карысць ад…?/Які сэнс у…?;

2. the good pl. дабрадзе́і, паважа́ныя лю́дзі

♦

all to the good тым лепш;

be no good ма́рна;

do (smb.) good прыне́сці кары́сць, дапамагчы́ каму́-н.;

The doctor says a few days of rest will do you good. Доктар кажа, што вам будзе карысна адпачыць некалькі дзён;

for good назаўсёды;

He’s gone for good. Ён паехаў назаўсёды.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

kind​1 [kaɪnd] n. род, гату́нак, разнаві́днасць;

What kind of book do you want? Якая кніга вам патрэбна?;

What kind of person is he? Што ён за чалавек?;

different kinds of animals/plants ро́зныя жывёлы/раслі́ны

♦

in kind :

1) pay in kind плаці́ць нату́рай

2) re-spond/return in kind адка́зваць такі́м жа чы́нам, плаці́ць той жа мане́тай;

a kind of infml не́шта накшта́лт гэ́тага, ама́ль што;

kind of infml крыху́, пэ́ўным чы́нам;

nothing of the kind ні ў я́кім ра́зе;

of a kind таго́ ж са́мага ро́ду/ты́пу, адно́лькавыя

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

right​4 [raɪt] adv.

1. дакла́дна, якра́з;

She was standing right in the middle of the crowd. Яна стаяла ў самай сярэдзіне натоўпу.

2. пра́вільна;

guess right здагада́цца

3. справядлі́ва;

it serves you right так табе́ і трэ́ба

4. напра́ва;

turn right павярну́ць напра́ва

♦

right and left усю́ды, скрозь; ва ўсе бакі́; з усі́х бако́ў;

right away/off адра́зу; неадкла́дна;

I’ll find the address for you right away. Я неадкладна знайду вам адрас;

right now цяпе́р; адра́зу, за́раз жа;

right off the bat infml з ме́сца ў кар’е́р, адра́зу

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

трэ́ба I в знач. сказ.

1. с инф. на́до, ну́жно; (следует — ещё) до́лжно;

т. вячэ́раць — на́до (ну́жно) у́жинать;

т. адзна́чыць — на́до (ну́жно, до́лжно) отме́тить;

не т. — не ну́жно;

2. сле́дует; необходи́мо; тре́буется;

т. звярну́цца за дапамо́гай — сле́дует (необходи́мо) обрати́ться за по́мощью;

не т. было́ так рабі́ць — не сле́довало так де́лать;

што і т. было́ даказа́ць — что и тре́бовалось (сле́довало) доказа́ть;

для гэ́тага т. яшчэ́ шмат матэрыя́лу — для э́того тре́буется ещё мно́го материа́ла;

3. безл. (желательно) уго́дно, ну́жно;

што вам т.? — что вам уго́дно (ну́жно)?;

4. разг. (причитается) сле́дует;

ко́лькі з мяне́ т.? — ско́лько с меня́ сле́дует?;

◊ так яму́ (ёй, ім і г.д.) і т. — так ему́ (ей, им и т.д.) и на́до, и подело́м ему́ (ей, им и т.д.);

лепш не т. — лу́чше не на́до;

т. і ме́ру ве́даць — на́до (пора́) и честь знать;

т. ду́маць — на́до ду́мать (полага́ть);

і да булавы́ т. галава́ — посл. голова́ во вся́ком де́ле нужна́

трэ́ба II ж., церк. тре́ба

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Спор 1 ‘удача, поспех у чым-небудзь’ (ТСБМ), ‘карысць, пажытак’ (Ласт.), ‘прыбытак; поспех’ (Нас., Гарэц.), спор (спорь) ‘ураджай’ (Пятк. 2), параўн.: “wiedźmy… łopatą do pieczenia chleba biorą spór z żyta” (Маш., 221), спор, спара́ ‘памнажэнне, павелічэнне’: “Спор табе ў дзяжу! Спор вам на хлеб” — прыгаваруюць, каб не мінаўся хлеб” (мін., чэрв., рагач., Сл. ПЗБ), ‘дастатак’: въ гумнѣ спора ‘пажаданне пры ўлазінах’ (мазыр., Яшк. Мясц.), ‘пажаданне ў рабоце’ (ЛА, 5), спо́рны ‘выніковы, паспяховы’, ‘эканомны, шчодры’, ‘густы (пра дождж, снег)’ (Нас., ТСБМ, Шат., Гарэц., Сл. ПЗБ, ТС). Параўн. укр. спо́рий ‘выніковы, паспяховы’, спориня́ ‘поспех, прыбытак, рост’, рус. спо́рый ‘тс’, спорынья́, спорина́ ‘прыбытак, рост’, стараж.-рус. споръ ‘багаты’, польск. spory ‘не малы, дастаткова вялікі’, в.-луж., н.-луж. spóry ‘багаты, шчодры’, чэш. sporý ‘выніковы, моцны’, славац. sporý, серб.-харв. спо̏р ‘павольны, працяглы’, славен. spòr ‘багаты, пажыўны’, балг., макед. спор ‘прыбытак; ураджай’. Прасл. *sporъ ‘выдатны; багаты; пажыўны’ з’яўляецца прыметнікам ад прасл. *spěti ‘спець’ (гл.) з суф. ‑r‑. Мае адпаведнікі ў ст.-інд. sphirás ‘сыты; багаты’, лац. prosper (*prosparos) ‘шчаслівы; спрыяльны’, ст.-ісл. sparr ‘ашчадны; пашкадаваны’. Іншая апафанічная ступень у прасл. *spěti (гл. спець). Гл. Фасмер, 3, 737 з іншай літ-рай; Скок, 3, 313; Махэк₂, 570–571. Шустар-Шэўц (1343–1344) узнаўляе прасл. наз. *sporъ ‘прыбытак, ураджай’ і прым. *sporъ‑jь ‘спорны, паспяховы’. Гл. яшчэ Варбат, Этимология–1965, 120; Тапароў, Этимология–1980, 652; ЕСУМ, 5, 380.

Спор 2 ‘сварка, спрэчка’ (Бяльк.), спор, спо́рка ‘супраціўленне’ (Нас.), спор, спо́рка ‘сварка, спрэчка’ (ТС), спо́рыць ‘спрачацца’ (паст., смарг., Сл. ПЗБ; ТС), спо́раць ‘ісці ў заклад’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ), спо́рыцца ‘спрачацца’ (Шат.; віц., Сл. ПЗБ; Бяльк.), спо́роваць ‘тс’ (Нас.), спо́рываць ‘тс’ (Касп.). Укр. спір, спо́ритися ‘спрачацца’, рус. спор, спо́рить, стараж.-рус. съпоръ, польск. spór, чэш., славац. spor, серб.-харв. спо́р ‘спор; судовы працэс’, славен. spór ‘спрэчка’. Прасл. *sъporъ аддзеяслоўны назоўнік ад прасл. прэфіксальнага дзеяслова *sъ‑perti sę < прасл. *perti (гл. перці) (Борысь, 570–571; Фасмер, 3, 737). Параўн. спіраць, гл.

Спор 3 ‘чорнае зерне ў коласе’ (ТС, Выг., ЛА, 5). Этымалагічна тое ж, што і спор 1. Параўн. спарыння, спарыш 3.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

папусці́ць, ‑пушчу, ‑пусціш, ‑пусціць; зак.

1. што, у чым. Уступіць, адмовіцца ад чаго‑н. Я свайго не папушчу. □ Для Паходні касьба была першым сур’ёзным іспытам. Не дагледзець чаго, папусціць у дысцыпліне, пра якую вядзе размову штодня, — пойдзе так і ў жніво, і далей. Хадкевіч. // Разм. Тое, што і папусціцца (у 2 знач.). — О, як вы законы добра ведаеце, — сярдзіта крыкнуў Язэп, — скулу вам, а не штраф.. Гэта здзекі з мяне. Я не папушчу. Чарот.

2. што. Адпусціць, аслабіць, зрабіўшы даўжэйшым. Папусціць канцы вяроўкі. □ Я асцярожна ўзяў у рукі вудзільна і папусціў.. Але варта мне было аслабіць вуду, як паплавок кульнуўся і пайшоў на дно. Ляўданскі.

3. чым. Кінуць з размаху; запусціць. Папусціць каменем. □ [Чалавек] папусціў ламачынаю і якраз ўцэліў: востры сук сухой старадрэвіны разануў сабаку па баку. Чорны.

•••

Не папусціць у крыўду каго — тое, што і не даць у крыўду каго (гл. даць).

Папусціць лейцы — паслабіць увагу, патрабаванне, пільнасць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пра́ма, прысл.

1. Па прамой лініі; у прамым кірунку, напрамку. Пайсці прама. □ — А тут .. [партызаны] спыніліся? — Не, яны паехалі прама. Паўлаў. Прама была седлавіна, і я вырашыў прайсці краж праз гэтую седлавіну. Шамякін.

2. Роўна, не нагнуўшыся. Сядзець прама. Трымацца прама. □ [Дар’я] бачыць .. [Пятра] яшчэ здалёк. Стройны, падцягнуты, ён крочыць лёгка і прама. Ракітны.

3. Зараз жа, непасрэдна, адразу. Прама з парога .. [бабка] падышла да печы і ціхенька пабудзіла ўнучку: — Вулька, Вулька, устань, вячэраць будзем... Лынькоў. // Неўскосна. Вывучэнне праблем, прама ці ўскосна звязаных з Каліноўскім, працягваецца і цяпер многімі даследчыкамі. Г. Кісялёў.

4. Адкрыта, шчыра. [Семяняка:] — Я скажу вам прама: за бальшавікоў буду гаварыць. Лобан. Алесь яшчэ не паспеў як след асэнсаваць свае першыя ўражанні аб новай рабоце, новых людзях і таму прама не адказаў. Шыцік.

5. у знач. узмацняльнай часціцы. У спалучэнні з прыназоўнікамі надае ім большую дакладнасць і канкрэтнасць; проста. А потым я сустрэў яе ў магазіне. Сустрэўся прама ў дзвярах. Гаўрылкін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адрабі́ць, ‑раблю, ‑робіш, ‑робіць; зак.

1. Разлічыцца за даўгі, атрыманыя грошы і пад. сваёй працай. — Дзякуй вам, дзякуй! — пачаў паўтараць.. Даніла і ледзь не кланяецца гаспадыні. — Мы заплацім, як прыедзе сын, а то я адраблю валі, кашоў напляту. Кулакоўскі.

2. Разм. Скончыць працаваць. Адрабіўшы, можна і адпачыць. // Перастаць рабіць, папрацаваўшы доўгі час, аддаць працы многа сіл, стаць непрыгодным для працы. [Сын з нявесткай:] — Не табе, старой, сягоння Раўнавацца з намі, Ты сваё ўжо адрабіла, Справімся і самі. Русак. — Дзед ужо не работнік... — ледзьве прагаварыла маці праз плач. — Дзед сваё адрабіў... Якімовіч. // Знасіцца ад працяглай работы (пра машыны, прылады і пад.).

3. Папрацаваць нейкі час. Пастушэня гутаркай кароткай быў узрушан, хоць нямала ён у праектнай адрабіў канторы, розных шмат спраектаваў мастоў. Русецкі.

4. чаго, што. Зрабіць так, каб вярнуць што‑н. да ранейшага стану. Адно для Сценкі было ясна: цяпер ён за парогам бацькавай хаты. Таго, што зрабілася, назад не адробіш. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)