скупля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; незак., каго-што.

1. Незак. да скупіць.

2. Купляць з мэтай перапродажу ці нарыхтоўкі; займацца скупкай. У колішнія часы скупляў Сіпак зямлю за нішто ў салдатак. Лынькоў. Расказалі жывёлаводкі, як раней нейкі купец скупляў у іх ваколіцах худую жывёлу і маладняк, адкормліваў бульбай і брагай і прадаваў на бойню. Місько. [Феадал] скупляў пяньку, лён, ільнасемя, збожжа ў сялян па ганнай цане і затым збываў іх на тым жа мясцовым рынку вясной, калі цэны па прадукты сельскай гаспадаркі былі больш высокія, або, што часцей сустракалася, адпраўляў па экспарт. «Весці».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

працава́ць, -цу́ю, -цу́еш, -цу́е; -цу́й; незак.

1. Займацца якой-н. працай, ажыццяўляць якую-н. дзейнасць.

П. у полі.

Хто працуе, той і мае (прыказка). Хто працуе, таму і шанцуе (прыказка). П. здзельна.

П. над помнікамі старой пісьменнасці (вывучаць іх). П. над сабой (удасканальваць сябе ў чым-н.). П. са слоўнікам.

2. Мець дзен. які-н. занятак, пасаду, служыць.

П. на фабрыцы.

П. у калгасе.

П. бухгалтарам.

3. на каго-што. Абслугоўваць каго-, што-н. сваёй працай.

П. на сябе.

Завод працаваў на абарону.

4. чым. Прыводзіць у дзеянне, кіраваць чым-н.

П. вёсламі.

П. рукамі і нагамі ў вадзе (плысці).

5. Знаходзіцца ў дзеянні, выконваць свае функцыі.

Матор працуе без перабояў.

Сэрца нармальна працуе.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

таўчы́, таўку́, таўчэ́ш, таўчэ́; таўчо́м, таўчаце́, таўку́ць; тоўк, таўкла́, -ло́; таўчы́; то́ўчаны; незак.

1. што. Рабіць больш дробным, драбніць.

Т. соль.

2. што. Размінаць таўкачом, робячы мяккім.

Т. бульбу.

3. што. Ачышчаць таўкачом у ступе зерне ад шалупіння.

Т. проса ў ступе.

4. што. Біць, разбіваць шмат чаго-н. (разм.).

Т. талеркі.

5. каго. Наносіць пабоі, збіваць (разм.).

6. што. Мяць, нішчыць, вытоптваць што-н.

Т. пасевы.

◊

Таўчы ваду ў ступе (разм., неадабр.) — дарма траціць час, займацца непатрэбнай, безвыніковай справай.

|| зак. стаўчы́, стаўку́, стаўчэ́ш, стаўчэ́; стаўчо́м, стаўчаце́, стаўку́ць; стоўк, стаўкла́, -ло́; стаўчы́; сто́ўчаны і растаўчы́, -таўку́, -таўчэ́ш, -таўчэ́; -таўчо́м, -таўчаце́, -таўку́ць; -то́ўк, -таўкла́, -ло́; -таўчы́; -то́ўчаны (да 1—5 знач.).

|| наз. таўчэ́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

betätigen

1.

vt

1) прыво́дзіць у рух [у дзе́янне]; кірава́ць

2) дака́зваць на спра́ве

2.

(sich) дзе́йнічаць

(in D) займа́цца (чым-н.); (bei, an D) прыма́ць удзе́л (у чым-н.)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

маста́цтва н

1. Kunst f -, Künste;

выяўле́нчае маста́цтва die dárstellende [bíldende] Kunst;

наро́днае маста́цтва Vólkskunst f;

эстра́днае маста́цтва Unterháltungskunst f;

ужытко́вае [прыкладно́е] маста́цтва ángewandte Kunst;

займа́цца маста́цтвам künstlerisch tätig sein;

2. (майстэрства, умельства) Kunst f -, Künste; Fértigkeit f -, -en;

◊ па ўсі́х пра́вілах маста́цтва nach állen Régeln der Kunst; kúnstgerecht (па-майстэрску)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

наву́ка ж

1. Wíssenschaft f -, -en;

дзе́яч наву́кі Wíssenschaftler m -s, -;

гуманіта́рныя наву́кі Géisteswissenschaften pl;

дакла́дная наву́ка exákte Wíssenschaft;

займа́цца якой-н наву́кай éiner Wíssenschaft náchgehen*;

2. разм (навучанне, урок) Léhre f -, -n;

гэ́та табе́ наву́к! das soll dir éine Léhre sein!, lass dir das éine Léhre sein!

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

besórgen

vt

1) дастава́ць, прыно́сіць

2) выко́нваць (даручэнне)

3) займа́цца, клапаці́цца

die Wírtschaft ~ — ве́сці гаспада́рку

Éinkäufe ~ — рабі́ць заку́пкі

4) (высок., уст.) непако́іцца

es ist zu ~, dass… — ёсць апа́ска, што…

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Wírtschaft

f -, -en

1) гаспада́рка

2) экано́міка

3) рэстара́н, карчма́, шыно́к

4) вядзе́нне гаспада́ркі, гаспада́рнічанне

die ~ führen — займа́цца гаспада́ркай, ве́сці гаспада́рку

5) іран. беспара́дак

schöne ~! — іран. ну і пара́дкі!

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

закі́нуць, -ну, -неш, -не; закі́нь; -нуты; зак.

1. каго-што. Кінуць куды-н. або далёка.

З. мяч у сетку.

З. вуду (таксама перан.: паспрабаваць папярэдне разведаць што-н. намёкам, пытаннямі; разм.).

2. што. Падняўшы, надаць чаму-н. іншае становішча.

З. нагу за нагу.

З. стрэльбу за плячо.

3. перан., каго-што. Даставіць куды-н.

З. прадукты на дачу.

З. дэсант у тыл ворага.

4. каго-што. Перастаць займацца кім-, чым-н., пакінуць каго-, што-н.

З. вучобу.

З. гаспадарку.

◊

Закінуць слова або слоўца (разм.) — пахадайнічаць за каго-н., аказаць падтрымку.

Як за сябе закінуць (разм.) — хутка і многа з’есці, выпіць.

|| незак. закіда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і закі́дваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. за́кід, -у, М -кідзе, м. (да 1—3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

варушы́цца, -рушу́ся, -ру́шышся, -ру́шыцца; незак.

1. Ледзь прыкметна рухацца.

Ледзь варушылася лісце.

2. Кішэць, знаходзіцца ў хаатычным руху (пра вялікую колькасць каго-н.).

Каля пня варушыліся мурашкі.

3. перан. Займацца чым-н., актыўна дзейнічаць (разм.).

Каб усё паспяваць рабіць, трэба добра в.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Праяўляцца, прабуджацца (разм.).

Думкі пачынаюць в.

5. заг. варушы́(це)ся. Ужыв. пры пабуджэнні да дзеяння (разм.).

Но-о, гняды, варушыся!

|| зак. паварушы́цца, -рушу́ся, -ру́шышся, -ру́шыцца.

|| аднакр. варухну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся (да 1 і 2 знач.), зварухну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся (да 1 і 2 знач.) і паварухну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся (да 1 знач.).

|| наз. варушэ́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)