Verbum

пяцёрка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж.

1. Лічба

5.

2. Самая высокая адзнака паспяховасці пры пяцібальнай сістэме; выдатна.

Вучыцца на пяцёркі.

3. Назва чаго-н., што змяшчае пяць адзінак, напр.: ігральная карта ў пяць ачкоў, група з пяці чалавек ці прадметаў, грашовы знак у пяць рублёў і пад.

4. Назва чаго-н., што абазначаецца лічбай 5 (разм.).

Ехаць на пяцёрцы (аўтобусе, тралейбусе пад нумарам 5).

|| памянш.-ласк. пяцёрачка, -і, мн. -і, -чак, ж.

|| прым. пяцёрачны, -ая, -ае (да 1 знач.; разм.).

збе́гчы, збягу́, збяжы́ш, збяжы́ць; збяжы́м, збежыце́, збягу́ць; збег, -гла; збяжы́; зак.

1. з чаго. Бягом спусціцца ўніз.

З. ўніз па лесвіцы.

2. Знікнуць тайком, уцячы.

З. з палону.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Сцячы (пра вадкасць).

Вада збегла ў канаву.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Знікнуць, прапасці (пра ўсмешку, чырвань і пад.).

Усмешка збегла з твару.

5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пераліцца цераз край пры кіпенні.

Увесь накіп збег.

|| незак. збяга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Сцежка збягае да ракі (перан.: спускаецца).

капе́йка, -і, ДМ -пе́йцы, мн. -і, -пе́ек, ж.

1. Дробная манета, адна сотая рубля.

Рассыпаць капейкі.

2. зб. Грошы, грашовыя сродкі.

◊

Без капейкі — без якіх-н. сродкаў існавання.

Да (апошняй) капейкі — без астатку патраціць, заплаціць, атрымаць і пад.

Жывая капейка — пра ўсё, што дае даход.

Капейка ў капейку — пры падліку грошай: абсалютна дакладна, колькі патрабуецца.

Ні капейкі (за душой) — зусім няма грошай.

|| памянш. капе́ечка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

◊

Абысціся ў капеечку — дорага каштаваць.

|| прым. капе́ечны, -ая, -ае.

Капеечная манета.

клі́каць, клічу, клічаш, кліча; кліч; незак.

1. каго (што). Голасна зваць, прасіць прыйсці, адгукнуцца.

К. на ратунак.

К. бабулю.

2. каго (што). Запрашаць з якой-н. мэтай.

К. на вяселле.

К. на ўрачысты вечар.

3. каго-што. Заклікаць да якіх-н. дзеянняў.

К. народ на барацьбу.

4. каго (што) кім або (пры пытанні) як. Называць якім-н. імем, мянушкай (разм.).

|| зак. паклі́каць, -лічу, -лічаш, -ліча; -ліч; -ліканы (да 1 і 2 знач.).

|| аднакр. клі́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні (да 1 і 2 знач.).

|| наз. клі́канне, -я, н.

пе́рці, пру, прэш, прэ; пром, праце́, пруць; пёр, пе́рла; пры; незак. (разм.).

1. Ісці, рухацца.

Прэ пасярэдзіне дарогі.

2. Ісці, рухацца куды-н., не лічачыся з перашкодамі, з забаронай.

Куды прэш напралом!

3. каго-што. Гнаць, выганяць.

П. чужога сабаку з двара.

4. каго-што. Валачы (што-н. цяжкае, грувасткае).

П. мяшок бульбы.

5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). 3 сілай выходзіць вон, праяўляцца.

Карані пруць з зямлі.

Злосць з яго так і прэ.

6. што. Прагна есці.

Прэ як не ў сябе.

ва́нна, -ы, мн. -ы, -аў, ж.

1. Вялікая прадаўгаватая пасудзіна для мыцця, купання.

Мыцца ў ванне.

2. Мыццё ці лячэнне ў такой пасудзіне.

Прыняць ванну.

Лячэбныя ванны.

3. перан. Лячэнне ўздзеяннем чаго-н. (вады, паветра, сонца) на цела.

Сонечныя ванны.

4. У тэхніцы: пасудзіна рознай формы і памеру для вадкасці, у якую апускаюць розныя прадметы пры іх апрацоўцы.

Фарбавальная в.

|| памянш. ва́нначка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж. (да 1 і 4 знач.).

|| прым. ва́нны, -ая, -ае.

В. пакой або ванная (наз.).

апусці́ць, -ушчу́, -у́сціш, -у́сціць; -у́шчаны; зак.

1. каго-што. Перамясціць у больш нізкае становішча.

А. сцяг.

2. што. Схіліць, нахіліць.

А. галаву.

А. вочы (скіраваць позірк уніз).

3. каго-што. Змясціць у што-н. куды-н. уніз.

А. пісьмо ў паштовую скрынку.

4. Перавесці з вертыкальнага становішча ў гарызантальнае, адчыняючы або зачыняючы што-н.

А. шлагбаум.

5. што. Зрабіць пропуск, выключыць.

Пры чытанні а. слова.

6. каго-што. Занядбаць, запусціць.

А. гаспадарку.

|| незак. апуска́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; наз. апуска́нне, -я, н.

|| наз. апушчэ́нне, -я, н.