1. Высокае і вузкае архітэктурнае збудаванне. Крамлёўскія вежы. Вежы замкаў.
2. Ахоўная браніраваная вышка для гармат і кулямётаў на танках і суднах. Гарматныя вежы [у ганках] былі прабіты снарадамі, ад доўгіх ствалоў гармат засталіся абломкі.Пятніцкі.
•••
Воданапорная вежа — высокае збудаванне, у верхняй частцы якога знаходзіцца рэзервуар з вадою, адкуль яна пад ціскам падаеца ў водаправод.
Сянажная вежа — высокае збудаванне для захоўвання сенажу.
Вавілонская вежа — пра высокую будыніну ў жартаўлівым параўнанні.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
1. Везучы, даставіць куды‑н.; адвезці. Запрог Алесь калгаснага каня і завёз Андрэя на станцыю.Васілевіч.// Адвезці далёка або не туды, куды трэба; звезці. Завезці на край свету. Завёз невядома куды.
2. Прывезці, даставіць куды‑н. Завезці тавары ў магазін.// Прывезці адкуль‑н. здалёку, закупіўшы, набыўшы і пад. Янотападобнага сабаку на Беларусь завезлі ў 1936 г. з Далёкага Усходу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папуга́й, ‑я, м.
1. Трапічная лясная птушка з яркім стракатым апярэннем, якая здольна пераймаць розныя гукі, у тым ліку і чалавечую мову. Хоці праціскаўся скрозь шумны натоўп туды, адкуль чуўся птушыны гоман.. Тут былі і яркія, з вялікімі дзюбамі, туканы, і стракатыя папугаі, і рознакаляровыя галубы, і безліч іншых маленькіх і вялікіх птушак.Арабей.
2.перан.Разм. Пра чалавека, які не мае свайго погляду, паўтарае чужыя словы, думкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
со́кал, ‑а, м.
1. Драпежная птушка сямейства сакаліных з моцнай дзюбай і доўгімі вострымі крыламі. //звычайнамн. (со́калы, ‑аў). Высок. Пра лётчыкаў, касманаўтаў. Чалавек у космасе! Як гэта здорава, сябры! Крылом кранае зоры Наш, савецкі, сокал.А. Александровіч.
2. Пра смелага, прыгожага юнака, мужчыну. — Сын мой? І адкуль ты? Сокал ясны! — Да грудзей прыпала галавой.Астрэйка.І плакала Хрысця, што іх разлучылі, Што сокалу крылы Звязалі, скруцілі.Арочка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спажыве́цкі, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да спажыўца. Спажывецкі попыт.
2. Які служыць для задавальнення якіх‑н. патрэб. Спажывецкія тавары. Спажывецкая кааперацыя. □ Тут некалі былі склады раённага спажывецкага саюза.Лынькоў.
3.перан. Характэрны для чалавека, які імкнецца задаволіць толькі ўласныя патрэбы. Адкуль усё-такі ў некаторых падлеткаў спажывецкія адносіны да жыцця?«Маладосць».Стафанковіч выхаваў свайго сына эгаістам, сябелюбцам, чалавекам са спажывецкімі адносінамі да жыцця.Луфераў.
•••
Спажывецкая вартасцьгл. вартасць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сузіра́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што і без дап.
1. Глядзець, разглядваць, назіраць. Дзяўчаты сядзелі моўчкі і сузіралі.Мурашка.[Каваль] сузіраў гэта нейкі момант і не заўважыў, адкуль і як з’явіўся на падножцы мужчына з маладым і вельмі заклапочаным тварам.Савіцкі.
2. Уяўляць у думках што‑н., унікаць розумам у што‑н. [Дзед] любіў і пасядзець моўчкі, паглыбіўшыся ў свае думкі, нібы сузіраючы пройдзены шлях свайго доўгага жыцця.Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
where
[hwer]1.
adv.
1) дзе
Where is he? — Дзе ён?
2) куды́
Where are you going? — Куды́ ідзе́ш?
3) адку́ль, дзе
Where did you get this book? — Дзе ты даста́ў гэ́тую кні́гу?
2.
conj.
1) там, дзе
The keys are where you left them — Ключы́ там, дзе ты іх пакі́нуў
2) куды́
I will go where you go — Я пайду́, куды́ ты по́йдзеш
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
А́там. Інтэрнацыянальнае слова. У беларускай мове з пачатку XX ст. (Гіст. лекс., 252) праз рускую (Крукоўскі, Уплыў, 89), дзе з пач. XVIII ст. Канчатковая крыніца грэч.ἄτομος ’непадзельны’, адкуль у лацінскую і заходнееўрапейскія мовы; першы зафіксаваны рускі прыклад — у перакладзе з лацінскай. Наяўнасць рускай і ўкраінскай калек несекомое (Біржакава, Очерки, 157) указвае на магчымасць грэчаскай мовы як першакрыніцы запазычання для ўсходнеславянскіх моў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Атарапе́ць. Рус.оторопе́ть, укр.оторопі́ти ’тс’, оторопи́ти ’здзівіць, зрабіць аслупянелым’, ст.-рус.оторопъ ’спалох’. Тлумачэнне Шанскага (КЭСРЯ, 318), відаць, дакладна прадстаўляе словаўтваральную гісторыю слова ад *тороп ’спех’. У сувязі з гэтым надзвычай важна, што ў беларускай мове засведчана торап ’спалох, страх’ (Нас.: то́ропъ), адкуль і тарапі́цца ’пужацца’ (пра коней). Ад гэтага торап пры дапамозе цыркумфікса *о‑ — ‑ець і ўтвораны дзеяслоў атарапець.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ато́жылак ’парастак’; у іншым словаўтваральным афармленні: атожалля (Янк. Мат.); атожылле (КТС); атожилка (Яруш.). З літ.atãžala ’парастак’ (часцей atžalà, не выключана і *atóžala). Формы з ‑ы‑ замест ‑а‑ ў ненаціскной пазіцыі адлюстроўваюць народнаэтымалагічнае атаясамленне з коранем жыць, словам жыла, адкуль і значэнне ’адгалінаванне геалагічнай жылы’, паралельнае рус.отжилок. Літоўскае слова добра тлумачыцца з прэфіксальнага at‑ (ata‑, ato‑) і карэннага žãlias ’зялёны’.