Verbum

пла́каць, пла́чу, пла́чаш, пла́ча; плач; незак.

1. Праліваць слёзы (ад болю, гора і пад.), звычайна ўтвараючы пры гэтым нечленараздзельныя галасавыя гукі.

П. наўзрыд.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан., па кім. У некаторых выразах: чакаць каго-н., быць прызначаным каму-н. (пра што-н. непрыемнае; разм.).

Асіна плача па ім.

Вяроўка па табе даўно плача.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Прапала, не вернеш (разм., жарт.).

Плакалі твае грошыкі.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Пакрывацца кроплямі вільгаці (разм.).

Запацелыя вокны плачуць.

рэ́шата, -а, М -шаце, мн. рашо́ты і (з ліч. 2, 3, 4) рэ́шаты, рашо́т і рашо́таў, н.

1. Рэч хатняга ўжытку — нацягнутая на шырокі абруч густая сетка для прасейвання мукі і інш.

Прасеяць муку на р.

У рэшаце ваду насіць (перан.: займацца чым-н. бескарысным, пустой справай; разм.). Галава як р. ў каго-н. (пра таго, хто ўсё забывае, у каго дрэнная памяць; разм.).

2. Прасейвальнае прыстасаванне ў зернеачышчальных, сартавальных і іншых машынах.

Рашоты ў камбайне.

◊

Цуды ў рэшаце (разм., жарт.) — пра што-н. незвычайнае або незразумелае.

|| прым. рашо́тны, -ая, -ае.

не́ба, -а, мн. нябёсы, нябёс і нябёсаў, н.

Уся бачная над Зямлёй прастора ў форме купала.

На небе.

◊

Быць на сёмым небе — перажываць, адчуваць вялікую радасць.

Пад адкрытым небам — не ў памяшканні.

Трапіць пальцам у неба (разм., жарт.) — сказаць што-н. неўпапад, недарэчы.

Узнесці да неба — непамерна расхваліць каго-, што-н.

Як гром з яснага неба — раптоўна, зусім нечакана.

Як з неба зваліўся (разм.) —

1) нечакана з’явіўся; раптоўна здарыўся;

2) не разумее таго, што адбываецца навокал.

Як неба і зямля — нічога падобнага, поўная процілегласць.

|| прым. нябе́сны, -ая, -ае.

Н. купал.

Нябесная вышыня.