Мру́гаць ’маргаць’ (беласт., Сб. 1866 г., Нас.), намружаны ’хмурны’ (КТС, Калюга). Запазычана з польск.mrugać ’маргаць, міргаюць’ (Цвяткоў, 59). Сюды ж пін.мругнути ’маргнуць’ (Нар. лекс.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
схмурне́лы, ‑ая, ‑ае.
1.Хмурны, пануры. Заселі ўпяцёх. — Сам папросішся ў нас ты... Ды Фенька сеў воддаль, схмурнелы, віхрасты.Арочка.
2. Пахмурны; змрочны (пра неба, надвор’е і пад.). Мільгнула — і няма — Схмурнелых хмар чародка.Барадулін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
zachmurzony
1. пахмурны; хмурны; хмарны;
2.перан. хмуры; засмучаны; азмрочаны
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
solemn[ˈsɒləm]adj.
1. ва́жны, сур’ёзны; хму́рны;
solemn faces пану́рыя тва́ры
2. урачы́сты; святы́;
take a solemn oath урачы́ста клясці́ся;
the solemn truth свята́я пра́ўда
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Пасмурне́ць ’зрабіцца хмурным, смутным’, ’пахмурнець’ (Бяльк.). Да па‑ і ⁺смурне́ць, якое з рус.сму́рый ’цёмна-шэры, змрочны’, — апошняе генетычна суадносяць са ст.-ісл.meyrr ’хмурны, друзлы’, ст.-грэч.ἀμαυρός ’цьмяны, туманны’ (Фасмер, 3, 693–694).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
хму́ры, ‑ая, ‑ае.
Разм. Тое, што і хмурны. Помню, хмуры ранак, у росах канюшына, толькі птушкі посвіст ды шляхі, шляхі.Чарнушэвіч.Мужыкі хадзілі з хмурымі тварамі і мералі шырокімі крокамі поле.Колас.Косця на першы погляд здаваўся дзяўчатам надта хмурым, няветлівым.Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
lowering
[ˈlaʊərɪŋ]
adj.
1) цёмны; змро́чны; пахму́рны
lowering clouds — цёмныя навальні́чныя хма́ры
2) зло́сны; хму́рны, пану́ры (пра чалаве́ка)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Ні́цы ’нізкі, паніклы (звычайна пра дрэва)’ (Сл. ПЗБ, Касп.), ’апушчаны ўніз’ (Сцяшк. Сл.), ’скрытны, пануры’ (Касп., Бяльк.), ’скрытны; хітры, няшчыры’ (Нас.), ’змрочны, пануры’ (ТС), ’подлы, ганебны’ (Ян.), ’пахмурны, непагодлівы’ (Сл. ПЗБ, ТС), укр.ни́ций ’подлы, нізкі, пошлы’, рус.ни́цый ’нізкі, паніклы; подлы’. Параўн. ц.-слав.ниць, прыслоўе ’ніц, ніцма’ і прыметнік ’пахілены ўперад’, усё да *nicь (гл. ніц1). Спробы вывесці значэнне ’пахмурны, хмурны’ са значэння літ.nykýs ’хмурны’ (Арашонкава і інш., Весці АН БССР, 1972, 1, 80) непераканальныя, бо указанае значэнне натуральна выводзіцца са значэння ’навіслы, змрочны’, фармальна ж беларускае слова не можа быць запазычаннем з літоўскай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шэ́ры, -ая, -ае.
1. Колер, які атрымаўся ад змяшэння чорнага і белага, колер попелу.
Ш. матэрыял.
Шэрыя вочы.
Шэрае неба.
Ш. кот.
Ш. твар (бледны, з зямлістым адценнем).
2.перан. Пасрэдны, знешне і ўнутрана не цікавы.
Шэрае існаванне.
Ш. раман.
3.перан. Малакультурны, неадукаваны (разм.).
Ш. чалавек.
4.перан. Пра надвор’е: хмурны.
Шэрае надвор’е.
Шэрая раніца.
|| памянш.шэ́ранькі, -ая, -ае.
|| наз.шэ́расць, -і, ж. (да 2 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)