вы́светліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., што.
Зрабіць што‑н. ясным, зразумелым; выясніць. — Я лічу, што трэба ісці да.. [незнаёмых] і высветліць, хто яны і што яны, — прамовіў Тукала. Колас. [Буднік:] — Усё вось няма мне часу пагутарыць з табой, адну справу высветліць варта было б. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уба́чыцца сов. уви́деться; сви́деться;
я хаце́ў бы зноў з табо́й у. — я хоте́л бы вновь с тобо́й уви́деться;
не ху́тка ўба́чымся — не ско́ро уви́димся (сви́димся)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Табе́, Д. і М. скл. займенніка ты (гл.), Тв. скл. табо́ю/табо́й (ТСБМ, Нас., Ласт., Некр. і Байк.), ст.-бел. тобѣ, тобе (Карскі, 2- 3, 191), tobie, tebe (Хроніка Быхаўца). Параўн. укр. тобі́, польск. tobie, чэш. tobě, стараж.-рус. тобѣ, што на фоне рус. тебе́, в.-луж. tebi, н.-луж. tebje, славац. tebe, славен. tebi, серб.-харв. тѐби, балг. те́бе, макед. тебе, ст.-слав. тебѣ ’тс’ (гл. цябе) разглядаюцца як другасныя формы, узнікшыя па аналогіі з формамі Тв. скл. адз. л. у якасці паўночнаславянскай інавацыі, гл. Цітка, Kronika, 128.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
злюбі́цца, злюблюся, злюбішся, злюбіцца; зак.
Разм.
1. Палюбіць адзін аднаго. Смерць іх толькі і разлучыць — Так злюбіліся яны. Колас. [Паўлінка:] Вельмі ўжо татка мой заеўся на цябе з таго часу, як даведаўся, што мы з табой злюбіліся. Купала.
2. Спадабацца, прыйсціся каму‑н. да душы; палюбіцца. Сцерпіцца — злюбіцца. Прыказка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сатка́ны, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад сагнаць. / у перан. ужыв. Снуючыся высока ў небе, раняла птушка мяккія, ласкавыя мелодыі, сатканыя са звону срэбраных струн, з булькання лясных ручайкоў, з зумкання пчаліных крылцаў, шолаху красак. Колас. Радзіма!.. Яна ўставала перад табой, сагрэтая любоўю чалавечых сэрцаў, нібы сатканая з сонечных [прамянёў]. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
поспо́рить сов.
1. паспрача́цца;
2. (заключить пари) залажы́цца, пайсці́ ў закла́д;
3. (вступить в состязание, в спор) перен. пазмага́цца;
мы ещё поспо́рим с тобо́й мы яшчэ́ пазмага́емся з табо́й.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
каду́к, ‑а, м.
Разм. Чорт, д’ябал. — А чаму ты не будзеш там? Куды цябе кадук схапіць пад той час. Машара.
•••
Кадук з ім (з ёй, з імі, з табой, з вамі) — хай сабе будзе і так, нічога дрэннага тут няма (быць не можа).
Кадук яго (цябе, яе, вас, іх) ведае — нічога невядома (пра каго‑, што‑н.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цветабо́й, ‑ю, м.
Разм. Час дружнага цвіцення раслін. Друг мой, павер, — хоць нас і дзеляць мілі, Душой і думкамі заўсёды я з табой, Жыву ўспамінамі, як некалі любілі Мы раннюю вясну і майскі цветабой. Васілёк. Вакол на лугавіне пад спакойным і добрым небам буйна цвілі травы: снежна-белыя, блакітныя, чырвоныя, пяшчотна-сінія... Была самая пара летняга цветабою. Вышынскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
dziać się
незак. адбывацца, рабіцца, дзеяцца;
co tu się dzieje? — што тут робіцца (дзеецца)?;
co się z tobą dzieje? — што з табой робіцца (дзеецца)?; што з табой?;
działo się coś niezrozumiałego — адбывалася нешта незразумелае;
niech się dzieje co chce — што будзе, тое будзе
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
ты, цябе́, табе́, цябе́, табо́й і -о́ю, аб табе́; займ. асаб. 2 ас. адз.
1. Ужыв. пры звароце да блізкай, знаёмай асобы або пры грубым, фамільярным звароце.
Куды ты паедзеш?
2. Выкарыстоўваецца для абагульненага абазначэння чалавека наогул (разм.).
Калі ты гаспадар, то глядзі гаспадарку.
3. у знач. часц. табе́. Выкарыстоўваецца для выказвання прыкрасці, расчаравання, пагрозы і пад.
Гэта табе так не пройдзе.
4. У спалучэнні з выклічнікамі ўжыв. для ўзмацнення экспрэсіўнасці выказвання.
Ах ты, дурань!
◊
А што ты думаеш (разм.) — а чаму б і не зрабіць.
На ты з кім — (быць) у такіх адносінах, калі пры звароце адзін да аднаго гавораць «ты».
Ух ты! — выкарыстоўваецца пры выказванні здзіўлення, захаплення і пад.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)