ГАРКУ́ХА,
кароўка, малачай (Lactarius rutus), шапкавы базідыяльны грыб роду млечнік сям. сыраежкавых. Пашыраны ў Еўропе, Азіі, Паўн. Амерыцы. На Беларусі трапляецца ўсюды. Расце групамі, пераважна ў вільготных хваёвых лясах і на мохавых балотах. Пладовыя целы з’яўляюцца ў чэрв.—кастрычніку.
Шапка дыям. 3—8 см, плоска-пукатая або шырокалейкападобная, у цэнтры з вострым бугарком, чырванавата-карычневая, гладкая, сухая. Пласцінкі прырослыя або слабасыходныя, рыжаватыя, з белым налётам спор. Мякаць палевая, шчыльная, з белым пякучавострым млечным сокам, непрыемна пахне. Ножка цыліндрычная, шчыльная, потым пустая. Ядомая (спажываецца соленая).
В.С.Гапіенка.
т. 5, с. 61
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
вы́рашыць сов.
1. реши́ть;
ён ~шыў заста́цца — он реши́л оста́ться;
2. разреши́ть; реши́ть;
в. пыта́нне — разреши́ть (реши́ть) вопро́с;
3. (спор, конфликт) разреши́ть; рассуди́ть;
◊ в. лёс — (чый) реши́ть судьбу́ (чью)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Спех ‘паспешлівасць, спешка’ (ТСБМ, Бяльк., Барад.), ‘поспех, спор’ (Нас., Байк. і Некр., Сл. ПЗБ), ‘хуткасць, поспех’ (ТС). Параўн. укр. спіх, рус. спех, успе́х, польск. śpiech, в.-луж., н.-луж., чэш. spěch, славац. spech, славен. spẹh ‘паспешлівасць; працвітанне’, балг., макед. спех, ст.-слав. спѣхъ ‘паспешлівасць, прага’. Прасл. *spěxъ. Да спець (гл.). Параўн. лац. spēs, мн. л. spērēs ‘чаканне; надзея’. У праславянскай чакалася б *spěs‑; канчатковае ‑x тлумачыцца аналогіяй: *spěxъ: *spěti, як *grěxъ: *grěti; гл. Фасмер, 3, 734 з літ-рай; Сной₁, 700; Шустар-Шэўц, 1138–1139.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Magna promisisti, exigua video
Шмат ты абяцаў, мала бачу.
Много ты обещал, мало вижу.
бел. Многа чуецца, ды мала верыцца. І шыла, і мыла, і прала, і ткала ‒ і ўсё языком. 3 языком ‒ і сюды і туды, а на справе ‒ нікуды.
рус. Много сулят, мало делают. Дела на полтину, а магарычу на рубль. На словах ‒ как на гуслях, а на деле ‒ как на балалайке. Визгу много, а шерсти нет. Много слов, мало дела. Много говорено, да мало сказано. Кто словом скор, тот в деле редко спор.
фр. Beaucoup de paroles peu d’affaires (Много слов, мало дел).
англ. Great cry and little wool (Много крику, мало шерсти).
нем. Viel Geschrei und wenig Wolle (Много крику и мало шерсти).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
поспо́рить сов.
1. паспрача́цца;
2. (заключить пари) залажы́цца, пайсці́ ў закла́д;
3. (вступить в состязание, в спор) перен. пазмага́цца;
мы ещё поспо́рим с тобо́й мы яшчэ́ пазмага́емся з табо́й.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дарэ́мны
1. напра́сный, бесполе́зный, тще́тный, беспло́дный; пусто́й;
~ныя спро́бы — напра́сные (бесполе́зные, беспло́дные, тще́тные) попы́тки;
~ныя надзе́і — напра́сные наде́жды;
~ная спрэ́чка — пусто́й (напра́сный) спор;
2. дарово́й, беспла́тный;
д. хлеб — дарово́й хлеб
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Спіра́ць 1 ‘перыць’ (Сцяшк. Сл.; слонім., Сл. ПЗБ). Да перыць, праць з галоснай у ступені падаўжэння.
Спіра́ць 2 ‘спіхваць, зганяць’ (Нас.), ‘сціскаць (ад холаду)’ (шчуч., Сл. ПЗБ), ст.-бел. спирати ‘адвесці ад уладання, пазбавіць правоў’, ‘не пагаджацца, пярэчыць’ (Ст.-бел. лексікон). Паводле Брукнера (442), адбыўся перанос дзеяння з фізічнага ў маральны план, у выніку апошняе значэнне стала пераважаць, параўн. спіра́цца ‘спрачацца, супраціўляцца’ (Нас., Ласт.), ‘вясці слоўную спрэчку’ (Варл.), ст.-бел. спиратися ‘спрачацца, пярэчыць’ (Ст.-бел. лексікон), гл. спор 2. Апошняе значэнне ўжо праславянскае, параўн. укр. спира́тися ‘спрачацца, праяўляць упартасць’, польск. spierać się ‘тс’, ст.-слав. пьрѣниѥ ‘спрэчка’ і інш. Усё да перці, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пасашчэ́плівацца сов.
1. (соединиться при помощи скрепок, зажимов — о многом) скрепи́ться; (о бумаге — ещё) сколо́ться;
2. (о руках) сжа́ться;
3. (о многом) сти́снуться, сжа́ться;
4. перен. (вступить в спор, драку — о многих) схвати́ться, сцепи́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сцепи́ться
1. (зацепиться одно за другое) счапі́цца, мног. пасчапля́цца, пасчэ́плівацца;
2. (соединиться, сплетаясь) сашчапі́цца, мног. пасашчапля́цца, пасашчэ́плівацца;
3. (сжаться) разг. сці́снуцца, сця́цца;
4. (схватиться в драке, вступить в ожесточённый спор) разг. счапі́цца, сашчапі́цца, схапі́цца, схваці́цца, спле́сціся.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сашчапі́цца сов.
1. (соединиться при помощи скрепок, зажимов) скрепи́ться;
2. (о руках, пальцах) сжа́ться; сцепи́ться;
3. сти́снуться; сжа́ться;
ад хвалява́ння мо́цна ~пі́ліся зу́бы — от волне́ния кре́пко сти́снулись (сжа́лись) зу́бы;
4. перен. (вступить в спор, драку) схвати́ться, сцепи́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)