Verbum

анлайнавы слоўнік

spurn

[ˈspɜ:rn]

v.t.

1) адмаўля́цца з пага́рдай; пага́рдліва адкіда́ць

2) піха́ць, адпі́хваць наго́ю

v.i.

праці́віцца, супраціўля́цца; мо́цна пратэстава́ць

1) пага́рдлівая адмо́ва; пага́рдлівае ста́ўленьне

2) удар -у m., вы́сьпятак -ка m.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

Жалапа́ць ’піць’ (Сцяц.), жолопа́ты ’жэрці, жаваць’ (Клім.), жалуба́ць ’есці’ (чэрв., Жд. 2; жлоб., Жыв. сл., 115), ’піць’ (маладз., Янк. Мат., 98; вілейс., Нар. сл., 139). Рус. прыбалт. желуба́ть ’есці (пра жывёл)’ (< бел.?), укр. желіпа́ти ’марудна есці’, жолопа́ти ’жэрці’, польск. żłopać ’піць многа (пра жывёл, пагардліва пра людзей)’, дыял. żłepać, памор. žlepa ’тс’, славен. žlę́bati ’многа піць’; параўн. балг. жлѐвя ’жаваць’. Літ. žliaũbti ’жэрці, уплятаць’, лат. žļebinȃt ’жаваць’. Калі рэканструяваць прасл. *želp‑ або *želb‑, трэба лічыцца з тым, што літ., а магчыма, і лат. словы запазычаны са слав. (польск., памор.). І.‑е. асновай для адзначанай прасл. рэканструкцыі магло б быць *gel‑, g^u̯el‑ ’глытаць’ (Покарны, 1, 365) з лабіяльным пашырэннем: *gelb‑. Параўн. швед. дыял. kulp ’глыток’. Гл. яшчэ глытаць, жалапацца, жлокаць. Меркаванні пра запазычанне жалубаць з літ. (Лаўчутэ, Сл. балт., 109) патрабуюць дадатковай фанетычнай і семантычнай аргументацыі.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

boy

[bɔɪ]

1) хлапе́ц -ца́ m., хло́пец -ца m., хло́пчык -а m.; сын -а m.

2) рабо́тнік m. (слуга́)

3) маладзён -а m. (пага́рдліва)

interj., informal

(вы́крык зьдзіўле́ньня, трыво́гі)

Boy, isn’t it hot! — Ну ж і гарачыня́!

•

- good boy

- My boy!

- the boys

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

Тып ‘узор, мадэль’, ‘сукупнасць якіх-небудзь характэрных рыс, якасцей’, ‘знешні выгляд’, ‘чалавек з адмоўнымі рысамі, да якога ставяцца пагардліва’ (ТСБМ, Гарэц., Байк. і Некр.), ‘мастацкі вобраз’ (пач. XX ст., Прабл. бел. тэрм.), ‘постаць’ (Ласт.), ст.-бел. типъ ‘друкаваны шрыфт’ (1653 г., ГСБМ). Запазычанне (праз польскую мову) з заходнееўрапейскіх моў, параўн. франц. type ‘ўзор’, ‘від, тып’, разм. ‘арыгінал, дзівак’, ‘тып, суб’ект’, ням. Typ ‘тып, узор’, ‘форма’, ‘вобраз’, англ. type ‘тып, род, клас; тыповы прадстаўнік’, ‘сімвал, вобраз’, якія з позналац. typus ‘адлюстраванне, вобраз’, а апошняе ўзыходзіць да ст.-грэч. τύπος ‘удар’, ‘пісяг (ад удару), след’, ‘адбітак, адлюстраванне, абрыс’, ‘узор, прыклад (у Новым Запавеце)’ < τύπτω ‘б’ю’, роднаснае ст.-інд. tōpati ‘штурхае’, лат. staũpe ‘сляды конскіх капытоў’, што ўзыходзяць да індаеўрапейскага кораня *(s)teu‑ ‘біць, штурхаць’ (Фасмер, 4, 60; Брукнер, 589; Голуб-Копечны, 399; Голуб-Ліер, 495; Даза, 733–4; ЕСУМ, 5, 570; Арол, 4, 72). Сюды ж тыпо́вы ‘адпаведны ўзору’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Ласт.) < польск. typowy ‘тс’, тыпі́чны ‘тс’ (Ласт., ТСБМ) < рус. типичный ‘тс’; экспр. ты́пус ‘непрыемная асоба’ (ТСБМ), аформленае на ўзор лацінізма з суф. ‑ус, які характарызуе асоб па негатыўнай прыкмеце (Сцяцко, Афікс, наз., 70), параўн. бы́кус, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

air¹ [eə] n.

1. паве́тра;

fresh air све́жае паве́тра;

in the open air на во́льным паве́тры;

travel by air ляце́ць самалётам

2. the air эфі́р;

go on the air выхо́дзіць/вы́йсці ў эфі́р, выступа́ць па ра́дыё;

be off the air : We’ll be off the air until 15 hours. Перапынак у перадачах да 15 гадзін.

3. pl. airs derog. ва́жны вы́гляд; мане́рнасць; крыўля́нне;

put on airs ва́жнічаць; трыма́цца пага́рдліва/фанабэ́рыста/ганарлі́ва

♦

build castles in the air будава́ць паве́траныя за́мкі;

beat the air таўчы́ ваду́ ў сту́пе;

walk on air не чуць ног пад сабо́й (ад ра́дасці)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

тып, ‑а і ‑у, м.

1. ‑у. Узор, мадэль, форма з істотнымі якаснымі прыкметамі, якім адпавядае пэўная група прадметаў, з’яў. Тыпы пасажырскіх самалётаў. □ Будынак, перад якім спыніліся калгаснікі з Пракопам, быў камбінаваным будынкам новага тыпу, зробленым па праекту Лапко. Колас.

2. ‑у. Спец. Вышэйшая катэгорыя ў сістэматызацыі раслін і жывёл, якая аб’ядноўвае роднасныя класы. Тып членістаногіх жывёл. Тып кветкавых раслін.

3. ‑у. Характэрны фізічны склад, знешні выгляд чалавека, звязаны з яго этнічнай прыналежнасцю. У жанчыны твар мангольскага тыпу. □ Але нічога французскага ў .. [Жанне] не было. Звычайны славянскі тып твару. Новікаў.

4. ‑у. Катэгорыя людзей, аб’яднаных супольнасцю якіх‑н. характэрных унутраных рыс, якасцей, а таксама яркі прадстаўнік гэтай катэгорыі. На глебе калектывізацыі з’явіўся новы тып селяніна — свядомага калгасніка, гаспадара-калектывіста. □ У корані змянілася само сацыяльнае аблічча, сфарміраваўся якасна новы тып рабочага чалавека. Машэраў.

5. ‑а. Мастацкі вобраз, у якім абагульнены характэрныя рысы якой‑н. групы людзей, саслоўя, класа, эпохі. Народны тып, характар выяўлены тут .. выразна, з добрай мастацкай мерай. Ліс. З таго часу .. [Якім] мне даражэй за ўсіх стаў: як тып, як характар, як чалавек... Нікановіч. У мове кожнага гогалеўскага тыпа паслядоўна раскрываецца мастацкі вобраз з усімі яго выгінамі і мадуляцыямі. «Полымя».

6. ‑а. Асобны чалавек, індывідуум, які вылучаецца сярод іншых характэрнымі рысамі. У гэты момант Панасюк цікавіў Барукова проста ўжо як тып. Васілевіч.

7. ‑а. Разм. Чалавек, звычайна з адмоўнымі рысамі, уласцівасцямі, да якога ставяцца пагардліва. — Асцярожней, хлопцы, той тып небяспечны, — на хаду папярэдзіў адзін дружыннік. Хадкевіч. [Рыбалтовіч] вучыўся ў беларускай гімназіі і здаваўся нам тады вельмі адукаваным і разумным чалавекам, нават бальшавіком. А потым справа з гэтым тыпам праяснілася. Брыль.

8. ‑у. Від, разнавіднасць чаго‑н. Рад асаблівасцей у скланенні назоўнікаў жаночага роду з асновай на зычны вылучае іх у асобны тып са сваёй спецыфічнай парадыгмай, якая ў значнай ступені характарызуецца сумяшчэннем старажытных і новых, набытых пад уздзеяннем граматычнай аналогіі, канчаткаў. Гіст. бел. літ. мовы. У адказ на жыццёвыя запатрабаванні пачынаюць з’яўляцца розныя тыпы слоўнікаў. Суднік. Многія меладычныя тыпы каляндарных украінскіх песень, у сваю чаргу, сустракаюцца ў песнях, якія бытуюць па ўсёй Беларусі. «Беларусь». // Узор, з’ява.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

fling

[flɪŋ]

v.t. flung

1) кі́даць; шпурля́ць

to fling someone into jail — кі́нуць каго́ ў турму́

to fling fresh troops into a battle — кі́нуць сьве́жыя аддзе́лы ў бой

to fling a stone — шпурну́ць ка́мень

2) пазіра́ць з пага́рдай, кіда́ць пага́рдлівы по́зірк

а) кі́даць аб зямлю́, валі́ць; скіда́ць

the horse flung his rider — конь скі́нуў ездака́

б) (out) брыка́ць

4) кіда́ць (цень), напаўняць, по́ўніць (па́хам, гу́камі)

The flowers fling their fragrance around — Кве́ткі напаўня́юць паве́тра па́хам

5) уклада́ць, аддава́ць

To fling all energies — аддава́ць усе́ сілы, акуну́цца з галаво́ю (у пра́цу)

v.i.

1) кі́дацца, выбяга́ць, выско́кваць

She flung out of the room — Яна́ вы́бегла з пако́ю

2) пачына́ць свары́цца, ла́яцца

1) кідо́к -ка́ m., по́швырак -ка m.

2) гуля́ньне n., прые́мнае ба́ўленьне ча́су

to have one’s fling — нагуля́цца, прые́мна паба́віцца

to have a fling with someone — мець рама́н з кім

3) зьнява́жлівая заўва́га; крыты́чныя напа́дкі

to have a fling at —

а) паспрабава́ць рабі́ць

б) пага́рдліва або́ зьнява́жліва выка́звацца

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

góra

gór|a

ж.

1. гара;

~a lodowa — айсберг;

ręce do ~y! — рукі ўгору!;

iść w ~ę — ісці пад гару; на гару;

2. верх, верхняя частка;

mieszkać na ~ze — жыць на верхніх паверхах;

spojrzeć do ~y — паглядзець наверх;

3. гарышча;

4. разм. вярхі (улада);

~a tak zdecydowała — у вярхах (наверсе) так вырашылі;

ceny idą w ~ę — цэны растуць;

płacić z ~y — плаціць наперад;

patrzeć z ~y — глядзець зверху;

traktować kogo z ~y — глядзець на каго звысоку, з пагардай, пагардліва;

z ~ą rok — год з лішнім (з гакам);

to kosztuje ~a 10 funtów — гэта каштуе максімум 10 фунтаў;

do ~y nogami — дагары нагамі;

wziąć ~ę — перамагчы, перадужаць, адолець;

uszy do ~y! — вышэй галаву!;

~ą nasi! — наша ўзяла!;

z ~y dziękuję — загадзя дзякую

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)