Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
kurzyć
незак.
1. пыліць; уздымаць пыл;
2. курыць; дыміцьчым;
3.кніжн. церушыць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Сму́глы1 ‘з больш цёмнай афарбоўкай (у параўнанні са звычайным колерам) скуры’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Касп., Сцяшк.; іўеў., Сл. ПЗБ), сюды ж смуго́лы ‘блякла-чырвоны, ружаваты’, смуго́ль ‘загарэлы, зрудзелы на сонцы’ (Барад.). Укр.смугли́й, рус.сму́глый, рус.-ц.-слав.смугльныи ‘цёмны’, серб.-харв.смугао. Лічыцца роднасным літ.smáugti ‘ціснуць, душыць’, с.-в.-ням.smouch ‘дым’, англ.-сакс.sméocan ‘дыміць’, англ.to smoke ‘дыміць, курыць’, грэч.δμύχω ‘вару; смажу на слабым агні’ і інш., гл. Фасмер, 3, 693 з іншай літ-рай. На падставе існавання формы смяглы (гл.) Брандт (РФВ, 24, 181) і інш. дапускалі чаргаванне галосных *smǫg‑:*smęg‑, якія працягваюць і.-е.*(s)mū̆k(h)/(*s)meuk(h)‑/(*s)meug(h)‑ ‘дыміць, павольна спальваць; дым’; гл. ЕСУМ, 5, 330. Міклашыч (311), Праабражэнскі (2, 340) меркавалі таксама аб сувязі са смага (гл.), як у пары хмура/хмара. У Огледна св. (69–70) выводзіцца з прасл.*smugъ, акрамя серб.смуг ‘попельна-шэры’, прадстаўленага і ў бел.смуга ‘імгла, імжа’, як варыянта да *smǫglъ, што паходзіць ад незахаванага *smǫgnǫti. Гл. таксама Рачава, Studia Etym. Brun., 3, 326.
Сму́глы2 ‘гонкі (пра дрэва)’ (брасл., Сл. ПЗБ). З польск.smukły ‘высокі і шчуплы; тонкі, стройны’, якое ад ст.-польск.smuknąć ‘пагладзіць, дакрануцца’; гл. Борысь, 564.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
непрывы́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Такі, да якога не прывыклі; які з’яўляецца новым для каго‑н. Здзіўлены і моцна ўражаны Пракоп нясмела сеў за стол у гэтай непрывычнай для сябе абстаноўцы.Колас.У вестыбюлі была цішыня. Непрывычная, нейкая застыглая.Васілёнак.
2. Які не мае прывычкі, звычкі да чаго‑н. Лучына дыміць і чадзіць. Непрывычнаму чалавеку было б кепска пры гэтым асвятленні.Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перачака́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што і без дап.
Прабыць дзе‑н., у якіх‑н. умовах і пад., чакаючы заканчэння чаго‑н. Прахожыя спыняліся тут, каб перачакаць спёку або схавацца ад дажджу.Чарнышэвіч.Дыміць туман. Мо лепш перачакаць, Пакуль зара не прыадчыніць дзверы?Танк.// Пачакаць некаторы час. — Давай крыху перачакаем, — параіў Лабановіч.Колас.Лазарэўская вырашыла перачакаць хвілін пяць, каб на адзіноце разабрацца ў сваіх пачуццях.Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Дым ’дым’. Рус.дым, укр.дим, польск.dym, серб.-харв.ди̏м, балг.дим, ст.-сл.дымъ. Прасл.*dymъ. Роднасныя: літ.dū́mai, лац.fūmus, ст.-інд.dhūmá‑s ’дым’, ст.-грэч.θυμός ’дух (бодры)’. Агляд форм у Фасмера, 1, 558; падрабязна Трубачоў, Эт. сл., 5, 203 (з літ-рай). Прасл. характар мае бел.дымі́ць (гл. Трубачоў, там жа, 202: пад *dymiti), але бел.дыме́ць, здаецца, лакальнае ўтварэнне.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ды́мны, ‑ая, ‑ае.
1. Які дыміцца, дыміць, вылучае многа дыму. Дымная галавешка. □ У Камуне школа, Электрычнасць, яслі, Дымныя лучыны Назаўсёды згаслі.Купала.// Напоўнены, зацягнуты дымам. Дымная восець. Дымнае неба.// Які складаецца з дыму. Адзін з самалётаў, цягнучы за сабой доўгі дымны шлейф, раптам крута пайшоў уніз.Лынькоў.
2.перан. Падобны на дым. Яшчэ з вечара неба з паўднёвага боку засценьвалася дымнаю павалокаю лёгкіх воблакаў.Колас.
•••
Дымны порахгл. порах.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
quálmen
1.
viдымі́ць, чадзі́ць
2.
vtразм. (папяросай і г.д.)
◊ bei dem qualmt's — ён не по́мніць сябе́ ад зло́сці
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
ГІДРАЗІ́Н,
дыамід, найпрасцейшы дыамін, H2N—NH2. Бясколерная вадкасць, якая дыміць на паветры, tпл 1,5 °C, tкіп 113,5 °C, шчыльн. 1004 кг/м³ (25 °C). Раствараецца неабмежавана ў вадзе і ніжэйшых спіртах. Моцны аднаўляльнік.
Водныя растворы гідразіна (слабыя асновы) з к-тамі ўтвараюць солі, найважнейшыя — сульфат гідразіна N2H4·H2SO4 (крышт. рэчыва, tпл 254 °C). Вядомыя шматлікія арган. вытворныя гідразіны (напр., азіны). Выкарыстоўваюць у вытв-сці пластмас, інсектыцыдаў, пораўтваральнікаў, выбуховых рэчываў, як гаручы кампанент ракетнага паліва. Гідразін і яго вытворныя ядавітыя: раздражняюць слізістыя абалонкі, дыхальныя шляхі, пашкоджваюць ц. н. с. і печань. ГДК у паветры 0,1 кг/м³.