Еката́ць ’галасіць, вішчаць, скавытаць’ (БРС, ТСБМ, Нас., Бяльк., Шат., Касп., Жд. 3) — ітэратыўны дзеяслоў, утвораны ад назоўніка ёкат, які адносіцца да ітэратыўных назоўнікаў на ‑otъ. Зыходную форму гл. пад ёкаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
цяжа́рная,
Якая носіць ва ўлонні плод. Бабы не давалі галасіць Марыне, бо яна хадзіла цяжарнай апошнія дні.Ермаловіч./уперан.ужыв.Ды глянь: набухшы ў кожнай баразёнцы, Цяжарная ўраджаямі ралля У павітухі запрашае сонца.Макаль./узнач.наз.цяжа́рная, ‑ай, ж.Гімнастыка для цяжарных.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Выліча́ць ’плакаць, галасіць’ (Жд., 2). Гл. велічаць (г. зн. плакаць, прыгаворваючы або «велічаючы» каго-небудзь). Адносна разыходжання значэнняў параўн. хула і хвала (напр.: «Хула табе, Божухна!» — Шн., 1), якія прапаноўваюць аб’яднаць пад агульным значэннем ’гаварыць’ (Фасмер, 4, 283).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прычыта́ць, прычы́тваць ’плакаць (па нябожчыку), прыгаворваючы словы жальбы’ (Нас., ТСБМ, ДАБМ), прычы́тываць ’галасіць’ (рэч., Мат. Гом.). Укр.причита́ти, причи́тувати ’тс’, рус.причита́ть ’тс’. Да чытаць (гл.). Усходнеславянская сематычная інавацыя. Паводле ЕСУМ (4, 584), украінскае слова запазычана з рускай (царкоўнаславянскай).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
не́кага, некаму, некага, некім, не аб кім; займ.
1.адмоўны(ужываеццаўбезас.сказахзінф.уролігалоўнагаслова). Няма нікога, каб... Некаму расказаць навіну. Некім перадаць падарунак. □ І некага ёй выпраўляці, І некага ёй сустракаці, Адно — галасіць засталося.Панчанка.
2.неазначальныўР(адзайм. «нехта»). Кагосьці. Тут некага не хапае.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
wail
[weɪl]1.
v.i.
1) лямантава́ць, галасі́ць
2) выць; завыва́ць; скуго́ліць
2.
n.
1) ля́мант -у m., галашэ́ньне n.
2) выцьцё, завыва́ньне n.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
галашэ́нне, ‑я, н.
1.Дзеяннепаводлезнач.дзеясл.галасіць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Ніна ўявіла вёску, ахопленую пажарам, крыкі і галашэнне жанчын, дзікае рыканне жывёлы, і ў яе замерла сэрца.Шчарбатаў.
2. Від даўнейшых народных абрадавых песень: плач з выпадку смерці, выхаду замуж і пад. Маналогі Крыстыны пабудаваны на.. імправізацыі беларускіх.. песень і галашэнняў.«Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
выць, выю, выеш, вые; незак.
1. Працяжна і тужліва скуголіць. Трывожна брахалі і неяк жаласна і жудасна вылі сабакі.Колас.// Утвараць падобныя на выццё гукі. Лютавала ранняя суровая зіма: трашчалі маразы, вылі снежныя завірухі.Шамякін.Недзе поблізу грымяць гарматы. Выюць над галавой снарады.Колас.
2.Груб. Плакаць уголас, галасіць; скуголіць. Выць ад болю.
•••
Хоць воўкам вый — пра цяжкае, безвыходнае становішча.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прыпла́ч ’галашэнне па нябожчыку’ (віл., Жыв. сл.). Рус.прыпла́чка ’абрадавы вясельны плач’. Утварэнне ад *прыплакваць < плакаць з суф. ‑jь; аб суфіксацыі гл. Карскі 2-3, 23. Параўн. таксама рус.дыял.припла́кивать ’выконваць абрадавыя песні-галашэнні (на вяселлях, пахаваннях), галасіць’, укр.припла́кувати ’плакаць над кім-, чым-небудзь, аплакваць’, припла́кування ’плач, галашэнне’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
lament
[ləˈment]1.
v.t.
апла́кваць; шкадава́ць
2.
v.i.
1) галасі́ць, мо́цна пла́каць
2) жальбава́ць, лямантава́ць
3.
n.
1) галашэ́ньне n., ля́мант -у m.
2) эле́гія f., жало́бная пе́сьня
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)