Руно́ 1 ’шэрсць авечкі’ (ТСБМ), ’воўна з адной авечкі’ (Бяльк., Сл. ПЗБ, Сл. Брэс., ТС), ’воўна з ягнят і маладых авечак’ (малар., Сл. Брэс.), ’неразабраная воўна з авечкі’, ’пух у качкі’ (ТС), ру́на ’шэрсць’ (Касп.), ’воўна з адной авечкі’, ’скрутак воўны’ (Сл. ПЗБ, Нас.), ст.-бел. руно ’адзінка колькасці воўны’ (Ст.-бел. лексікон). Укр. ру́но, рус. руно́, польск. runo, чэш. rouno, славац. rúno, славен. rúno, серб.-харв. ру́но, балг. ру́но, макед. руно, ст.-слав. руно. Прасл. *runo [< *rou̯‑no] ’воўна на целе авечкі; скура авечкі з воўнай’ — вытворнае з суфіксам ‑no ад таго ж кораня, што і рваць < прасл. *rъvati з карнявым вакалізмам, як у літ. ráuti ’рваць, вырываць, скубці’, лат. raût ’вырываць, дзерці’. Прасл. *runo першасна — ’тое, што вырвана, выскубана’ > ’воўна, выскубаная з авечкі’, бо калісьці воўну бралі, выскубаючы яе з авечкі. Параўн. лац. vellus ’авечая воўна’ ад vellō ’рву, вырываю, скубу’ (Борысь, 527–528; Міклашыч, 284; ESJSt, 13, 783; Глухак, 534).
Руно́ 2 ’густая рунь’ (ТС), ру́на (ру́но) ’пушыстая зелень на засеяным полі’ (Нас.), укр. ру́но ’усходы’, рус. руно́ ’пучок хмелю з карэннаму. Гл. рунь.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вератні́к, ‑а, м.
Абл. Гоні, загон. Разоў пяць губляў [Сымон] авечкі, Шкоды ў полі нарабіў, Здрасаваў шнуроў тры грэчкі, Вератнік аўса прыбіў! Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бара́ніна, ‑ы, ж.
Мяса барана ці авечкі. Плоў з баранінай. □ Ніяк Ваўку ў аўчарню не прабрацца І смачнае бараніны не мець. Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сму́шкавы
1. сму́шковый, мерлу́шковый;
с. каўне́р — сму́шковый (мерлу́шковый) воротни́к;
2. сму́шковый;
~выя аве́чкі — сму́шковые о́вцы
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
але́шына, ‑ы, ж.
1. Лісцевае дрэва сямейства бярозавых; вольха. На балоце між густых алешын пасуцца авечкі. Грамовіч.
2. толькі адз. Драўніна, матэрыял гэтага дрэва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
парнакапы́тныя, ‑ых.
Атрад млекакормячых, якія маюць на кожнай канечнасці 2 ці 4 пальцы (капыты), да якога адносяцца свінні, вярблюды, авечкі, козы, буйная рагатая жывёла.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адго́н, -у, м.
1. гл. адагнаць.
2. Малако, з якога сепаратарам адагнана, аддзелена смятана.
Наліць парасятам адгону.
3. Прадукт адгонкі парай.
Спіртавы а.
4. Пра жывёлу: знаходжанне на пашы, не ў памяшканнях (спец.).
Авечкі на адгоне.
|| прым. адго́нны, -ая, -ае (да 3 знач.).
Адгонная жывёлагадоўля.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паадбіва́цца, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -а́ецца; -а́емся, -а́ецеся, -а́юцца; зак.
1. (1 і 2 ас. мн. не ўжыв.). Адбіцца, адкалоцца — пра ўсё, многае.
Тынкоўка на сценах паадбівалася.
2. Адстаць ад тых, з кім быў разам — пра ўсіх, многіх.
Авечкі паадбіваліся ад статка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мажлі́васць, ‑і, ж.
Разм. Тое, што і магчымасць. Яшчэ будучы хлапчуком, .. [Азаркевіч] пасвіў авечкі ў сваёй вёсцы.., каб зарабіць кавалак хлеба і мець мажлівасць зімою вучыцца. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
здрасава́ць, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; зак., што.
Разм. Тое, што і здратаваць. Разоў пяць губляў авечкі, Шкоды ў полі нарабіў, Здрасаваў шнуроў тры грэчкі, Вератнік аўса прыбіў. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)