частава́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. частаваць.
2. Ежа, пітво, якімі частуюць. Людзі самі назносілі ў хаты навасельцаў усякага частавання і спраўлялі гэты дзень, як свята. Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раён
(фр. rayon, ад лац. radius = прамень)
1) частка тэрыторыі, цэласная ў якіх-н. адносінах (напр. жылы р., прамысловы р.);
2) месца, прастора, на якую распаўсюджваецца пэўнае дзеянне (напр. р. затаплення, р. баявых дзеянняў);
3) адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў Беларусі, Расіі і некаторых іншых краінах (напр. Мінскі р., Навагрудскі р.).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
Садзі́ць ’запрашаць або прымушаць заняць якое-небудзь месца’; ’прызначаць, уладкоўваць на якую-небудзь пасаду’, ’пасяляць дзе-небудзь’, ’закопваць у зямлю карані саджанцаў, клубні і пад. з мэтай вырошчвання раслін’, ’змяшчаць у гарачую печ посуд для выпякання, сушэння’, ’энергічна, з сілай утвараць якое-небудзь дзеянне’. Укр. сади́ти, саджу́, рус. сади́ть, сажу́, стараж.-рус. садити, ст.-слав. садити, польск. sadzić, sadzę, в.-луж. sadźiś, н.-луж. sajźić, чэш. saditi, славац. sadiť, серб.-харв. са́дити, са̑дим, славен. sadíti, sadím, балг. садя́, макед. сади. Праслав. *sadìti, sadi̯ǫ каўзатыў да прасл. *sěsti ’сесці’. Роднасныя літ. sodìnti, sodinù ’саджаць’, ст.-прус. saddinna ’ён ставіць’, ensadints ’той, які ўстаўлены’; гоц. satjan ’саджаць’, ірл. suidim ’сяджу’ (Траўтман, 259), ст.-інд. sādáyati ’садзіць’, ірл. sáidim. Гл. таксама Фасмер, 3, 544 з літраў Брукнер, 478 і наст.; Махэк₂, 539; Борысь, 537; Шустар-Шэўц, 2, 1263–1264; Сной₁, 551; БЕР, 411–415. Параўн. сад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Скок — дзеянне паводле дзеяслова скакаць (гл.) (ТСБМ, Нас., Ласт., Байк. і Некр.), дыял. таксама скік (гл.), скок, ско́кі ‘танцы’ (ТСБМ, Ласт., Гарэц., Касп., Сержп. Прымхі, Сл. ПЗБ), таксама і скакі, гл. Укр. скок, скік, рус. скок, бранск. ‘скокі, танцы’, ст.-рус. скокъ ‘скакун’, польск., в.-луж., н.-луж. skok, чэш., славац. skok ‘скок’, серб.-харв. ско̑к ‘скок; вадапад’, славен. skòk ‘скок’, балг. скок ‘скок; вадапад’, макед. скок ‘скок’. Прасл. *skokъ, якое мае паралелі ў літ. šókti ‘скакаць; танцаваць’, лат. sâkt ‘пачынаць’, ст.-в.-ням. giscëhan ‘здарацца’ і інш.; гл. Фасмер, 3, 645 з літ-рай. Борысь (552) параўноўвае яшчэ з літ. kuokìnė ‘вячоркі са скокамі’ < kuokas (старое) ‘скок; скокі’, skúoc ‘гоп!’ і ўзводзіць да і.-е. *(s)kōk‑ ‘хутка рухацца ўгару’ ад і.-е. *kāk‑/ḱāk‑; гл. яшчэ БЕР (6, 766- 767), дзе мяркуецца пра і.-е. корань *(s)kek‑. Гл. скочыць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
збаўле́нне 1, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. збаўляць 1 — збавіць 1.
збаўле́нне 2, ‑я, н.
Тое, што і збавенне. Мы зараз чуем выбухі глухія, Прыходзіць светлага збаўлення час. Астрэйка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
здавальне́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. здавальняць — здаволіць.
2. Задаволенасць, задавальненне (у 2 знач.). Гордасць і здавальненне свяціліся на твары старшыні, калі ён паказаў Пракопу сваю сталоўку. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заку́рка, ‑і, ДМ ‑рцы, ж.
Разм.
1. Дзеянне паводле дзеясл. закурваць 2 — закурыць 2 (у 1 знач.).
2. Тое, што кураць; курыва. [Карпенка] намацаў кішэні, выцягнуў закурку, згарнуў цыгарку. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зано́с, ‑у, м.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. заносіць — занесці (у 3, 4, 5 і 6 знач.).
2. Гурба, насып, намеценыя ветрам. Снежныя заносы. □ У заносах рыхлых вязнуць лыжы. Звонак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
га́ўканне, ‑я, н.
Разм. Дзеянне паводле знач. дзеясл. гаўкаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Мурза.. з гучным гаўканнем накінулася на мядзведзя і давай ірваць яго зубамі за заднія ногі. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гы́рканне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. гыркаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Тразора Мурза рве, а Мурзу рве Тразор! У момант гырканне узнялі такое, Ажно гудзе ўвесь двор. Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)