sich (D) álle wéiteren [nótwendigen] ~e vórbehalten* — пакі́нуць за сабо́й пра́ва прыня́ць усе́ неабхо́дныя кро́кі [ме́ры]
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
до́ляж.
1. (часть) до́ля;
2. до́ля, у́часть, судьба́, уде́л м.;
3.уст. (единица веса) до́ля;
◊ ільві́ная д. — льви́ная до́ля;
быць у ~лі — быть в до́ле;
прыня́ць у ~лю — приня́ть в до́лю;
вы́пасці на д. — вы́пасть на до́лю;
ліха́я (ця́жкая, го́ркая) д. — лиха́я (зла́я, го́рькая) до́ля;
шука́й до́лі ў чы́стым по́лі — посл. ищи́ до́ли в чи́стом по́ле
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ашлап ’верхняе бервяно ў зрубе, якое кладуць на бэлькі’ (карэліц., Весці АН БССР, 1969, 4, 126), ошлап (стол., Шушк.), ошлапа ’бервяно, якое кладзецца пад вокнамі (КСТ), ашлапны ’ахопліваючы, верхні’ (Касп.). Наяўнасць навагр.атла́б ’выемка ў ніжнім бервяне для шчыльнага прылягання з верхнім’ (Сцяшк.) робіць магчымым супастаўленне з літ.ùžlapas ’закрыты’ (параўн. Арашонкава і інш., Весці АН БССР, 1969, 4, 126), якое ўтварае пару з ãtlapas ’адкрыты’, аднак цэлае гняздо слоў з больш шырокім значэннем, гл. ашлапіць, прымушае прыняць славянскае паходжанне ці, ва ўсякім разе, лічыць цалкам магчымым такое паходжанне слова або поўную фармальную і семантычную яго адаптацыю, параўн. укр.палес.нашлапа ’тс’ (Лысенка, СПГ), рус.смал.шлапник ’папярочная бэлька, на якой трымаецца столь’. Цікавую паралель дае ахлуп і ачэп ’тс’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Касы́ ’косы’. Агульнае значэнне ў гэтага прасл. слова ’косы, крывы і да т. п.’ Прасл.*kosъ: параўн. рус.косо́й, укр.ко́сий, бел.касы́, ко́сы, польск.kosy, чэш.kosý, славац.kosý, серб.-харв.ко̏с і г. д. Прасл.*kosъ ’косы. крывы’ таго ж кораня, што і ў слове *kosa ’прылада для касьбы і да т. п.: параўн. бел.каса́, рус.коса́, укр.коса́, польск.kosa, чэш.kosa, серб.-харв.ко̀са, славен.kósa, в.-луж., н.-луж.kosa і г. д. (< прасл.*kosa). Паводле Трубачова, Эт. сл., 11, 177–179 (асабліва 179), складаная праблематыка гісторыі прыметніка *kosъ можа быць высветлена, калі прыняць самастойнае развіццё і ўтварэнне прыметніка *kosъ ад дзеяслоўнага кораня *kes‑, які ляжыць у аснове *česati. Гл. яшчэ Слаўскі, 2, 535; Шанскі, 2, К, 351–352.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кос ’чорны дрозд’ (Маш.). Укр.кіс ’тс’, рус.кос ’шпак’, балг.кос ’чорны дрозд’, серб.-харв.ко̑с, славен.kós ’тс’, польск.kos, чэш.kos, славац.kos, в.-луж.kos, н.-луж.kos ’тс’. Да прасл.kosъ, калі прыняць думку аб генетычнай сувязі з kosъ ’косы’ (Ваян, RÉS, 35, 94–95). Этымалогія гэта цалкам адвольная. Таксама цяжка адказаць на пытанне, ці звязана генетычна *kosъ з літ.šėše ’тс’ (Брукнер, 259) (параўн. прасл.kosa і ст.-інд.śásati ’рэжа’). Але найбольш верагодным здаецца вывядзенне славянскіх паралелей з прасл.kopsъ (Мейе, MSL, 18, 171–172), якое, аднак, мы лічым палеабалканізмам у праславянскай мове: ст.-грэч.κόψιχος κόσσυφος ’чорны дрозд’. Кноблах (Glotta, 57, 1—2, 76–77) звязвае абедзве назвы са ст.-грэч.κόπτω ’капаць’ і прасл.kopati.