Тара́ніць 1 ’біць, удараць тараном або корпусам баявой машыны’ (ТСБМ), ’біць, разбіваць цэпам перавязь у снапоў дзела лепшага абмалоту’ (Нас., Байк. і Некр.). Апошняе значэнне Насовіч (Нас., 633) звязваў з таран 2 (гл.), на якім грунтуецца і літаратурнае слова, магчыма, запазычанае з рус. тара́нить.
Тара́ніць 2 ’вешаць рыбу для сушкі’ (Ян.). Параўн. укр. дыял. тара́нити ’выбіраць рыбу з невада’. Адсубстантыўны дзеяслоў ад тара́н 1, гл.
Тара́ніць 3 ’несці’ (Юрч.), тара́ніцца жарт. ’ісці’ (Юрч. Вытв.). Відаць, пераноснае ўжыванне тараніць 1, якое суадносіцца з тарнаваць 2 ’малаціць перагорнутыя неразвязаныя снапы’ (гл.), або скарочанае з тарабаніць, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пло́скі flach, platt;
пло́ская паве́рхня Ébene f -, -n; (ébene) Fläche f;
пло́ская ступня́ мед Pláttfuß m -es, -füße;
◊ пло́скі жарт fáder Scherz [Witz], Fláchwitz m -es, -e (разм)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
цяце́ра ж
1. заал (цецярук) Bírkhahn m -(e)s, -hähne;
2. разм груб (разява) Schláfmütze f -, -n, Tóllpatsch m -(e)s, -e;
◊ глуха́я цяце́ра жарт ≅ táuber Míchel
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
дэба́ты мн Debátte f -, -n; Wórtgefecht n -(e)s, -e; Rédeschlacht f -, -en (жарт); lébhafte Diskussión;
гара́чыя дэба́ты éine errégte Debátte;
з’яўляцца прадме́там дэба́таў zur Debátte stéhen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
obrócić
зак.
1. павярнуць;
obrócić w żart — павярнуць (перавесці) справу ў жарт;
2. перавярнуць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
paradować
незак. жарт. франціць, маршыраваць, прахаджвацца;
paradować w modnej sukni — фарсіць у моднай сукенцы
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Abraham :
przenieść się na łono ~a жарт. пакінуць гэты свет; пайсці ў лепшы свет
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
apostolski
1. апостальскі;
list apostolski — пасланне апосталаў;
2. жарт. пасланне; паведамленне;
Stolica Apostolska — Ватыкан
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
саба́ка, -і, мн. -і, -ба́к, м.
1. Свойская млекакормячая жывёліна сямейства сабачых.
Пародзісты с.
Паляўнічы с.
2. перан. Пра злога, шкоднага чалавека (разм., лаянк.).
◊
Вось дзе сабака закапаны (разм.) — вось у чым сутнасць справы.
Сабакам сена касіць (жарт.) — знаходзіцца невядома дзе і займацца невядома чым.
Сабаку з’есці на чым (разм.) — быць вопытным у якой-н. справе.
У сабакі вачэй пазычыць (пазычыўшы) (разм., асудж.) — згубіць сумленне.
|| памянш. саба́чка, -і, мн. -і, -чак, м. (да 1 знач.).
|| прым. саба́чы, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
цуд, -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.
1. У рэлігійных уяўленнях: штосьці невытлумачальнае, звышнатуральнае, выкліканае ўздзеяннем Боскай сілы.
Спадзявацца на ц.
2. Пра тое, што здзіўляе сваёй незвычайнасцю, прыгажосцю, выклікае захапленне.
З цудаў ц.!
Цуды гераізму.
3. у знач. прысл. цу́дам. Незвычайным, неверагодным чынам; выпадкова (разм.).
Дом ц. уцалеў пасля бамбёжкі.
Ц. не спазніўся.
4. у знач. вык. Надзвычайна добры, непараўнальны.
Надвор’е сёння — ц.!
Не кулеш, а ц.!
◊
Цуда ў рэшаце (разм., жарт.) — пра што-н. незвычайнае або незразумелае.
Цуда-юда — у казках: пачвара, страшыдла.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)