Су́мка ’выраб са скуры, тканіны, торбачка’ (ТСБМ; маг., Шн. 2; Бяльк., Сл. ПЗБ), ’кайстра’ (усх., ЛА, 5), ’ранец’ (Сл. ПЗБ), су́ма ’жабрацкая торба’ (ТС). Укр.сума́, рус.сума́, су́мка, стараж.-рус.сума, сумъка. Праз польск.suma, sumka ’перакідная сумка’ са ст.-в.-ням., с.-в.-ням.soum ’уюк’, першасна ’колькасць грузу, якую можа падняць адна ўючная жывёліна’, н.-в.-ням.Saum ’ноша’ ад нар.-лац.sauma, sagma ’ўючнае сядло’, якое, у сваю чаргу, з грэч.σάγμα ’тс’, σάττω ’наўючваю’; гл. Мацэнаўэр, 315; Брукнер, 256; Фасмер, 3, 802. Ст.-бел.сумка ’сумка’ (1516 г.) < ст.-польск.sumka (XVI ст.) (Булыка, Лекс. запазыч., 102).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кот, ката, М каце, м.
Самец кошкі.
•••
Марскі кот — а) тое, што і коцік (у 2 знач.); б) род марскога ската.
Чаротавы кот — драпежная млекакормячая жывёліна сямейства кашэчых.
Гуляць у ката і мышкугл. гуляць.
(Жыць) як кот з сабакам — пра людзей, якія пастаянна сварацца.
Кату па пяту — вельмі малы ростам.
Купіць ката ў мяшкугл. купіць.
Мінулася кату масленіца; не ўсё кату масленіцагл. масленіца.
Цягнуць ката за хвостгл. цягнуць.
(Як) кот наплакаў — пра вельмі малую колькасць чаго‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жа́ба, ‑ы; Рмн. жаб; ж.
1. Бясхвостая чатырохногая земнаводная жывёліна з бародаўчатай слізкай скурай бурага колеру, якая водзіцца ў цёмных сырых месцах; рапуха. У адным месцы рука яго патрапіла на штосьці халоднае і агіднае... гэта была жаба-рапуха.Сачанка.
2.Разм. Тое, што і лягушка. У лагчыне над Нёманам дружна і заложна кракталі жабы.Колас.// Пагардлівае або дакорлівае абзыванне дзяцей. — Жаба ты малая, — з прыкрасцю замармытаў Сцепуржынскі.Чорны.
•••
Грудная жаба (уст.) — сардэчная хвароба, якая суправаджаецца моцным болем у грудзях; стэнакардыя.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стварэ́нне, ‑я, н.
1.Дзеяннепаводлезнач.дзеясл. стварыць.
2. Тое, што створана кім‑н.; твор літаратуры, мастацтва. Я да мазалёў на пальцах і рабаціння ў вачах папакутаваў над уласным новым стварэннем [скрыпкай].Кулакоўскі.Мне здаецца, што ў нас ёсць усе падставы іменна такім чынам, прачытаць сягоння геніяльнае стварэнне Шэкспіра.Лужанін.
3.зазначэннем. Жывая істота — чалавек, жывёліна. [Ніна:] — Здаецца, няма нічога прыгажэй і мілей за гэтае малое, харошае стварэнне, — прыціснула яна да сябе, цалуючы, Люду...Васілевіч.Птушка — стварэнне кволае, догляду асаблівага патрабуе.Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фала́нга1, ‑і, ДМ ‑нзе, ж.
1. Баявы парадак пяхоты і конніцы ў старажытных грэкаў, шчыльна самкнуты строй з некалькіх шарэнгаў.
2.перан.Кніжн. Рад, шарэнга каго‑, чаго‑н. Без канца доўгая фаланга чаўноў і лодак упіраецца ў бераг вострымі насамі.Колас.
3. Вялікая абшчына, камуна (у сацыяльным утапічным вучэнні фур’ерыстаў).
4. Іспанская фашысцкая партыя.
[Грэч. phalanx.]
фала́нга2, ‑і, ДМ ‑нзе, ж.
У анатоміі кожная з трох кароткіх трубчастых костачак пальца.
[Грэч. phalanx.]
фала́нга3, ‑і, ДМ ‑нзе, ж.
Ядавітая жывёліна класа павукападобных.
[Грэч. phalanx.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
scrub
I[skrʌb]1.
v.t. (-bb-)
шарава́ць, мыць або́ чы́сьціць, шару́ючы
2.
n.
шарава́ньне n.
II[skrʌb]1.
n.
1) нізкаро́слыя дрэ́вы або́ кусты́
2) нізкаро́слы чалаве́к або́жывёліна
3) Sport. рэзэ́рва f., запа́с -у m.
2.
adj.
малы́, благі́, слабы́; го́ршы
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
butcher
[ˈbʊtʃər]1.
n.
1) мясьні́к -а́m.; разьні́к -а́m.
2) брута́льны забо́йца
2.
v.t.
1) забіва́ць, рэ́заць (на мя́са)
a butchered animal — зарэ́заная жывёліна
2) брута́льна забіва́ць
3) псава́ць, парта́чыць
The tailor has butchered his suit — Краве́ц спарта́чыў яго́ны гарніту́р
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Лы́ска ’пралышанае месца на бервяне’ (Бяльк.), ’жывёла (карова, конь, сабака) з белай плямай на ілбе’ (Нас.; КЭС, лаг.; паўн.-зах., пін., КЭС), ’птушка лысуха, Fulica atra’ (светлаг., Мат. Гом.; Федз.–Доўб.). Укр.ли́ска, рус.лыска, польск.łyska, каш.lëska, liska, н.- і в.-луж.łyska, чэш., славац.lyska, славен.lȋska ’карова’, črna liska ’лысуха’, серб.-харв.ли̏ска, балг.лиска. Прасл.lysъka ’лысуха’, ’свойская жывёліна з белай плямай на ілбе’, ’месца аголенае і свяцейшае за астатняе’ (Слаўскі, 5, 419–421). Утворана ад прыметніка lysъ > лы́сы (гл.). Аналагічна і ў іншых мовах, напр., ням.Blesse ’белая пляма ў жывёл на ілбе’ ∼ Blasshuhn ’вадзяная курка’ (гл. яшчэ Скок, 2, 307; БЕР, 3, 423).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
adult
[əˈdʌlt]1.
n.
1) даро́слы -ага m., даро́слая f.; паўнале́тні -яга m., паўнале́тняя f.
2) даро́слая жывёліна ці расьлі́на
2.
adj.
1) даро́слы; ста́лы
an adult person — паўнале́тняя, даро́слая асо́ба
adult notions — ста́лыя ду́мкі
2) для даро́слых
adult education — адука́цыя для даро́слых
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
палі́п
(гр. polypus = мнаганогі)
1) адзіночны або каланіяльны арганізм, які вядзе сядзячы спосаб жыцця (параўн.медуза); пераважна марская кішачнаполасцевая жывёліна з целам цыліндрычнай формы, што мае на верхнім баку рот, акружаны шчупальцамі, а на ніжнім — прысоскі, якімі яна прымацоўваецца да нерухомага прадмета (напр. каралавы п.);
2) мед. гладкае або варсінчатае паталагічнае ўтварэнне на слізістай абалонцы (носа, маткі і інш.).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)