Bella gerunt mures, ubi cattum non habet aedes
Мышы ваююць, калі ў хаце няма ката.
Мыши воюют, когда в доме нет кота.
бел. Кошка з дому ‒ мышка на стол.
рус. Когда нет кота в дому, играют мыши по столу. Кошка из дому ‒ мышкам воля. Без кота ‒ мышам масленица.
фр. Quand le chat dort les souris dansent (Когда кот спит, мыши танцуют).
англ. When the cat is away, the mice will play (Когда нет кота,, мыши играют).
нем. Katze aus dem Haus, rührt sich die Maus (Кошка из дома, шевелится мышь).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Прыгалавач, пры́головач, мн. л. пры́головачі, прыгалавашкі, приголовашкі ’кароткія папярочныя барозны, засаджаныя бульбай’ (пін., калінк., стол., лельч., ЛА, 2), прыголо́вач ’некалькі папярочных баразён ў канцы дзялянкі’ (драг., стол., Выг.), ’канец агарода, сядзібы’ (ТС), параўн. рус. ярасл. приголова́шник ’размешчаная з краю падоўжная паласа зямлі (у якую ўпіраюцца іншыя кароценькія зямельныя палосы, т. зв. шахматы)’. Да галава, галавач (гл.). Спецыяльна гл. Выгонная, Лекс. Палесся, 54.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ле́пей, прысл.
Разм. Тое, што і лепш. — Рашайце, госці, самі, — раптам сказала [Антаніна Міхайлаўна]: — Ці тут мы сядзем за стол, ці можа лепей пойдзем у садок пад грушку? Колас. У гасцях добра, а дома лепей. Прыказка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
масі́ўны, ‑ая, ‑ае.
Які мае вялікую масу, аб’ём. Масіўны стол. Масіўнае тулава. □ Шырокія масіўныя дзверы гасцінна ўпусцілі Андрэя ва універмаг. Васілёнак. Шэрая будыніна з купалам і масіўнымі калонамі прыкметна вылучалася сярод іншых дамоў. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паўква́рты, ж.
Палавіна кварты (у 1 знач.). Пад вечар маці напякла салодкіх пернікаў, паставіла на стол вяндліну і паўкварты мёду. С. Александровіч. [Лабановіч:] — Вось, бабка, тры рублі. Пашлі Піліпа ў манапольку, няхай возьме паўкварты. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перахілі́цца, ‑хілюся, ‑хілішся, ‑хіліцца; зак.
1. Крута нахіліцца. Лодка перахілілася і зачарпнула вады. □ Каб заглянуць у .. [гняздо], трэба было перахіліцца назад і вісець над бяздоннем. Маўр.
2. Перагнуцца, перавесіцца цераз што‑н. Перахіліцца цераз стол.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прас, ‑а, м.
Прылада для гладжання, разгладжвання бялізны, адзення. Электрычны прас. □ Калі напіліся чаю, Лена прынесла з сянец Пятрову кашулю і пад прасам высушыла яе. Ваданосаў. Волька паслала на стол коўдру, уключыла прас. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Му́ззя, му́зя ’працёрты бульбяны суп’, ’павідла з ягад і мукі’ (драг., пін., Вешт.; іван., стол., Сл. Брэс.). Да муза 2 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ляга́ць, лега́ці, ляга́тэ ’лажыцца’, ’класціся спаць’ (Сцяшк., Нас., Сл. ПЗБ), ляга́тыса ’класціся спаць’ (стол., Нар. лекс.; Нар. Гом.). Ітэратыў да ляжа́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ма́нечкі ’пралеска звычайная, Hepatica nobilis Garsault.’ (стол., Бейл.). Ад імя Маня. Параўн. аналагічна васількі, цімафееўка, пятрушка, куліна, вераніка, валяр’ян, рус. анютины глазки.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)