Kópfschmerz

m -es, -en галаўны́ боль

◊ sich (D) über etw. (A) ~en máchen — мо́цна непако́іцца аб чым-н.

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

сці́снуць, -ну, -неш, -не; -ні; -нуты; зак.

1. Ціскам зменшыць аб’ём чаго-н., шчыльна злучыць што-н.

С. пружыну.

2. каго-што. Моцна ахапіць каго-, што-н.; здушыць.

С. у абдымках.

С. у чарзе.

3. Здушыць, сцясніць (горла, грудзі).

Спазмы сціснулі горла.

4. перан. Выклікаць адчуванне болю, цяжару (на душы, у сэрцы).

Боль сціснуў сэрца.

5. што. Шчыльна злучыўшы, прыціснуць адно да аднаго.

С. зубы.

|| незак. сціска́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. сціска́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сцішэ́ць, -э́ю, -э́еш, -э́е; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра гукі, шумы: перастаць чуцца, стаць нячутным.

Рыканне кароў сцішэла.

У лесе сцішэла (безас.).

2. Супакоіцца, перастаць перажываць, хвалявацца і пад.

Вярнуўся сын, і маці сцішэла.

3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Пра з’явы прыроды: паменшыцца ў сіле, аслабець.

Снег сцішэў.

Мора сцішэла (супакоілася).

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Крыху ўціхнуць, перастаць балець.

Боль зубоў сцішэў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ту́заць, -аю, -аеш, -ае; -аны; незак.

1. каго-што, за што. Торгаць, цягаць рыўкамі, рэзкімі рухамі.

Т. за вяроўку.

Т. за валасы.

2. каго-што. Рытмічна торгаць, пранізваць (пра боль).

Палец нарываў і моцна тузаў.

3. перан., каго. Непакоіць, дакучаць якімі-н. патрабаваннямі, прыдзіркамі і пад. (разм.).

Яму немагчыма было працаваць, бо ўвесь дзень тузалі.

|| аднакр. тузану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́ (да 1 і 2 знач.).

|| наз. ту́занне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

vicious [ˈvɪʃəs] adj.

1. злы, зло́сны; з’е́длівы (пра словы)

2. распу́сны, зага́нны;

a vicious person распу́снік

3. infml мо́цны, жу́дасны;

a vicious mood жахлі́вы настро́й;

a vicious headache мо́цны галаўны́ боль

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Жу́ляць ’тлець’ (стаўб., Нар. сл., 76, 86). Параўн. рус. дыял. цвяр., наўг. жулиться ’сціскацца, прыціскацца’, перм., гом., сіб. жулькаць ’шчымець, ціснуць’, балг. жуля ’пячы, шчымець’, жулка ’крапіва’, серб.-харв. жу́љати ’выклікаць боль націраннем, націскам’, славен. žúliti ’націраць’. Слав. *žul‑ суадносіцца з *žur‑ (гл. жураць) і ўзыходзіць да і.-е. *geul‑/*geur‑. Супрун, Зб. Геаргіеву, 268–272. Гл. жалець, жураць, жэўлець.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Са́дніць ’шчымець, даваць пякучы боль (у выніку ранення, раздражнення скуры, апёку і пад.)’ (ТСБМ), садні́ць ’тс’ (Бяльк.), садне́ць ’тс’ (Мат. Гом.). Рус. садни́ть ’тс’. Дзеяслоў утвораны ад прасл. *sadъno ’пляма, нацертае месца’, якое ад садзіць; гл. Шанскі, ЭИРЯ, 1, 72. Калі ўлічыць лінгвагеаграфію і тое, што садно́ (гл.) не мае гэтага значэння, то можна меркаваць, што дзеяслоў са́дніць — гэта пранікненне з рускай тэрыторыі.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ГАЛЬПЯРО́ВІЧ Навум Якаўлевіч

(н. 14.1.1948, г. Полацк),

бел. паэт. Вучыўся ў БДУ (1967—70). Скончыў Віцебскі пед. ін-т (1979). Працаваў у Наваполацку на радыёвяшчанні (1977—80). З 1981 — уласны карэспандэнт Дзяржтэлерадыё Беларусі па Віцебскай вобл. Друкуецца з 1967. Адзін з аўтараў калектыўнага зб. «Сцяжына» (1983). Выдаў кн. паэзіі «Брама» (1990) і «Востраў душы» (1995), у якіх боль і трывога за людзей свайго пакалення, спроба сродкамі лір. паэзіі адгукнуцца на клопаты нашага часу.

І.Д.Сіпакоў.

т. 4, с. 478

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

нащипа́ть сов.

1. (щипля, нарвать, надёргать в каком-л. количестве) нашчыпа́ць; (преимущественно о перьях, волосах и т. п.) наску́бці, мног. панаскуба́ць, панаску́бваць;

2. (причинить щипанием боль) разг. нашчыпа́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

нащи́пывать несов.

1. (щипля, рвать, надёргивать в каком-л. количестве) нашчы́пваць; (преимущественно о перьях, волосах и т. п.) наскуба́ць, наску́бваць;

2. (причинять щипанием боль) разг. нашчы́пваць, шчыпа́ць, шчыка́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)