спусто́шыцца, ‑шуся, ‑шышся, ‑шыцца; зак.
1. Дайсці да заняпаду. Цяпер Ніне было балюча бачыць, як усё тут спустошылася. Мележ. // перан. Страціць маральныя сілы, здольнасць да актыўнага, творчага жыцця. Душа на гэты кароткі момант як бы зусім спустошылася, каб быць гатовай для напаўнення. Чорны.
2. Стаць неўрадлівым (пра глебу); ператварацца ў пустку. Зямля спустошылася.
3. Стаць пустым, апусцець. Кішэні ўжо спустошыліся.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
феерве́рк, ‑у, м.
1. Каляровыя агні ў паветры, якія атрымліваюцца пры спальванні разнастайных парахавых сумесей у час урачыстасцей, свят і пад. У гэты самы момант над паркам усё неба занялася агнямі святочнага феерверку. Сабаленка.
2. перан. Суцэльны паток чаго‑н. Магчыма, каб не такая .. ўсмешка [Славіка], усё было б, як многа разоў дагэтуль: успыхнуў бы феерверк гнеўных слоў і .. патух. Шамякін.
[Ням. Feuerwerk.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ту́праш ’зараз, у дадзены момант, неадкладна’ (ваўк., Бел. дыял. 3). Рэдкая паралель да ст.-слав. топрьво ‘ў першы раз, толькі што’ (СССл.), параўн. рус. ту́порва ‘тады’, якое Фасмер (4, 122) выводзіць са спалучэння (в) ту пору + часціца ‑ва. Бліжэй да беларускага слова рус. дыял. вту́порож ‘тады’ са стратай ненаціскнога галоснага ў канцы слова і далучэннем партыкулы ‑ж (Анікін, РЭС, 9, 81), гл. ж, жа. Не выключае, што слова працягвае архаічную форму *топрь(во)ж(е) са спрашчэннем канца спалучэння і пераходам о > у пад націскам перад п, параўн. рус. дыял. вту́перь ‘цяпер’ (Анікін, РЭС, 9, 96); зыходныя формы то і н. р. прьво, пьрво, гл. первы, тапер.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
tense
I [tens]
1.
adj.
1) ту́га наця́гнуты
a tense rope — ту́га наця́гнутая вяро́ўка
2) напру́жаны
tense nerves — напру́жаныя нэ́рвы
a tense moment — напру́жаны мо́мант
2.
v.t.
1) мо́цна, ту́га наця́гваць
2) напру́жваць
He tensed his muscles — Ён напру́жыў муску́лы
II [tens]
n., Gram.
час -у m. (дзеясло́ва)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
цяпер, зараз; сягоння, сёння (перан.) □ у сучасны момант, у наш час, гэтым разам, у гэты раз, на гэты раз
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
дублёр
(фр. doubleur, ад double = падвойны)
1) той, хто паралельна з кім-н. выконвае аднолькавую работу і ў патрэбны момант можа замяніць яго (напр. артыст-д., д.-касманаўт);
2) другі састаў спартыўнай каманды, які з’яўляецца рэзервам для асноўнага саставу.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
э́ра
(лац. aera)
1) момант, з якога вядзецца летазлічэнне і сама сістэма летазлічэння (напр. новая э);
2) вялікі гістарычны перыяд, які карэнным чынам адрозніваецца ад папярэдняга (напр. э. касманаўтыкі);
3) самая буйная адзінка храналагічнага падзелу геалагічнай гісторыі Зямлі (напр. мезазойская э., палеазойская э.); падраздзяляецца на геалагічныя перыяды.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
два два, род. двух м., ср.;
◊
ни два ни полтора́ ні два ні паўтара́;
в два счёта прост. як ба́чыш, у адзі́н мо́мант;
чёрта с два! прост. дзе там!;
два сапога́ па́ра ≅ або́е рабо́е;
уби́ть двух за́йцев забі́ць двух за́йцаў.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
магні́тны магни́тный;
~ныя ўласці́васці — магни́тные сво́йства;
○ ~нае по́ле — магни́тное по́ле;
~нае схіле́нне — физ., астр. магни́тное склоне́ние;
~ная анама́лія — магни́тная анома́лия;
~ная бу́ра — магни́тная бу́ря;
~ная стрэ́лка — магни́тная стре́лка;
м. мерыдыя́н — магни́тный меридиа́н;
м. мо́мант — магни́тный моме́нт;
м. по́люс — магни́тный по́люс;
м. эква́тар — магни́тный эква́тор
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
Kúgel
f -, -n
1) шар
2) ку́ля; ядро́
die ~ stóßen — спарт. штурха́ць ядро́
◊ éine gróße ~ schíeben* — разм. правярну́ць вялі́кую спра́ву
die ~ kommt ins Róllen — рашу́чы мо́мант блі́зка; ≅ лёд крану́ўся
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)