сці́шаны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад сцішыць.
2. у знач. прым. Які прыйшоў у стан спакою; прыціхлы; супакоены, ціхі. Гукі плылі ў сцішаным жнівеньскім вечары, як няпэўны ўспамін аб страчанай радасці. Радкевіч. Жанчына шастала паперкамі, і ў сцішаным аўтобусе гэтае шастанне грымела, як выбух. Скрыган. [Кіра] дыхала роўна, амаль нячутна, і на яе было прыемна глядзець — спакойную, сцішаную, без трывог. Карпаў.
3. у знач. прым. Прыглушаны, ціхі. Раптам да .. вуха [Лабановіча] даляцела сцішаная гамонка з глыбіні кустоў. Колас. Жалезны лямант і скрыгат узлятаюць аж пад высокія зводы даху і адтуль ападаюць ужо сцішаным рэхам. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
улада́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; незак.
1. Правіць краінай, дзяржавай; быць уладаром, мець уладу над кім‑, чым‑н. Уладарыць над прыродай. □ Старая ўладарыла .. [у доме] і пачынала кожны новы дзень трохі не пасярод ночы. Шамякін. Пачалі глядзець навокал мы далёка і глыбока. Уладарым у паветры, зазірнулі мы і ў нетры. Дубоўка.
2. перан. Панаваць, займаць пануючае становішча. Над зямлёю восень уладарыць. Азірае пожні і бары. Ляпёшкін. І толькі ў буру-непагоду, Калі ўладарыць шторм адзін, Парою з дна марскога воды На бераг выплеснуць бурштын. Тарас. За акном стоена і ціха ўладарыла зімовая ноч. М. Стральцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цікава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; незак.
Глядзець на каго‑, што‑н. з пэўнай мэтай; сачыць за кім‑, чым‑н. Раздражняе Тарэнту пудзіла, бо заўжды здаецца яму, што нехта жывы стаіць там, сярод канапель, і цікуе за яго дваром. Галавач. Усе прывыклі цікаваць тут за бусламі: то як сядзяць, то як ляцяць. Кулакоўскі. Надумаў я падпільнаваць [хто забірае вуды]. Увечары крадком у лазняках завёў і цікую. Савіцкі. // каго-што і з дадан. сказам. Выглядаць, падпільноўваць каго‑, што‑н. [Пастушкі] пачалі з-за кустоў цікаваць, што чалавек будзе рабіць далей. Крапіва. Удвух з бацькам, закапаўшыся ў стог сена, яны цікавалі зайцоў. Шашкоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
see
I [si:]
1.
v.t. saw, seen, seeing
1) ба́чыць; глядзе́ць
2) разуме́ць
I see what you mean — Я разуме́ю, што вы хо́чаце сказа́ць
as far as I can see — нако́лькі я разуме́ю
3) уважа́ць, глядзе́ць
See that you lock the back door — Глядзі́ то́лькі, каб замкну́ў за́днія дзьве́ры
4) адве́дваць каго́, наве́дваць што
He went to see a friend — Ён пайшо́ў адве́даць ся́бра
We saw the exhibition — Мы наве́далі выста́ву
•
- see after
- see into
- see off
- see out
- see through
- see to
- The blind do not see
II [si:]
n.
1) паса́да, ула́да бі́скупа
2) бі́скупства n.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
gape
[geɪp]
1.
v.i.
1) шыро́ка раскрыва́цца, шыро́ка разява́ць рот; пазяха́ць
2) глядзе́ць, разя́віўшы рот ад зьдзіўле́ньня
3) (for) шука́ць, мо́цна хаце́ць чаго́
2.
n.
1) дзі́рка, адту́ліна, зе́ўра f.
2) разяўля́ньне n., пазяха́ньне n., по́зех -у m.
3) зьдзі́ўлены по́зірк
4) пра́га f. (ве́даў), хаце́ньне n.
•
- gapes
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
lower
I [ˈloʊər]
1.
v.t.
1) апушча́ць, апуска́ць; спуска́ць
2) зьніжа́ць (тэмпэрату́ру)
3) прыніжа́ць; паніжа́ць на паса́дзе, стано́вішчы
2.
v.i.
зьніжа́цца; сяда́ць (пра со́нца)
3.
adj.
ніжэ́йшы
II [ˈlaʊər]
1.
v.i.
1) пагража́ць
2) злава́цца, глядзе́ць пану́ра
2.
n.
1) пагро́зьлівы вы́гляд; змро́чнасьць, пану́расьць f.
2) насу́пленасьць f.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
her=
аддз. дзеясл. прыстаўка; часта злучаецца з іншымі прыстаўкамі, указвае на:
1) набліжэнне да таго, хто гаворыць: hérblicken глядзе́ць (у бок таго, хто гаворыць;
2) паходжанне: hérkommen* пахо́дзіць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
scan2 [skæn] v.
1. разгляда́ць, ува́жліва глядзе́ць; вывуча́ць, падрабя́зна разбіра́ць;
scan smb.’s face ува́жліва ўзіра́цца ў чый-н. твар;
scan a book closely ува́жліва ўчы́твацца ў кні́гу
2. прагляда́ць, прабяга́ць вачы́ма;
scan the bill прагляда́ць афі́шу
3. comput. скані́раваць; прагляда́ць, правяра́ць
4. скандзі́раваць; чыта́ць рытмі́чныя ве́ршы;
scan a poem скандзі́раваць верш;
This verse won’t scan. У гэтым вершы няма памеру.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Зайздросціць ’перажываць раздражненне, выкліканае перавагай іншых’. Рус. беламор., арханг., пячор, за́здрить ’убачыць’, паўн.-дзвін. зазрить ’лічыць ганебным’, укр. за́здрити ’зайздросціць’, за́здріти ’пабачыць’, польск. zazdrościć ’зайздросціць’, чэш. zazřiti ’убачыць’, славац. zazrieť ’глянуць, убачыць; глянуць варожа’, дыял. zazrosť, zazdrost ’зайздрасць’, славен. zazréti ’ўбачыць’, серб.-харв. за̀зрети ’убачыць; спужацца; выказаць незадавальненне’; параўн. балг. за̀зор ’сорам, жах’, макед. зазор ’сорам’. Ст.-слав. зазьрѣти ’злавацца, дакараць, абурацца’. Ст.-рус. зазьрѣти ’убачыць’ (XI ст.), ’зайздросціць’ (XII ст.), ’дакараць’ (XI ст.), Бел. форма, відаць, з польск. з устаўным ‑й‑. У ст.-бел. з XVI ст.: зайздрость, заздрость (Крыўчык, Труды яз., 39). Польск. zazdrościć утворана ад наз. zazdrość, што ў сваю чаргу утвораны ад дзеясловаў, прадстаўленнях формамі тыпу рус. дыял. зазрить, заздрить (дзе ‑д‑ устаўное), якія выніклі шляхам прэфіксацыі дзеяслова zьrěti ’глядзець’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мітусі́цца, мітузі́цца, мітушы́цца, мытушы́тысь, мытушя́тысь ’хутка і бесперапынку перамяшчацца ў розных напрамках’, ’бязладна рухацца, увіхацца’, ’мільгацець перад вачыма’, ’рабацець, каламуціцца, перамешвацца’, ’перашкаджацца’, ’свяціць няроўным бляскам’, ’салавець’, ’збівацца ў размове, губляцца, саромецца’ (ТСБМ, Нас., Грыг., Гарэц., Мядзв., Шат., Касп., Бяльк., Растарг., Клім., ТС; паст., пух., іўеў., Сл. ПЗБ; КЭС, лаг.; Крыў., Дзіс.). Рус. ми́туси́ть ’перамешваць, збіваць з панталыку’, ’глядзець адным вокам, жмурыцца’, митуси́ться ’мітусіцца’, ’хвалявацца’, ’рабацець’, ’здавацца’, смал. митуса́ ’няўрымслівы’. Параўн. таксама рус. мельтеши́ть ’мільгаць’. Да мі́тусь (гл.). Карскі (Труды, 393) супастаўляе бел. мітусі́ць ’муціць, мяшаць, трывожыць’ з літ. mita, mitas ’крыло мутніка (венцера)’. Мартынаў (Бел.-укр. ізал., 51) адносіць лексему мітусі́цца да балтызмаў перыяду існавання Велікага княства Літоўскага. Лаўчутэ (Балтизмы, 55–56) у якасці балт. крыніцы для бел.-рус. ізалексы падае лат. mits, mitus ’мена’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)