Ве́рценьвецер; нячыстая сіла’ (Мат. Гом.). Персаніфікаваная назва ветру, паводле яго магутнай наднатуральнай сілы, утвораная ад vьrtěti і суф. ‑ьnʼь (як студзень, пярэварацень); параўн. таксама рус. перм. ве́рте́нь ’гарэза, свавольнае бойкае дзіцё’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

нізавы́, -а́я, -о́е.

1. Які дзейнічае каля самай паверхні зямлі, вады і пад.

Н. вецер.

2. Які знаходзіцца ў нізкім месцы.

Нізавая дарога.

3. Які ўтварае ніжні ярус расліннага покрыва (спец.).

Нізавыя травы.

4. Які размяшчаецца ў нізоўях ракі.

Нізавыя гарады.

5. Які звязаны непасрэдна з масамі, з народам; які абслугоўвае масы, народ.

Нізавыя арганізацыі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

пазва́льваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.

1. каго-што. Зваліць, паваліць усіх, многіх ці ўсё, многае або спілаваць, ссячы ўсё, многае.

Вецер пазвальваў слупы.

П. сосны.

2. каго-што. Скінуць адкуль-н. усё, многае або ўсіх, многіх.

Ты там не пазвальвай дзяцей з печы.

3. што. Неакуратна зваліць, скідаць усё, многае.

П. рэчы ў кучу.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

гусці́, гуду́, гудзе́ш, гудзе́; гудзём, гудзяце́, гуду́ць; гуў, гула́, -ло́; гудзі́; незак.

1. Утвараць працяжны аднатонны гук.

Вецер гудзе ў коміне.

Гудзе матор.

У вушах гуло (безас.).

2. Бесперапынна ныць ад болю, стомленасці.

Рукі аж гудуць.

|| зак. прагусці́, -гуду́, -гудзе́ш, -гудзе́; -гудзём, -гудзяце́, -гуду́ць; прагу́ў, -гула́, -гуло́ (да 1 знач.).

|| наз. гудзе́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

панано́сіць, -о́шу, -о́сіш, -о́сіць і панано́шваць, -аю, -аеш, -ае; зак.

1. чаго. Прынесці за некалькі прыёмаў многа чаго-н.

П. дроў да печы.

2. чаго. Сваім рухам нанесці многа чаго-н., утварыць што-н.

Вецер пананосіў лісця ў сенцы.

3. што і чаго. Нанесці на паперу, карту, схему ўсё, многае.

П. населеныя пункты на карту.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

сустрэ́чны, -ая, -ае.

1. Які рухаецца насустрач.

С. цягнік.

С. вецер.

Ніхто з сустрэчных (наз.) не спыніўся.

2. Які адбываецца пры сустрэчы, пры руху з двух бакоў.

С. бой.

С. агонь.

3. Які даецца ў адказ на што-н.

С. план.

Першы сустрэчны — хто трапіцца, выпадковы.

Сустрэчны (наз.) і папярэчны — любы без разбору чалавек, усякі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

узмацне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Узмацніцца, павялічыцца ў сіле, стаць больш трывалым.

Вецер узмацнеў.

Голас узмацнеў.

Лёд узмацнеў.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць больш моцным (у 6 знач.), умацавацца.

Гаспадарка ўзмацнела.

3. Стаць больш здаровым, вынослівым.

За лета дзеці ўзмацнелі.

|| наз. узмацне́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

во́лкі, ‑ая, ‑ае.

Разм. Вільготны, вогкі (вохкі). Волкі вецер. Волкая ноч. □ А з рэчкі ветрык вее волкі, Як веснік блізкага ўжо дня. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вырато́ўны, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і выратавальны. Вецер гудзеў бы шалёны, нацягваючы струнамі канаты абедзвюх мачтаў, цяжка пахлопваючы намоклымі брызентамі выратоўных шлюпак. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абнямо́жаны, ‑ая, ‑ае.

Які страціў сілы, моц, энергію; знясілены. Францкевіч, абняможаны і вялы, стаў, як цявіна. Здаецца, вецер яго цяпер паваліў бы. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)