ці́тла, ‑ы, ж.
У сярэдневяковай пісьменнасці Русі і Грэцыі — надрадковы знак у выглядзе ламанай рыскі, які ставіўся над словамі, напісанымі скарочана, або над літарамі, калі яны мелі лічбавае значэнне.
[Ад грэч. títlos — надпіс.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
unlike1 [ˌʌnˈlaɪk] adj. непадо́бны, не такі́ як; неадно́лькавы;
as unlike as day and night розныя, як дзень і ноч;
They are so unlike. Яны такія непадобныя.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
equal3 [ˈi:kwəl] v. раўня́ць; раўня́цца;
Supply equals demand. Пастаўкі раўняюцца попыту;
They equalled (the score) in the last minute. Яны зраўняліся (зраўнялі лік) у апошнюю хвіліну.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
пае́хаць
1. (ехаць) fáhren* vi (s);
яны́ пае́халі дадо́му sie fúhren nach Háuse;
2. (пачаць рухацца) lósfahren* аддз vi (s), sich in Bewégung sétzen;
едзь! fahr los!;
3. разм (саслізнуць) ábgleiten* vi (s), ábrutschen vi (s)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
іх
1. гл яны;
2. у знач прыналежн. займ і́хні (перад наз), ihr (f ihre, n ihr, pl ihre); (без наз) der (die, das) ihre, der (die, das) íhrige;
гэ́та іх кні́гі das sind íhre Bücher
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
жа, (пасля галосных) ж.
1. злуч. супраціўны. Злучае сказы з адносінамі супрацьпастаўлення.
Мне гаворыць адно, сам жа робіць другое.
2. злуч. далучальны. Ужыв. для далучэння сказаў з паведамленнем дадатковага або тлумачальнага зместу.
Вядзі нас, ты ж ведаеш дарогу.
3. часц. узмацн. Ужыв. для ўзмацнення значэння папярэдняга слова або сэнсу таго, што выказваецца.
З кім жа ён застанецца?
4. часц. Ужыв. пасля займеннікаў і прыслоўяў, каб падкрэсліць падабенства, супадзенне, аднолькавасць.
Яны прыйшлі з аднаго і таго ж мястэчка.
Той жа.
Тады ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Бы́ццам, таксама бу́ццым, бу́цца, бы́дта, бы́дтам, бы́тта і інш. Укр. буцім, будьсім і г. д., рус. будто і да т. п. У бел. мове шмат розных форм. Усе яны тлумачацца вытворнымі ад дзеяслова быць у камбінацыі з рознымі часткамі. Падрабязна агляд бел. і ўсх.-слав. форм і магчымыя этымалогіі гл. Копечны, Slavia, 39 (3), 1970, 330–333.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Да́ча ’даванне’ (Байк. і Некр.), таксама палес. (гл. Клімчук, Лекс. Палесся. М., 1968, 30). Узыходзіць да прасл. праформы *datja (ад *dati̯). Параўн. агляд форм у Трубачова, Эт. сл., 4, 195–196: значэнні лексем, паколькі яны паходзяць з аддзеяслоўнага імені, вельмі шматлікія (ад nomen actionis да назваў канкрэтных прадметаў). Параўн. яшчэ Папоўская–Таборская, Бел.-польск. ізал., 103.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Макатра́ ’макацёр’ (слуц. Шн. 2; гом., Мат. Гом.), укр. макіт́ра, польск. makotra, makutra, рус. макитра, кур. макотра, макотря. Як і макацёр (гл.), цяпер гэта характэрныя бел.-укр. словаскладанні (да іх арэалу прымыкаюць пагранічныя рус. і польск. лексемы), аднак яны маюць прыкметы старажытных (яшчэ праславянскіх) утварэнняў: makotьra, makotьrtь, makoterъ (Трубачоў, Ремесл. терм., 259–260). Да мак і церці (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Плюшча́к ’пустое насенне (у гарбузах), зярняткі ў коласе’ (ТС; жытк., Нар. словатв.), рус. дыял. плюшчацца ’няспелы стручок гароху, бобу’. Магчыма, да плюска/ (гл.); паводле БЕР (5, 383), балг. плюски ’боб ці гарох з малымі гарошынамі, малады боб ці гарох’ мелі ў якасці зыходнага значэнне ’пухір’, бо яны мяккія і сакавітыя. Малаверагодна: хутчэй да плюшчыць. сплюшчаны ’пляскаты’, параўн. плашчак 3.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)