суцяша́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Незак. да суцешыць.
2. Быць суцяшэннем, аблягчэннем. І толькі адно суцяшала: не адзін жа .. [Рыгорка], а і другія са школы разам едуць у тое падарожжа. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Нава́ркі ’ільснівыя плямы, пералівы’: «Конь гладкі, аж наваркі ходзяць по ем» (ТС, 3, 112). Разам з навар ’тлушч, які ўсплывае наверх пры варцы стравы’, да варыць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Печане́ўя ’жоўцевы пузыр’ (Варл.). Відаць, вытворнае ад печані ’вантробы разам з ныркамі’ (Нік. Очерки), печані ’пячонка’ (ашм., Стан.). Да печань (гл.). Суф. -еўе выражае сукупнасць прадметаў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Свя́ны ‘бляклы, бясколерны’ (Ласт.), разам з сьвя́нець ‘блякнуць’, сьвя́нуць ‘выцвітаць, блякнуць, рабіцца цьмяным’ (Ласт.) да вянуць (гл.). Параўн. макед. свене ‘звянуць, выклікаць вяласць’, свенува ‘блякнуць, вянуць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Суі́ста: багатая суіста (Шляхам гадоў. Мінск, 1990, 149). Відаць, да су- і іста (< *jьstъ, гл. існы), тады асноўнае значэнне можна ўзнавіць, як ’тое, што існуе (разам)’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пе́рхаўка ’шалушэнне (скуры)’ (глыб., ЛА, 3; Сл. ПЗБ). З Ίιерх, перхавы (параўн. польск. pjerch ’перхаць на галаве’, каш. рёгх ’лішай’, рус. разам, перх ’тс’). Да перхаць! (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пазлята́цца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.
Зляцецца разам — пра ўсіх, многіх. [Вераб’і] пазляталіся на стары клён, што стаяў на беразе Дзвіны. Савіцкі. // перан. Сабрацца. З усяго свету пазляталіся людзі будаваць новы горад. Гаўрылкін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нядба́йнік, ‑а, м.
Разм. Той, хто нядбайна адносіцца да сваіх абавязкаў, да справы. Разам з іншымі рабочымі Вроня змагаецца з безгаспадарнасцю, з нядбайнікамі, з-за якіх шмат прадукцыі ідзе ў брак. Кудраўцаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
павыко́лваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Выкалаць усё, многае. Нізка навіслыя галіны, ужо амаль голыя, раз за разам сцябалі па твары, і я трымаў рукі перад сабою, каб не павыколваць вачэй. Дамашэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
грузі́цца, гружуся, грузішся, грузіцца; незак.
1. Прымаць, забіраць груз; нагружацца. Параход грузіцца.
2. Садзіцца куды‑н., на што‑н. разам са сваім грузам. Войска пачало грузіцца ў эшалон.
3. Зал. да грузіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)