До́ждж ’дождж’ (БРС). Рус.дождь, укр.дощ, польск.deszcz, серб.-харв.да̏жд, ст.-слав.дъѫдь. Прасл.*dъždžь (агляд форм у слав. мовах гл. у Трубачова, Эт. сл., 5, 195–196). Вядомая этымалогія: < *dus‑ di̯u‑ ’дрэннае неба, дрэнны дзень’ (агляд версій гл. у Трубачова, там жа; Фасмера, 1, 521–522), паводле Трубачова, не з’яўляецца надзейнай. Трубачоў (там жа, 196) мяркуе, што прасл. лексема хутчэй за ўсё прасл. інавацыя (можа, гукапераймальнага характару: параўн. літ.duzgė́ti ’шумець’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
заружаве́цца, ‑еюся, ‑еешся, ‑еецца; зак.
Разм. Тое, што і заружавець. Учора нанач вецер сціх, заружавелася на захадзе неба, памацнеў холад, паказвала на мароз.Пташнікаў.Шчокі .. [Алесі] заружавеліся яшчэ больш, і яна выступіла наперад, каб папрасіць слова.Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
захма́раны, ‑ая, ‑ае.
Зацягнуты, пакрыты хмарамі. Сіні дымок сцелецца над кустамі, не паднімаецца ў захмаранае неба.Асіпенка.Макоўчык, .. гледзячы ў бок захмараных гор, прамовіў раздумліва: — Глядзі ты, там лье, як з прорвы, а тут — ціха...Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
калі́сь, прысл.
1. Тое, што і калісьці. Мы наслухаліся казак, Што калісь расказвалі дзяды.Аўрамчык.
2.Абл. Калі-небудзь у будучым. [Зоська:] Гляньце, — якое прыгожае неба на захадзе! Там, на гэтым небе, мы калісь жыць будзем.Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пахаладне́ць, ‑ее; зак.
Стаць халодным, халаднейшым. Падзьмуў халодны вецер; у Сырніцы стала свежа, здалося, што і пад нагамі пахаладнела вада.Пташнікаў.//безас. Зрабіцца халадней. [Сіўцоў:] — Глядзі ты, неба ў хмарах, пахаладнела, як бы снег не пайшоў...Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́ўнік, ‑а, м.
Разм. Поўны месяц, поўня. Месяц-поўнік як бы веславаў па сініх хвалях неба, і гэтак было хораша на зямлі і ў высях.Сабаленка.У акно глядзеў і заліваў пакой серабрыстым святлом поўнік.Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расчы́сціцца, ‑ціцца; зак.
Стаць чыстым, свабодным ад чаго‑н. Неба ўгары расчысцілася. Цяпер і без ліхтарыка добра відны былі і дарога, і сцежка ля яе.Кудравец./убезас.ужыв.— Перад вечарам расчысцілася і высвеціла сонца.Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
се́йва, ‑а, н.
Абл. Тое, што і сяйво. Ірвануўся [касцёр] у неба, зліўся з высямі І змяшаўся з сейвам зыркіх зор.Сіпакоў.Ля прызбы кроплі ў капяжы выбіваюць ямачкі і пырскаюцца, і пырскаюцца драбнюткім мяккім сейвам.Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сінява́ж Bläue f -, Blau n -s;
сінява́не́ба das Blau des Hímmels, Hímmelsbläue f, Hímmelblau n;
сінява́ пад вачы́ма schwárze [dúnkle] Ränder únter den Áugen, Schátten únter den Áugen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
gwiaździsty
gwiaździst|y
1. зорны; пакрыты зоркамі;
~e niebo — зорнае неба;
2. зоркападобны;
~y układ ulic — зоркападобнае размяшчэнне вуліц
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)