1. Нарадзіць на свет падобнага да сябе. [Наста:] Сыне мой, На гора спарадзіла я цябе.Глебка.Спарадзіла чачотачка с[ямё]ра дачок, Спарадзіла невялічка с[ямё]ра малых.Купала.
2. Даць жыццё, існаванне чаму‑н., з’явіцца прычынай узнікнення чаго‑н. Пераход ад эпохі змагання і бітваў да штодзённай працы, па сутнасці, пераход у новы стан спарадзіў праблемы глыбокага ўнутранага характару.«Маладосць».Маштабна-рамантычнае адчуванне зямлі спарадзіла ў А. Куляшова шмат вобразаў.Лойка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хлебану́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.
1.Аднакр.да хлёбаць.
2.перан.Разм. Выпіць. [Тодар:] — Вунь у Малых Прусах шляхціц Купрыян Свінацяробскі гоніць, дык хоць замест газы палі — далібог жа гарыць, а калі трохі хлебанеш, дык аж вочы на лоб лезуць.Чорны.// Паесці (якой‑н. вадкай стравы). [Бабка:] — У мяне, панічок, капуста ад абеду засталася, можа, вы хлебанулі б крыху?Колас.
3.перан.Разм. Зведаць, перанесці. Хлебанулі гора мы нямала — Дзеці на ваенным рубяжы...Зуёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Jámmer
m -s
1) плач, галашэ́нне, ля́мант
es ist ein ~, das ánzusehen* — жа́ласна глядзе́ць на гэ́та
~ und Schánde! — які́ жаль!
2) го́ра, няшча́сце
in ~ und Not — у го́ры і няшча́cці
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
зали́тьсов., в разн. знач. залі́ць, мног. пазаліва́ць;
зали́ть ска́терть залі́ць абру́с;
зали́ть гало́ши залі́ць гало́шы;
зали́ть бензи́н залі́ць бензі́н;
зали́ть ого́нь залі́ць аго́нь;
зали́ть подва́л залі́ць падва́л;
◊
зали́ть го́ре залі́ць го́ра;
зали́ть глаза́ залі́ць во́чы;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
the road of sorrows крыжо́вы шлях, хаджэ́нне па паку́тах
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
за́мак, ‑мка, м.
1. Умацаванае жыллё феадала. На сцяне вісела літаграфія ў рамцы — сярэдневяковы, з вежамі і гатычным дахам, замак на беразе возера.Карпаў.Тут, на землях радзівілаўскіх, пакутуюць людзі, а за жалезнымі варотамі, за высокім валам, у змрочным замку Радзівіла адвечнае гора народа.Бялевіч.
2. Палац, вялікі памешчыцкі дом.
3.Уст. Назва некаторых турмаў, астрогаў. Амаль два месяцы прасядзелі яны ў Мінскія замку — так тады называлася гарадская турма.«Маладосць».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ліхале́цце, ‑я, н.
Час вялікай нягоды; гора; ліха, няшчасце ў такія часы. Ваеннае ліхалецце. □ Разбураныя ліхалеццем, Зноў падняліся гарады.Гаўрук.Партызанам атрада Ларывончыка не ўпершыню даводзілася прымаць людзей, ратаваць іх ад ліхалецця.Сабаленка.[Беларускі] народ пранёс праз усе цяжкія выпрабаванні і ліхалецце чужаземнага ўціску кнігу — самы дарагі скарб свайго жыцця.С. Александровіч.[Купала:] Дзякуй, мае дарагія, .. і за першы дзень нашай сустрэчы, і за многа-многа дзён, якія мы [беларусы і узбекі] прайшлі разам — і ў цёмнае ліхалецце, і ў гэтыя ясныя дні.Вітка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перацярпе́ць, ‑цярплю, ‑церпіш, ‑церпіць; зак.
1.што. Перажыць, перанесці, выцерпець усё, многае. Перацярпець усе нягоды. □ Пройдзе ўсё... Не плачу, Ўсё перацярплю, Веру я: што ўбачу Тых, каго люблю.А. Александровіч.Спачатку давялося перацярпець боль няўдач.«ЛіМ».// Церпячы, пераадолець, знесці што‑н.; пацярпець які‑н. час. Перацярпець спакусу. □ Галай стаяў, абапёршыся аб сцяну. Хацелася піць. «Перацярплю. Адправяць у турму, там і нап’юся...»Асіпенка.
2.чаго і без дап. Зазнаць шмат пакут, гора і пад. Колькі ён перацярпеў за свой век!
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)