Сарамата́ ’патаемныя часткі цела’ (Сл. ПЗБ), соромота́ ’палавыя органы’ (ТС), сарама́ценне ’тс’ (Байк. і Некр.), сарама́та ’сорам, ганьба’, сарама́ціць ’дакараць, выклікаючы пачуццё сораму’, ’ганьбіць, няславіць’ (КЭС). Да сорам.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
sromota
ж. уст. сорам; сарамата; ганьба
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
zażenowanie
н. сарамлівасць; сорам; збянтэжанасць, няёмкасць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
◎ По́сарам ’сарамнавата’ (Нас.), параўн. укр. посоромити ’выставіць на сорам’, польск. posromić ’зняважыць, зняславіць, выставіць на сорам’, ст.-польск. posromać ’прысароміць’. Адвербіялізаванае > Тварэнне ад пасароміць ’пасарамаціць; зняславіць’, гл. сорам. Падобным чынам у кантэксце адвербіялізаваўся польск. wstyd ’тс’. Прыстаўка па‑ надае значэнне меншай ступені праяўлення якасці, параўн. no‑мала ’малавата’, по‑многа ’мнагавата’, по‑ценко ’танкавага’ (Нас.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зазо́рI м. (стыд) разг. со́рам, -му м., га́ньба, -бы ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
shame [ʃeɪm] n.
1. со́рам, га́ньба;
feel shame at having told a lie адчува́ць со́рам за то́е, што схлу́сіў;
To my shame, I never thanked him. Мне сорамна, што ніколі не падзякаваў яму;
bring shame on smb. га́ньбіць, нясла́віць каго́-н.;
it’s a shame бры́дка, со́рам
2. пры́красць, жаль : What a shame! Як шкада! Якая прыкрасць!
♦
put smb. to shame прысарамаці́ць каго́-н.;
shame on you! як табе́ не со́рамна!
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
асаро́міць, ‑млю, ‑міш, ‑міць; зак., каго.
Паставіць у становішча, якое прымушае адчуць сорам, няёмкасць. [Патапавіч:] — Гэты мой сваток Саладуха асароміў усіх нас тым свінарнікам. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
саро́мецца, -еюся, -еешся, -еецца; незак.
1. Адчуваць сорам, няёмкасць за свае ўчынкі, паводзіны і пад.
С. расказаць пра сваю віну.
С. свайго бруднага адзення.
2. Бянтэжыцца, канфузіцца.
С. незнаёмых людзей.
С. пець.
Не трэба с. сваіх слёз.
|| зак. асаро́міцца, -млюся, -мішся, -міцца (да 1 знач.) і пасаро́мецца, -еюся, -еешся, -еецца.
Дзяцей бы пасаромелася!
Пасаромеўся позна званіць сябру.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ignominy
[ˈɪgnəmɪni]
n., pl. -minies
1) публі́чны со́рам і га́ньба; нясла́ва f.
2) гане́бнае трыма́ньне
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
wstyd, ~u
м.
1. сорам;
spalić się ze ~u — згарэць ад сораму;
fałszywy wstyd — фальшывы сорам;
2. сорамна, сорам;
wstyd mi — мне сорамна;
jak ci nie wstyd! — як табе не сорамна!
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)