ambicja

ambicj|a

ж.

1. амбіцыя; пачуццё ўласнай годнасці; славалюбства, самалюбства, ганарыстасць;

człowiek wielkich ~i — чалавек вялікіх амбіцый;

urażona ~a — пакрыўджанае самалюбства;

zranić ~ę — параніць самалюбства;

2. часцей мн.~e — памкненні; прэтэнзіі;

szlachetne ~e — высакародныя памкненні;

wygórowane ~e — празмерныя прэтэнзіі

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

ущемля́ть несов., прям., перен. ушчамля́ць, ушчэ́мліваць;

ущемля́ть па́льцы ушчамля́ць (ушчэ́мліваць) па́льцы;

ущемля́ть в права́х ушчамля́ць у права́х;

ущемлять самолю́бие ушчамля́ць самалю́бства;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зачапі́ць, -чаплю́, -чэ́піш, -чэ́піць; -чэ́плены; зак., каго-што.

1. Захапіць, паддзець, каб прыцягнуць да сябе або злучыць з чым-н.

З. вядро на крук.

З. бервяно бусаком.

2. Выпадкова закрануць пры руху.

З. воссю за вугал.

3. перан. Усхваляваць, абудзіць якое-н. пачуццё; зняважыць чые-н. пачуцці.

З. за жывое.

З. самалюбства.

4. Пачаць гаворку з кім-н., сказаць каму-н. што-н.; закрануць у размове што-н.

Я не рада, што яе зачапіла.

З. дзяўчыну ў гаворцы.

|| незак. зачэ́пліваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

hurt​2 [hɜ:t] adj.

1. пара́нены, траўмі́раваны, пацярпе́лы;

No one was hurt in the accident. У аварыі ніхто не пацярпеў.

2. пакры́ўджаны, знява́жаны;

hurt pride абра́жанае/уко́латае самалю́бства;

a hurt look пакры́ўджаны по́зірк

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

vanity

[ˈvænəti]

n., pl. -ties

1) пыхлі́васьць, ганары́стасьць f.

2) самалю́бства n.

3) бескары́сная або́ бязва́ртасная рэч

4) бескары́снасьць f. (намага́ньняў); неэфэкты́ўнасьць (мэ́таду)

5) туале́тны сто́лік

•

- vanity case

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

ушчамі́ць сов.

1. прищеми́ть, ущеми́ть, защеми́ть;

у. па́лец у дзве́ры — прищеми́ть (ущеми́ть, защеми́ть) па́лец две́рью;

2. перен. ущеми́ть;

у. у права́х — ущеми́ть в права́х;

у. самалю́бства — ущеми́ть самолю́бие

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

wygórowany

wygórowan|y

высокі; празмерны; завышаны; звыш меры;

~a ambicja — хваравітае самалюбства;

~e żądanie — празмерныя (завышаныя) патрабаванні

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

ура́зіць сов.

1. порази́ть, взволнова́ть; потрясти́;

яго ўра́зіла надзвыча́йная цішыня́ — его́ порази́ла необыкнове́нная тишина́;

падзе́і апо́шніх дзён ~зілі мяне́ — собы́тия после́дних дней потрясли́ (взволнова́ли) меня́;

2. оскорби́ть, заде́ть;

у. самалю́бства — оскорби́ть (заде́ть) самолю́бие

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

хво́ры

1. прил., прям., перен. больно́й;

х. чалаве́к — больно́й челове́к;

~рае сэ́рца — больно́е се́рдце;

~рае самалю́бства — больно́е самолю́бие;

2. в знач. сущ. больно́й;

◊ валі́ць з ~рай галавы́ на здаро́вую — вали́ть с больно́й головы́ на здоро́вую

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зачапі́ць, ‑чаплю, ‑чэпіш, ‑чэпіць; зак., каго-што.

1. Захапіць, падчапіць (кручком, пятлёй і пад.). Зачапіць вядро на крук. Зачапіць бервяно бусаком. □ [Алеся] зачапіла хусткай чамадан, ускінула на плечы і рашуча перайшла чыгунку. Шамякін. // Рухаючыся, выпадкова закрануць што‑н., дакрануцца да каго‑н. На тратуарах было цесна, я баяўся, каб знячэўку каго не зачапіць, і стараўся ісці асцярожна. Скрыган. Рамізнік зачапіў воссю за вугал — пасыпалася парахня. П. Ткачоў.

2. перан. Зрабіць шкоду каму‑, чаму‑н., папсаваць. Зачапіў смерч край хлява, разбурыў, расшматаў. Асіпенка. — Дзеда ж тады ніводная пчала не ўкусіла, можа і мяне не зачэпяць. Якімовіч. // Усхваляваць, абудзіць якое‑н. пачуццё. [Ганна:] Зачапіла твая Люда яго маладое сэрца, — месца хлопец не знаходзіць сабе. Губарэвіч. // Разм. Зняважыць чые‑н. пачуцці, інтарэсы. Зачапіць самалюбства. Зачапіць гонар. / у безас. ужыв. Зачапіла Габруся. Балючае месца павярэдзілі. Ды смехам яшчэ. Шынклер.

3. Пачаць гаворку, размову з кім‑н., сказаць каму‑н. што‑н. Жанчыны, як знарок, не абганялі.. [Аксінню], доўга ішлі побач, пакуль хтосьці з іх не азваўся, не зачапіў яе. Ракітны. Жанчынам трэба было за што зачапіць язык. Пташнікаў. // перан. Закрануць у размове, гутарцы якое‑н. пытанне, тэму. За сталом ішла размова. Пра навуку, атам, космас, і зусім не выпадкова зачапілі бога ўскосна. Гілевіч.

•••

Зачапіць за жывое — усхваляваць; закрануць самалюбства.

Няма за што рук (рукі) зачапіць — тое, што і няма за што рук (рукі) зацяць (гл. зацяць).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)