Ка́ніна, ка́нка ’льняны саламяны або з гнуткіх галінак (абшытых палатном) абручык вакол галавы замужняй жанчыны пад хусткай, на які накручвалі валасы’ (Маш.; слонім., Шн.; Тарн., Сакал.). Да тканіца < тканка (Помн. этнагр., 135).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
жгут, ‑а, М жгуце, м.
1. Эластычная гумавая трубка, бінт або іншы падобны прадмет, якімі перавязваюць канечнасць, каб спыніць кровацячэнне. Над камісарам схіліўся сапёр, пераціскаючы раменным жгутом параненую нагу.Лынькоў.Грыцко паспешліва круціў з лазы жгуты і перавязваў Святлане ногі вышэй каленяў.Кулакоўскі.
2. Туга скручаны кавалак тканіны, саломы і пад. Саламяны жгут.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Астрэ́шыць, остре́шить ’пакрыць хату саломай’ (Шушк.). Дзеяслоў утвораны цыркумфіксам о‑ — ‑ити ад стреха ’страха’ (гл. страха). Адсюль і остришнык (Клім.) ’саламяны снопік, які ідзе ў ніжні рад для пакрыцця страхі’: стреха — острешие — острешьный — острешник.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ве́хаць, ‑хця, м.
1. Мачалка з рагожы, саломы і пад. Вазьму шорсткі саламяны вехаць І каля карыта да знямогі Буду шараваць парэпаныя ногі.Вітка.
2. Жмут, жменя (саломы, сена і пад.). Пад нагамі ў каня было сена; вісела яно вехцямі і на краях жолаба.Чорны.У палукашку ўжо не было ні вехця сена, ні жменькі саломы.Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
kapelusz
м.
1. капялюш;
kapelusz słomkowy — саламяны капялюш;
2. (у грыба) шапка; шапачка
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
матра́цм Matrátze f -, -n;
саламя́ны матра́ц Stróhsack m -(e)s, -säcke, stróhgefüllte Matrátze;
спружы́нны матра́ц Sprúngfedermatratze f;
надзіма́ны матра́ц Lúftmatratze f
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
перавя́сла, ‑а, н.
1.Саламяны жгут для звязвання снапоў, кулёў і пад. Андрэй і Іван граблямі скручвалі радкі вылежалага лёну, рабілі з іх вялізныя пукі, а Алена круціла доўгія перавяслы і звязвала тыя пукі.Чарнышэвіч.Бабы не паспявалі круціць перавяслы і вязаць следам за .. [жняяркаю] снапы.Васілевіч.
2. Звязка, вясло. [Званар] бразгаў цэлым перавяслам ключоў у руцэ, а следам ішлі Іван і ягоны швагер.Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дымі́цца, ‑міцца; незак.
Выпускаць дым; тлець, вылучаючы дым. Дымяцца трубы заводаў і фабрык. □ У зубах .. [бацькі] дымілася люлька, на галаве красаваўся саламяны капялюш.Гамолка.Ад моста засталіся толькі абгарэлыя палі, дыміўся яшчэ ўцалелы насціл ля самага берага.Лынькоў.// Вылучаць пару. На стале дыміліся талеркі з супам.Пестрак.Пасля дажджу пацела, Дымілася зямля.Калачынскі.// Падымацца клубамі (пра туман, пару). Сырая зямля дыміцца лёгкаю параю — падсыхае.Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пляту́ха ’драсён, Polygonum aviculare L.’ (бабр., ЛА, 1). Да пле́сці (гл.): сцябліны драсёну сплятаюцца паміж сабой.
Пляту́ха ’саламяны кошык’ (смарг., Сцяшк. Сл.), пляту́шка ’плецены з лазы і саломы посуд’ (Касп.; Нік. Очерки). Да пле́сці (гл.). Суф. ‑ух‑а, ‑ушк‑а мае значэнне ’прадмет дзеяння’ (Сцяцко, Афікс. наз., 71–72).