Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
прапілава́ць, ‑лую, ‑луеш, ‑луе; зак., што.
1. Разрэзаць пілой што‑н. да пэўнай мяжы ці наскрозь. Прапілаваць дрэва да сярэдзіны.// Выразаць пілой (якую‑н. адтуліну). Прапілаваць праём для акна.
2. і без дап. Пілаваць некаторы час. Прапілаваць дровы ўвесь дзень.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прасве́т ’светлая паласа на неасветленым’, ’прамежак, свабодная прастора паміж блізкімі прадметамі’ (ТСБМ, Нас.), ’праём акна’ (ТСБМ, Шушк.). Рус.просве́т, укр.просві́ток, польск.przeswit, чэш.průsvit. Нульсуфіксальны дэрыват ад прасвяціць < свяціць. Сюды ж прасве́тны ’празрысты’ (ашм., Стан.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Прадзе́л ’дробныя грачаныя крупы’, ’прамежак паміж зубамі’ (іўеў., Сл. ПЗБ). З рус.пробел ’дробныя грачаныя крупы’, ’адтуліна, праём’, ’прабор ў валасах’ і г. д. < проделывать //проделать < делать < прасл.*delati. Параўн. у спец. значэнні проделывать крупу ’малоць, драць крупы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
На́варат ’бервяно ў зрубе, над прасценкамі, над вокнамі і над дзвярамі’ (брагін., Шатал.), ’тс’ і ’верхні вушак у дзвярах’ (жытк., Нар. сл.), на́варатня ’бервяно, якое кладзецца над вокнамі і дзвярыма’ (цэнтр.-палеск.), на́воротні ’бярвенні з выдзяўбанымі паглыбленнямі, у якія ставяць кроквы’ (пінск., Нар. лекс.), на́варацень ’бервяно, якое кладзецца на куравіцы і на якім умацоўваецца вясло (на плыце)’ (падзеш., Нар. сл.). Мяркуючы па семантыцы, найбольш верагодна ад вароты ’праём, прастора паміж дзвюма вертыкальнымі апорамі’, тады на́варат і пад. ’тое, што перакрывае такі праём’; менш верагодна ад навярну́ць ’накаціць’, варочаць ’куляць, варочаць’, хаця не выключана, што для плытагонскага тэрміна гэта зусім магчыма.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
амбразу́ра
(фр. embrasure)
1) адтуліна ў сцяне абарончага збудавання для стральбы; байніца;
2) аконны ці дзвярны праём у дамах, вежах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
біфо́рыум
(н.-лац. biforium, ад лац. biforis = двухдзверны)
двухчасткавае аркаднае акно або арачны праём, характэрныя для архітэктуры раманскага і гатычнага стыляў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Про́йма1 ’адтуліна, праход’, ’выраз у адзежы для рукі, рукава’ (ТСБМ, Сцяшк. Сл.; Сл. Брэс.). Рус.про́йма ’тс’. Да праймаць, параўн. праём.
Про́йма2 ’скразняк, скразны вецер’ (Гарэц., Др.-Падб., ТСБМ, Нас.), ’расслабленне’ (Др.-Падб.). Этымалагічна тое ж, што і пройма1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дзі́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж.
1. Невялікая адтуліна, шчыліна, праём у чым-н.
Зацыраваць дзіркі ў шкарпэтках.
Пракруціць дзірку ў дошцы.
2. Пра глухі, далёкі населены пункт (разм.).
3.мн., перан. Тое, што патрабуе выдаткаў.
У гаспадарцы многа дзірак.
◊
(Патрэбна) як у мосце дзірка (разм., іран.) — пра што-н. непатрэбнае.
Дзірка ад абаранка (разм.) — нічога, пустое месца.
|| памянш.дзі́рачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
амбразу́раж
1.вайск (байніца) Schíeßscharte f -, -n;
2.буд (праём) Nísche f -, Fénsternische f (дляакна); Türnische f (для дзвярэй)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)