*Мігулькі, мыгу́лькэ ’маленькія драўляныя палачкі, якія замацоўваюць знізу петлі мотузаў, што трымаюць ніт’ (малар., Уладз.). Да міга́ць (гл. міг). Аб суфіксе ‑уль гл. Сцяцко, Афікс. наз., 67.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ро́зачкі ’дзве тонкія дошчачкі ў кроснах, якія служаць для таго, каб не блыталіся ніткі асновы’ (воран., Шатал.), ро́зачкі ’дзве палачкі, што дзержаць чыны’ (швянч., Сл. ПЗБ). Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
экзатаксі́ны
(ад экза- + таксіны)
таксіны, якія выдзяляюцца мікробамі ў асяроддзе, што іх акружае (напр. таксіны дыфтэрыйнай палачкі); параўн. эндатаксіны.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
◎ Мэндрыкі ’печыва з мукі ці бульбы’ (іўеў., Сл. ПЗБ). Магчыма, з літ. mėndrė ’трыснёг’. Параўн. палачкі (кукурузныя, салёныя і да таго пад.). Не выключаецца запазычанне з польск. maldrzyk ’коржык з сырам’ ці укр. мандрык ’тс’ (Брукнер, 319; ЕСУМ, 3, 381).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
laseczka
laseczk|a
ж.
1. палачка, трысцінка;
laseczka czarodziejska — чарадзейная палачка;
2. палачка; рыска;
3. біял. палачка, бацыла;
~i tężca — палачкі слупняку;
~i Kocha — палачкі Коха
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
АНАЭРО́БНЫЯ АРГАНІ́ЗМЫ, анаэробы (ад ан... + аэра... грэч. bios жыццё),
жывёльныя і раслінныя арганізмы, здольныя існаваць і развівацца пры адсутнасці свабоднага кіслароду ў асяроддзі. Пашыраны ўсюды, дзе адбываецца распад арган. рэчываў без доступу паветра (у глебе, вадзе, донных адкладах, кампоставых кучах, у ранах, у кішэчніку чалавека і жывёл і інш.). Тэрмін увёў франц. вучоны Л.Пастэр (1861), які адкрыў бактэрыі маслянакіслага браджэння. Неабходную для жыццядзейнасці энергію анаэробныя арганізмы ў адрозненне ад аэробаў атрымліваюць за кошт акіслення арган., радзей мінер. злучэнняў у бескіслародным асяроддзі. Падзяляюцца на аблігатныя, або строгія (жывуць пры поўнай адсутнасці кіслароду, напр., маслянакіслыя, хваробатворныя бактэрыі: палачкі слупняку, газавай гангрэны, некат. стрэптакокі), і факультатыўныя, або ўмоўныя, Анаэробныя арганізмы (здольныя жыць і развівацца ў прысутнасці кіслароду і без яго, напр., дражджавыя грыбкі, малочнакіслыя бактэрыі, палачкі брушнога тыфу, інфузорыі, плоскія і круглыя чэрві). Некат. анаэробныя арганізмы выкарыстоўваюцца ў прам-сці, сельскай гаспадарцы, побыце (напр., бактэрыі спіртавога, малочнакіслага браджэння, дражджавыя грыбкі).
т. 1, с. 341
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ко́лібактэрыёз
(ад гр. kolon = тоўстая кішка + бактэрыёз)
інфекцыйнае захворванне нованароджанага маладняку сельскагаспадарчых жывёл і пушных звяроў, якое выклікаецца патагеннымі сератыпамі кішэчнай палачкі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
каранда́ш
(рус. карандаш, ад цюрк. kara = чорны + tas = камень)
прылада для пісьма, чарчэння, малявання ў выглядзе тонкай палачкі з графітавым або іншым сардэчнікам.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
зонд, ‑а, М ‑дзе, м.
1. Медыцынскі інструмент у выглядзе палачкі, трубкі і інш., які ўводзіцца ў глыбіню каналаў і поласць цела з дыягнастычнай ці лячэбнай мэтай. Хірургічны зонд.
2. Металічны шпень, бур для даследавання падглебы. Глебавы зонд.
3. Невялікі паветраны шар з самапішучым прыборам для вывучэння верхніх слаёў атмасферы.
[Фр. sonde.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
dotknięcie
н. дакрананне, датыканне;
jak za ~m różdżki czarodziejskiej — як па ўзмаху чароўнай палачкі
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)