Verbum

◎ *Паўць, паўть ’пушок, які аддзяляецца ў працэсе ткання пры руху бёрда ад недастаткова глянцаванай і моцнай асновы’ (Уладз.). Лексема ўзнікла ў выніку скрыжавання слоў паву- ціна і поўсць (гл.).

Вярце́жны ’абарачальны’ (КТС, Я. Сіпакоў), рус. арханг. вертежный ’легкадумны, ненадзейны’. Лексема з’яўляецца новатворам ад *вярцеж (параўн. рус. вертёж галавакружэнне < vьrt‑ + ‑ěžь), магчыма, пад уплывам рус. вертежный, вертежничать і г. д.

*Вісажа́р ₁, вісыжа́р ’назва сузор’яў’ (Бяльк.). Да весажо́р (гл.).

Вісажар ₂, вісыжа́р ’высокі чалавек’ (Яўс.), пераноснае экспрэсіўнае значэнне ад весажо́р. Магчыма, гэта кантамінаваная лексема (з высо́кі і рус. поджа́рый ’сухарлявы’).

◎ Каму́лка ’бязрогая карова’ (Ян.), да камель ₂ (гл.). Аднак не выключае, што гэта лексема гснетычна звязапа з літ. gamulä ’бязрогая скаціна’ (больш падрабязна гл. Трубачоў, Эт. сл., 10. 174–175).⇉

*Лупе́ішча, лупе́ішчэ ’маргун’, ’вірлавокі чалавек’ (ТС), лупе́й ’маргун’ (ТС). Апошняя лексема — аддзеяслоўнае ўтварэнне. Да лу́паць ₁ ’лыпаць, моргаць вачыма’. Першая ўтворана ад лупе́й. Аб суфіксе гл. Сцяцко (Афікс. наз., 36).

Ве́рцяха ’макацёр’ (Сцяшк. МГ), гродз. верцеха ’тс’ (Шн., 3), камянецк. вэрцюха́ ’вялікая гліняная міска’ (Шатал.), драг. вэ́ртяга ’макацёр’ (Лучыц-Федарэц, вусн. паведамл.), бяроз. вэртэга́ (Шатал.). Укр. вертьо́га ’род посуду’, польск. wiercioch ’таўкач, качалка, якімі труць што-небудзь у посудзе’. Пашырана на бел.-укр. тэрыторыі. Узыходзіць да vьrtěti (vŕ̥těti) ’круціць’. Утворана пры дапамозе суф. Nomina agentis ‑ęga; пазней лексема стала абазначаць вынік дзеяння і злілася з назоўнікамі з суф. ‑оха (‑ёха), набыўшы адценне экспрэсіўнасці. На гэтай жа тэрыторыі вядома лексема вярцёха (гл.).

Днець ’днець’. Лексема прасл. характару. Прасл. *dьněti: рус. днеть, укр. дні́ти, чэш. dněti, dníti і г. д. Дзеяслоў, вытворны ад слав. *dьnь ’дзень’. Падрабязны агляд у Трубачова, Эт. сл., 5, 212.

◎ Кі́жык ’сучок’ (Жыв. сл.). Слова, мабыць, балтыйскага паходжання. Калі ўлічыць, што разглядаемая форма дэмінутыў, адпаведная лексема без памяншальнага суфікса мела б выгляд *кіж ’сук’. Параўн. літ. keža, tъ/ža ’дубіна, друк’.

Гы́ркаць ’гыркаць’. Параўн. бел. га́ркаць, укр. ги́ркати, рус. гы́ркнуть, га́ркать і г. д. Агляд форм гл. у Трубачова, Эт. сл., 7, 209 (пад праформай *gъrkati). Лексема гукапераймальнага характару. Параўн. Фасмер, 1, 479.

Дваю́радны ’дваюрадны’ (БРС, Шат.). Рус. двою́родный, укр. двою́рідний ’тс’. Усх.-слав. лексема, утвораная з выразу дъвою родоу (да дъва і родъ). Гл. Фасмер, 1, 489; Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 30–31.