Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абго́н, ‑у, м.
1.Дзеяннепаводледзеясл. абганяць — абагнаць (у 1 знач.).
2. Першая кругавая баразна на ворыве. [Гіляр:] — Прывязу трактар сёння і зраблю абгон.., а заўтра — за дзень, за другі — увесь будзе ляжаць бродаўскі папар дагары скібаю.Баранавых.
•••
У абгон (бегчы, ехаць і пад.) — навыперадкі, абганяючы адзін аднаго.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
hináuf
adv уго́ру, дагары́
von únten ~ — зні́зу ўве́рх
den Fluss ~ — уве́рх па рацэ́ [па цячэ́нню ракі́]
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
ара́ць, ару, арэш, арэ; аром, араце; незак.што і без дап.
Апрацоўваць зямлю плугам. Араць на зіму. □ Хто тры разы арэ, той тры снапы бярэ.Прыказка.Каб свінні рогі, арала б дарогі.Прыказка.Як ні ары, абы чорным дагары.Прымаўка.Ой, пайду я лугам, лугам, Дзе мой мілы арэ плугам.З нар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
brzuch
м. жывот, чэрава, трыбух, бруха, пуза;
do góry ~em — дагары жыватом (пузам)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Novus rex, nova lex
Новы цар ‒ новы закон.
Новый царь ‒ новый закон.
бел. Новы поп ‒ новае і маленне. За новым каралём ‒ дагары камлём. Новы венік чыста мяце.
рус. Новая метла по-новому метёт.
фр. C’est le balai neuf (Это ‒ новая метла).
англ. New kings make new laws (Новые короли творят новые законы).
нем. Neue Besen kehren gut (Новые мётлы метут хорошо).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
drúnter
гл. darunter;
es geht álles ~ und drüber — усё ідзе́дагары́ нага́мі, усё ідзе́ кулём
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
замгну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.
Разм.
1. Задрамаць, заснуць на адно імгненне. Лежачы дагары і ўзіраючыся ў чорную цемрадзь, .. [Ігнась] марыў, — смела і прыгожа, пакуль не замгнуў.Мурашка.— Мы, відаць, трохі былі замгнулі, — пазяхнуўшы, адказаў Ладуцька.Кулакоўскі.
2.што. Засынаючы, заплюшчыць, сплюшчыць (вочы, павекі). Здаецца ж, і не спаў зусім, толькі на хвіліначку замгнуў вочы, а прахапіўся — белая раніца.Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кіпцю́рікапцю́р, ‑а, м.
1. Востры загнуты рагавы прыдатак на пальцах птушак, многіх паўзуноў і млекакормячых. Варона перакулілася дагары, выставіла ногі з сагнутыхі кіпцюрамі і падрыхтавалася да абароны.Якімовіч.А бедны воўк, вадой падцяты, Скрабе па лёдзе капцюрамі.Колас.
2.Разм. Ногаць. Апамяталася Рыва, кінулася да бацькі, кіпцюрамі ўчапілася ў твар аднаму з катаў.Лынькоў.
•••
Паказаць кіпцюрыгл. паказаць.
Трапіць у кіпцюрыкамугл. трапіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)