Вельмі ахаладзіць. //Спец. Ахаладзіць ніжэй тэмпературы замярзання або кандэнсацыі. Пераахаладзіць вадкі аміяк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
валідо́л, ‑у, м.
Лекавы прэпарат (вадкі або ў таблетках), які выкарыстоўваецца для расшырэння сасудаў, заспакаення нервовай сістэмы і папярэджання рвоты.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Жы́дкі ’вадзяністы, негусты, тонкі’. Рус.жи́дкий ’вадкі’, в.-луж.židki ’негусты’, н.-луж.žydki ’тс’, чэш.уст.židký ’вадкі’, славен.žídek ’негусты, вадкі, мяккі, слабы’, серб.-харв.жи́дак, жи̏дак ’негусты, тонкі (пра сцябло і да т. п.); балг.дыял.жѝтък ’вадзяністы, негусты’. Ц.-слав.жидъкъ ’вадкі’. Ст.-рус.жидкий ’негусты, вадкі’. Прасл.*židъkъ утворана з суф. прыметніка *‑ъk‑ (як салодкі і інш.). І.‑е. корань *gu̯eid(h) ’жыжа, гразь’: грэч.δεῖσα ’гразь’, арм.gēǰ ’рэдкі’. Покарны, 1, 469; Фасмер, 2, 53; БЕР, 1, 549. Непераканаўчыя паралелі з герм. і іншых і.-е. моў прыводзіў Младэнаў (160); цікавыя, але няпэўныя балт. паралелі (літ.giẽdrùs, giẽdras ’ясны, празрысты’) дае Махэк₂ (727): іх адносяць да і.-е. кораня *gu̯hei (Покарны, 1, 488; Фрэнкель, 128), сувязь з якім слав. кораня семантычна няпэўная. Прапанова Ваяна (BSL, 31, 44) пра суадносіны *židъkъ з *žica, *žila (семантычна вадкі — гнуткі) не абгрунтоўвалася.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ртуць, ‑і, ж.
Хімічны элемент, вадкі цяжкі метал серабрыста-белага колеру.
•••
Грымучая ртуць — выбуховае хімічнае рэчыва ў выглядзе крышталічнага белага парашку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АЛЬШЭЎСКІ
(Olszewski) Кароль Станіслаў (29.1.1846, Бранішаў Тарноўскі, Польшча — 24.3.1915),
польскі фізік і хімік. Чл. Кракаўскай АН (1888). Скончыў Гейдэльбергскі ун-т (1872). З 1876 праф. Кракаўскага ун-та. У 1883 разам з З.Ф.Урублеўскім упершыню атрымаў вадкі кісларод, у 1895 — вадкі аргон. Адыябатычным расшырэннем сціснутага і ахалоджанага вадароду дабіўся яго звадкавання. У 1896—1905 спрабаваў атрымаць вадкі гелій і дасягнуў пры гэтым т-ры парадку некалькіх кельвінаў. Даследаваў фіз. ўласцівасці кандэнсаваных газаў (метану, цвёрдага азоту і інш.).