Маргаві́ца ’маланка’ (лоеў., ДАБМ, к. 311; Ян.). Балтызм. Параўн. літ.mirgė̃ti ’мігаць, мігцець’, mar̃guoti ’тс’, лат.mir̃gu, mir̂dzêt ’пералівацца, бліскаць’. Суфікс аформлен, як у лексемы бліскавіца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
łyskać się
łyska|ć się
незак.дыял.бліскаць;
łyskać się — бліскае;
гл. błyskać
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
зы́ркаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм.
1. Глядзець, паглядваць; шукаць каго‑, што‑н. вачамі. Ядвіся зыркала вачамі — то на маці, то на Хрысціну, гатовая вось-вось умяшацца ў спрэчку.Пестрак.Джвучка таптаўся ў парозе, зашпільваў каўнер кашулі і зыркаў вачамі па сценах, — шукаў сваю вопратку.Пташнікаў.
2. Ярка, асляпляльна бліскаць. Школа зыркала электрычнымі агнямі.Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Рахце́ць ’кіпець, гатавацца’ (Сцяшк. Сл.), ряхце́ць ’тарахцець’ (Бяльк.). Утварэнне гукапераймальнага паходжання, параўн. рахтаць (гл.), параўн. таксама імітатыўнае ўкр.ряхті́ти ’бліскаць, мігцець’. Сюды ж таксама рахце́ць ’вельмі хацець’ (слонім., Жыв. НС), параўн. выраз аж дрыжыць — пра моцнае жаданне.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Жэ́йгала ’хто хутка гаворыць’ (полац., Нар. лекс., 16). Верагодна, метатэза з жэгайла, дзе ‑айла суфікс (Сцяцко, Афікс. наз., 93–94), а жэг‑, жыг‑ выступае ў знач. хуткіх дзеянняў (’бліскаць’, ’ударыць’) і можа быць таксама ўжыта для акрэслення хуткай гаворкі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мярэжыцца, мерэжыцца ’здавацца ў сне’ (ТС). Рус.мережить ’мігцець’, чэш.mřežit se ’мігцець перад вачыма’. Да прасл.merg‑, роднаснай да літ.mirgė́ti ’мігцець, міргаюць’, лат.mirgt ’зіхцець, бліскаць’, marga ’бляск, ззянне’, літ.márgas ’стракаты’ (Фасмер, 2, 601–602; Махэк₂, 382).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
блиста́тьнесов.
1.(издавать блеск) блішча́ць; (время от времени)блі́скаць; (сиять) ззяць; (сверкать) зіхаце́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Плі́сканне ’бліск’, пяіскыць ’пабліскваць’ (мсцісл., Юрч. СНЛ). Да бліск, бліскаць. < прасл.*bliskati < і.-е.*bhlei̯‑sk‑/*blei̯gʼ‑sk, роднасныя літ.blyškčti ’ззяць, блішчэць’, англ.-сакс.Ыісап ’тс’, ст.-в.-ням.bleih ’бледны’, ням.Blick ’погляд’ (Трубачоў, Эт. сл., 2, 117). Няясным застаецца пераход б > п.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сві́гаць (сьві́гаць) ‘бліскаць, мігаць’ (Ласт.), свігну́ць (сьвігну́ць) ‘паказацца, бліснуць’ (Скарбы, Ласт.), сюды ж сьвігаві́ца ‘пробліск у хмары, маланка’ (Ласт.), відаць, і сві́га ‘мінога рачная’ (Скарбы). Магчыма, балтызм, параўн. літ.sviégti, sviégiu ‘кідаць, шпурляць; біць, стукаць’, лат.sviêžu ‘кідаю’. Назва міногі, хутчэй за ўсё, звязана з хуткімі рухамі і яркай афарбоўкай. Параўн. аднак укр.дыял.шви́гати ‘кідаць, шпурляць’, што, магчыма, сведчыць пра славянскі характар слова. Куркіна (Диал. структура, 126) са спасылкай на Пятлёву (ОЛА 1974, 125–129) супастаўляе беларускае сьві́гаць ‘бліскаць’ з славен.svígati ‘хутка рухацца, мільгаць’, рус.дыял.свигать ‘гуляць, шляцца’, што дае падставы для рэканструкцыі прасл.*svigati, роднаснага літ.svaĩgti ‘ганяць, ездзіць туды-сюды; круціцца’, svíegti ‘паварочваць, кідаць, біць’ < і.-е.*su̯ei‑g‑ ‘згібаць, гнуцца, круціць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
fulminate
[ˈfʊlmɪneɪt]1.
v.t
1) грамі́ць (і ў дру́ку)
2) суро́ва га́ніць, крытыкава́ць
2.
v.i.
1) рапто́ўна разьвіва́цца (пра хваро́бу)
2) выбуха́ць
3) грыме́ць і блі́скаць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)