акты́ў​I м зборн Aktiv n -s, aktíve [-və] Mítglieder (pl);

парты́йны акты́ў Partéiaktivist n;

бацько́ўскі акты́ў Élternbeirat m -(e)s, -räte

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

paternal

[pəˈtɜ:rnəl]

adj.

1) ба́цькаў; бацько́ўскі (ласка́вы)

2) па ба́цьку

a paternal aunt — цётка па ба́цьку

a paternal inheritance — спа́дчына па ба́цьку

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

ojcowski

ojcowsk|i

1. бацькаўскі (які належыць бацьку);

2. бацькоўскі;

po ~u — па-бацькоўску

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Сямяргу́ ’сямёра’: сямяргу бабаў (Сцяшк. Сл.). Вытворнае ад сямёра (гл.) па тыпу двайга́ (гл.) з няясным па паходжанні суф. ‑г‑, параўн. польск. dwojga ’двое’, якое лічыцца Р. скл. ад першапачатковага прыметнікавага лічэбніка dwój, пазней dwoje (Слаўскі, 1, 183) або ўзніклым па тыпу czworga ’чацвёра’ (Бацькоўскі, 1, 313). Спасылкі на літ. dveigỹs ’двухгадовая хатняя жывёліна, двухлетка’, ketvérge ’старажытная дваццацікапеечная манета, што адпавядала чатыром пяцікапеечным’ схіляюць да думкі пра азванчэнне зыходнага суф. ‑к‑, так выводзіць для літоўскіх слоў Смачынскі, 138, 279 (< *dveikys, *ketverkė). Параўн. чацвер (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

nest​1 [nest] n.

1. гняздо́;

a bird’s nest птушы́нае гняздо́;

a wasps’ nest асі́нае гняздо́

2. прыто́н;

a nest of thieves зладзе́йскі прыто́н;

a nest of vice прыто́н разбэ́шчанасці

3. бацько́ўскі дом; ро́днае гняздо́

4. уту́льны куто́чак; гняздзе́чка

5. гру́па, набо́р аднаро́дных прадме́таў; кампле́кт прадме́таў, што ўстаўля́юцца ў адну́ ўмяшча́льню або адзі́н у адзі́н;

a nest of tables кампле́кт сто́лікаў, які́я ўстаўля́юцца адзі́н у адзі́н

♦

fly/leave the nest пакіда́ць бацько́ўскі дом;

feather one’s nest набіва́ць кішэ́нь; абагача́цца, нажыва́цца

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

нака́з, ‑у, м.

1. Павучальнае настаўленне. Бацькоўскі наказ. □ Маці сама дала наказ быць не горшым, чым дзеці ў добрых людзей... Брыль.

2. Загад або распараджэнне. [Антанюк:] — Сувязной, якую мы паслалі ў Казюры да Марыны, я даў наказ: пастарацца ўгаварыць малодшага [сына] застацца з маці. Шамякін.

3. Дзяржаўны акт, у якім змешчаны інструкцыі аб выкананні загаду, распараджэння. Наказ Савета Працы і Абароны. // Пажаданні, патрабаванні і задачы, якія выказваюцца выбаршчыкамі свайму дэпутату ў вуснай ці пісьмовай форме.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

патэрналі́зм

(англ. paternalism, ад лац. paternus = бацькоўскі)

1) від дабрачыннасці, які выяўляецца ў клопаце кіраўніцтва ўстановы або прадпрыемства аб бытавых і культурных умовах падначаленых;

2) апека буйных дзяржаў пад больш слабымі краінамі, калоніямі, тэрыторыямі.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

pielesze

pielesz|e

мн. перан. бацькаўскі дом, хатні ачаг;

wrócić do swoich ~y — вярнуца ў бацькоўскі дом

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

барані́ць, ‑раню, ‑роніш, ‑роніць; незак.

1. каго-што. Пільна ахоўваць ад нападу ворагаў. Няхай на Волзе ці Кубані Салдацкія міналі дні, І там я ў любым змаганні Свой край бацькоўскі бараніў. Астрэйка. Не страшна смерць Свабоду хто бароніць, Будуе хто Нязнаны новы свет. Чарот. // Засцерагаць ад чаго‑н. непрыемнага. Ватоўка, бы якое рэшата, не бароніць ад сібернага ветру. Мыслівец.

2. што. Адстойваць што‑н. Міколку часта даводзіцца спрачацца і заўзята бараніць свае думкі, даводзіць іх правільнасць. Шынклер.

•••

Барані божа гл. бог.

Няхай бог бароніць гл. бог.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Аце́ц ’бацька, татка’ (Бяльк., Шн., Хрэст. дыял., Яшкін, Бел. мова, 145), ’бацька; зварот дзяцей да бацькі’ (Ян.), оцец (ocieć) (Маш.), ацецкі: «людзі чэсныя, сыны ацецкія» (з песні, Рам. 8, 163), ст.-бел. отецъ (часам «отец рожоный» ’родны бацька’ ў адрозненне ад «отца духовного», параўн. Булахаў, З жыцця, 6), укр. отець, рус. отец, польск. ojciec, славац., чэш. otec, в.-луж. wótc, wóćec, н.-луж. wóść, славен. oče, серб.-харв. о̀тац, р. скл. о̀ца, макед. отец (уст.), балг. оте́ц (уст.), ст.-слав. отьць. Прасл. otьcь з otьkъ, вытворнага ад otъ ’бацька’, якое ўзнаўляецца на падставе ст.-рус., ц.-слав. отьнь ’бацькаў, бацькоўскі’ і рускіх дыялектных форм, параўн. отька, атёк, а́тка ’бацька’ (гл. Шарапава, УЗ МОГТИ, 193, 323 і наст.); грэч. ἄττα ’бацька’, лац. atta, гоц. atta, алб. at, ірл. aite ’апякун, выхавацель’, хец. attaš ’бацька’ і інш. Паходзіць з дзіцячай мовы, як і іншыя тэрміны роднасці, параўн. маці. Гл. Фасмер, 3, 170; Трубачоў, История терм., 25 і наст. Сучаснай беларускай літаратурнай мове слова невядома, аднак сустракаецца ў народных песнях; у дыялектнай мове — русізм або царкоўнаславянізм, параўн. Яшкін, Бел. мова, 145. Гл. айцец.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)