перш, прысл.

Спачатку, раней.

П. накармлю жывёлу, а потым пайду ў агарод.

◊

Перш за ўсё — у першую чаргу.

Перш за ўсё скажы нам, калі ты ад’язджаеш?

Перш-наперш — спачатку, перш за ўсё.

Перш-наперш неабходна зрабіць тэрміновую работу.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

забра́цца, -бяру́ся, -бярэ́шся, -бярэ́цца; -бяро́мся, -бераце́ся, -бяру́цца; -бяры́ся; зак.

1. Залезці куды-н. (уверх, углыб); пранікнуць.

З. на вяршыню гары.

З. пад коўдру.

З. ў чужы агарод.

2. Зайсці, заехаць куды-н. далёка.

З. на край свету.

|| незак. забіра́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

стачы́ць², 1 і 2 ас. не ўжыв., сто́чыць; сто́чаны; зак., што.

1. Грызучы, рыючы, пабіць на дзіркі, пашкодзіць, зрабіць непрыгодным.

Крот стачыў агарод.

2. перан. Падарваць сілы, здароўе (пра хваробу, перажыванні).

Адзінота і сум стачылі чалавека.

|| незак. сто́чваць, -ае.

|| наз. сто́чванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Ашчы́ў ’агарод, дзе расце гародніна’ (Касп.). Па этымалогіі складальніка рукапіснага слоўніка скарочана з авашчыў (овощивъ), параўн. ст.-бел. овощовый огородъ (1556 г., гл. Весці АН БССР, 1975, 3, 116) і маг. вашчэвінь ’агарод ці сад перад хатай’ (з авашчэвень, Крывіцкі, вусн. паведамл.), што сведчыць пра ўжыванне ў народнай мове стараславянізма овощь. Гл. сучаснае вашчэўе ’гародніна’ (Касп.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

віжава́ць, ‑жую, ‑жуеш, ‑жуе; незак.

Разм. Сачыць, наглядаць. Прыцемкам, калі не віжуе чужое вока, захапіўшы дзяружку і кажух, Крамер кіруецца на агарод. Навуменка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гаро́д, ‑а, М ‑дзе, м.

Разм. Агарод. Ой, урадзіла У гародзе рэпа. А мне, маладой, Капаць яе трэба. Дзеружынскі.

•••

Гарод гарадзіць гл. гарадзіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шаўкаві́ца, ‑ы, ж.

Тое, што і шаўкоўніца. А за хлявом аж да самай Марачанкі цягнуўся абсаджаны з усіх бакоў шаўкавіцамі школьны агарод. Лобан.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

каме́ньчык м памянш Stéinchen n -s, -;

◊ кі́даць каме́ньчыкі у чый-н агаро́д Séitenhiebe áusteilen, ánzüglich wérden, Ánspielungen máchen;

гэ́та каме́ньчыкі ў мой агаро́д diese Ánspielungen gélten mir; das gilt mir, das geht gégen mich

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

вы́таўчы, ‑таўку, ‑таўчаш, ‑таўча; зак., што.

Разм.

1. Здратаваць, вытаптаць. [Жанчына:] — А як жа ж агарод? Там жа свінні націнне вытаўкуць. Мележ.

2. Выбіць. Вытаўчы шыбу.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ве́снічкі, ‑чак; адз. няма.

Вузкія дзверцы ў плоце; варотцы. Адшукалі [мужчыны] ў плоце веснічкі, што выходзілі на агарод, адчынілі іх і хуценька падышлі да ганка. Пальчэўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)