смерць ж. Tod m -es;

рапто́ўная смерць jäher [plötzlicher] Tod;

гвалто́ўная смерць gewáltsamer Tod;

быць асу́джаным на смерць dem Tóde verfállen sein;

вы́ратаваць ад смерці vom Tóde errétten;

да смерці bis zum Tod, bis in den Tod;

на вы́падак смерці für den Tódesfall;

паме́рці смерцю геро́я den Héldentod stérben*;

паме́рці гало́днай смерцю verhúngern vi, vor Húnger stérben*, den Húngertod stérben*;

ён пры смерці er liegt im Stérben, es geht mit ihm zu Énde;

мне надаку́чыла да смерці es ist mir zum Stérben ǘberdrüssig; es hängt mir zum Hálse heráus;

◊

быць памі́ж жыццём і смерцю zwíschen Lében und Tod schwében;

не на жыццё, а на смерць auf Lében und Tod;

ад смерці не адпе́рці ≅ wíder den Tod ist kein Kraut gewáchsen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

глядзе́ць, -джу́, -дзі́ш, -дзі́ць; -дзі́м, гледзіце́, -дзя́ць; -дзі́; незак.

1. на каго-што і ў што. Накіроўваць позірк, каб убачыць каго-, што-н.

Г. на неба.

Г. на экран.

Вокны глядзяць у агарод (перан.: выходзяць на агарод).

2. каго-што. Разглядаць, успрымаць, знаёміцца з кім-, чым-н.

Г. спектакль.

Г. выстаўку карцін.

3. каго-што. Рабіць агляд, абследаванне.

Г. хворага.

4. каго-што, за кім-чым і са злуч. «каб». Даглядаць, турбавацца (разм.).

Г. дзяцей.

Г. за парадкам.

Г. каб усё было як трэба.

5. на каго-што. Браць прыклад з каго-н., лічыцца з кім-н.

Г. на старэйшых.

Не глядзі на лежабокаў.

6. на каго-што. Так ці інакш адносіцца да каго-, чаго-н., мець сваю ацэнку.

Г. на рэчы проста.

7. Віднецца, паказвацца адкуль-н.

Беднасць глядзела з кожнага кутка хаты.

8. заг. глядзі́(це)! у знач. выкл. Выражае:

а) папярэджанне, перасцярогу або пагрозу.

Глядзіце, не спазніцеся!

б) здзіўленне, спалох.

Глядзі, што нарабіў гэты разбойнік!

в) ужыв. як знак спасылкі ў тэксце.

Глядзі наступную старонку.

9. заг. глядзі́, 2 ас. адз. цяпер. глядзі́ш, у знач. пабочн. сл. Між тым, тым часам (разм.).

Глядзіш, і жніво надыдзе.

За якую гадзіну, глядзіш, і грыбоў вядро.

10. 1 ас. цяпер. гляджу́ (глядзі́м), у знач. пабочн. сл. Як выяўляецца (разм.).

Гляджу, аўтобус ужо на прыпынку.

◊

Воўкам глядзець (разм.) — таіць злосць на каго-н.

Глядзець з рук каго або чыіх (разм., неадабр.) — не мець самастойнасці, быць у матэрыяльнай залежнасці ад каго-н.

Глядзець праз пальцы (разм., неадабр.) — абыякава, несур’ёзна ставіцца да каго-, чаго-н., наўмысна не надаваць сур’ёзнай увагі каму-, чаму-н.

Глядзець праўдзе ў вочы — цвяроза і правільна ўсё ўспрымаць.

Глядзець смерці ў вочы — быць у вялікай небяспецы, блізка ад смерці.

Як у ваду глядзеў (разм.) — быццам наперад ведаў.

|| зак. паглядзе́ць, -джу́, -дзі́ш, -дзі́ць; -дзі́м, -ледзіце́, -дзя́ць; -дзі́ (да 1—6 знач.).

|| аднакр. гля́нуць, -ну, -неш, -не; глянь (да 1, 3, 6 і 7 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

трыма́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак.

1. за каго-што. Захоўваць якое-н. становішча, ухапіўшыся за каго-, што-н.

Т. рукамі за плот.

Т. за руку.

Хлопчык трымаўся за бацьку.

2. перан., за што. Старацца захаваць што-н. для сябе, утрымаць за сабою.

Селянін заўсёды трымаўся за зямлю.

Т. за пасаду.

3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Быць умацаваным на чым-н., утрымлівацца на якой-н. апоры пры дапамозе чаго-н.

Гузік трымаўся на адной нітцы.

4. за што. Прыклаўшы руку да чаго-н. або ўзяўшыся за што-н., захоўваць яе ў такім становішчы.

Т. за бок.

Т. за калена.

5. Захоўваць якое-н. становішча.

Ледзь т. на нагах ад стомы.

Т. на вадзе.

6. Не адступаць, не здавацца, моцна стаяць.

Т. на занятай пазіцыі.

7. перан. Паводзіць сябе пэўным чынам.

Упэўнена т.

Манера т.

8. У час руху прытрымлівацца пэўнага напрамку.

Т. правага боку дарогі.

9. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Утрымлівацца, захоўвацца.

Надворё трымалася добрае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

даўжні́к м. Schúldner m -s, -;

неплацежаздо́льны даўжні́к záhlungsunfähiger Schúldner;

быць чыі́мсьці даўжніко́м j-m Geld schúlden; j-s Schúldner sein; bei j-m (D) in der Kréide stehen* - (разм.);

я Ваш даўжні́к ich bin íhnen Geld schúldig; ich stéhe in Íhrer Schuld; перан. ich stéhe tief in Íhrer Schuld; ich bin Íhnen zu Dank verpflíchtet

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

кры́ўда ж. Beléidigung f -, -en; Kränkung f -, -en, Beschímpfung f -, -en (грубая абраза); Únrecht n -s;

зрабі́ць кры́ўду каму-н. j-n beléidigen;

◊

не ў кры́ўду хай бу́дзе ска́зана ≅ nichts für úngut; mit Verláub;

не да́цца ў кры́ўду sich nicht beléidigen [kränken] lássen*;

быць у кры́ўдзе на каго-н. Ánstoß néhmen* (на каго-н. an D)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

вышыня́ ж.

1. высота́, вышина́;

на́сып пяціметро́вай ~ні́ — на́сыпь пятиметро́вой высоты́ (вышины́);

2. (пространство, находящееся высоко над землёй) высота́, высь, вышина́;

3. (возвышенность) высота́;

заня́ць ~ню́ — воен. заня́ть высоту́;

4. (давления, звука, голоса и т.п.) высота́;

5. мат. высота́;

в. трапе́цыі — высота́ трапе́ции;

6. астр. высота́;

◊ быць на ~ні́ — быть на высоте́;

з ~ні́ птушы́нага палёту — с высоты́ пти́чьего полёта;

узня́ць на нале́жную ~ню́ — подня́ть на надлежа́щую высоту́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гаво́рка ж.

1. разгово́р; м.;

пра што ідзе́ г.? — о чём идёт разгово́р?;

2. го́вор м.;

за сцяно́ю пачу́лася не́чая г. — за стено́й послы́шался че́й-то го́вор;

3. (манера говорить) го́вор; м.;

пяву́чая г. — певу́чий го́вор;

4. лингв. го́вор м.;

5. (толки о чём-л.) молва́, разгово́ры мн.;

◊ пуста́я г. — пуста́я болтовня́;

не мо́жа быць і ~кі — не мо́жет быть и ре́чи (разгово́ра);

без лі́шняй ~кі — без ли́шних (да́льних) разгово́ров

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

адка́з

I -зу м.

1. в разн. знач. отве́т;

пыта́нні і ~зы — вопро́сы и отве́ты;

прыйшо́ў а. на пісьмо́ — пришёл отве́т на письмо́;

за ўсё зро́бленае бу́дзе адзі́н а. — за всё сде́ланное бу́дет оди́н отве́т;

зада́чу рашы́лі па ~зе — зада́чу реши́ли по отве́ту;

2. отве́т, отве́тственность ж.;

быць у ~зе за што-не́будзь — быть в отве́те за что́-либо;

не́сці а. — нести́ отве́тственность

II: да ~зу до отка́за

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

доўг (род. до́ўгу) м.

1. (взятое взаймы) долг;

вярну́ць д. — возврати́ть долг;

2. (обязанность) долг;

◊ не заста́цца ў даўгу́ — не оста́ться в долгу́;

адда́ць апо́шні д. — отда́ть после́дний долг;

па ву́шы ў даўга́х — по́ уши в долга́х;

уле́зці ў даўгі́ — влезть в долги́;

быць у даўгу́ — быть в долгу́;

не выла́зіць з даўго́ў — не вылеза́ть из долго́в;

у даўгу́ як у шаўку́ — погов. в долгу́ как в шелку́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

суд м.

1. род. суда́ суд;

Вярхо́ўны С. — Верхо́вный Суд;

с. ідзе́! — суд идёт!;

адда́ць пад с. — отда́ть под суд; преда́ть суду́;

быць пад судо́м — быть под судо́м;

2. род. су́ду (мнение, заключение) суд;

с. гісто́рыі — суд исто́рии;

◊ сваі́м судо́м — свое́й вла́стью;

паку́ль с. ды спра́ва — пока́ суд да де́ло;

чыні́ць с. і распра́ву — твори́ть суд и распра́ву;

на няма́ і су́ду няма́ — посл. на нет и суда́ нет

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)