чвартава́нне, ‑я, н.

Гіст. Сярэдневяковы спосаб смяротнай кары, пры якім спачатку адсякаліся рукі, ногі, потым галава.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

павыстаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; -я́ны; зак.

1. Выставіць што-н. устаўленае ў многіх месцах, усюды.

П. падвойныя рамы з вокнаў.

2. што. Падаўшы ўперад, высунуць, паставіць для агляду, карыстання ўсё, многае.

П. рукі.

П. экспанаты.

3. каго. Выгнаць адкуль-н. усіх, многіх.

П. свавольнікаў за дзверы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

падвярну́цца, -вярну́ся, -ве́рнешся, -ве́рнецца; -вярні́ся; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Вывіхнуцца, аказацца пашкоджаным (пра ногі, рукі).

Нага падвярнулася.

2. перан. Выпадкова сустрэцца, аказацца побач або выпасці, прыйсціся на чыю-н. долю (разм.).

Падвярнуўся знаёмы.

Падвярнуўся зручны момант.

|| незак. падваро́чвацца, -аецца (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

раскі́нуць, -ну, -неш, -не; -кінь; -нуты; зак., што.

1. Шырока развесці, распасцерці ў розныя бакі.

Р. рукі.

2. Разаслаць, разгарнуць на паверхні чаго-н.

Р. дыван на канапе.

3. Знайшоўшы месца, паставіць, размясціць што-н.

Р. палаткі.

4. Раскідаць, рассыпаць па чым-н. што-н.

Р. сена.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ру́капіс, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Арыгінал або копія тэксту, напісанага ад рукі ці аддрукаванага на пішучай машынцы.

Рукапісы пісьменніка.

Аддаць р. у набор.

2. Помнік пісьменнасці, які адносіцца пераважна да часу ўзнікнення кнігадрукавання.

Вывучэнне старажытных рукапісаў.

|| прым. рукапі́сны, -ая, -ае.

Р. тэкст.

Р. аддзел бібліятэкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

разгайда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны і разго́йдаць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., каго-што.

1. Прымусіць моцна гайдацца (гойдацца).

Р. арэлі.

2. Гайдаючы (гойдаючы) каго-, што-н., надаць яму сілу інерцыі для кідання.

Р. за рукі-ногі і кінуць у ваду.

|| незак. разго́йдваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

стыць і сты́нуць, сты́ну, сты́неш, сты́не; стыў; стынь; незак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Аддаючы цяпло, рабіцца халодным.

Малако стыне.

2. Мерзнуць, замярзаць на холадзе.

С. на марозе.

Рукі стынуць без пальчатак.

|| зак. асты́ць і асты́нуць, асты́ну, асты́неш, асты́не; асты́ў, асты́ла; асты́нь (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Назы́знуць ’напухнуць, набрыняць’: віма назызла (у каровы) (полац., шарк., ул. інф.). Да зызнуць (гл.), адносна этымалогіі параўн. балг. зъзна ’дрыжаць ад холаду’ (гукапераймальнае), адкуль магло развіцца значэнне ’апухаць ад холаду, рабіцца аслізлым (напрыклад, пра рукі)’, параўн. Цыхун, Бел.-рус. ізал., 90.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

swobodny

swobodn|y

свабодны, вольны;

mieć ~ą rękę — мець вольныя рукі

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

kiść

ж. гронка;

kiść winogron — гронка вінаграду;

kiść ręki — кісць рукі

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)