Verbum

Кво́та ’частка, доля, працэнт’ (ТСБМ, Нас., Касп., КЭС, лаг., Гарэц.). Ст.-бел. квота ’сума грошай, дата’ (з 1680 г.) < польск. kwota ’тс’ (Булыка, Запазыч., 146), якое з с.-лац. quota ’сума грошай’ (Слаўскі, 3, 501–502).

Кла́мар ’жалезны прэнт з вострымі і загнутымі канцамі’ (КЭС, лаг.). Запазычанне з польск. klamer ’тс’, якое ў сваю чаргу з ням. Klammer ’тс’. Польск. klamer зафіксавана з XVII ст. (Слаўскі, 2, 195). Параўн. Кюнэ, Poln., 65.

◎ Легане́ўе, лігансуя ’лёгкія’ (КЭС, лаг.). Утворана ад *ле‑ гань (параўн. укр. легёня ’лёгкае’) з тым жа суфіксам, што і печань (гл.). Праўда, суфікс мог быць і ‑ень, у якім ‑е‑ ў выніку распадаблення перайшло ў ‑а‑.

Малоец ’паважаны малады чалавек, хлопец’ (КЭС, лаг.). Укр. молодець, рус. молодец, славен. mládec, серб.-харв. mladac ’тс’, ’жанаты малады мужчына’, mlaci ’маладыя (на вяселлі)’. Да прасл. mold‑ьcь. Аб мене ‑дз‑ > ‑й‑ гл. Карскі, 1, 351.

Мож, можа, можэ ’быць можа, напэўна, магчыма’ (ТСБМ, Нас., Шат., Касп., Бяльк., Растарг., Мат. Маг., ТС; КЭС, лаг.; гор., паўд.-усх., КЭС). Да магчы́ (гл.). У мадальным значэнні выступае ў форме 3‑й ас. адз. л.

Нейлон ’штучнае сінтэтычнае валакно’ (ТСБМ), нейлонка ’нейлонавая мужчынская кашуля’ (лаг., Жыв. сл.). Запазычана праз рус. нейлон з англ. nylon — штучна створанай назвы; націск на апошнім складзе, магчыма, сведчыць пра французскае пасрэдніцтва пры запазычанні ў рускую мову.

Папіха́ч ’чалавек, якому даручаюць паскорыць якую-небудзь справу’ (ТСБМ, ТС); тое ж, што і папіхіч (гл.) (ТСБМ, Шат., Др.-Падб.; КЭС, лаг.). Дэрыват з агентыўным старажытным суф. ‑ач ад папіхаць < піхаць (параўн. Сцяцко, Афікс. наз., 31).

Паслане́ц ’пасланы для выканання даручэнняў’ (ТСБМ, Грыг., Нас., Бяльк.; КЭС, лаг.; ТС). Укр. пасла́не́ць, рус. посла́нец, польск. posłaniec, н.-луж. posłanć, в.-луж. pósłanc, чэш., славац. poslanec, славен. od‑poslánec. Паўн.-слав. poslanьcь. Да слаць (гл.).

◎ Паўшэ́да ’неадукаваны чалавек, хам’ (КЭС, лаг.). З польск. powszedni, powszedny ’звычайны, штодзённы, будзённы, ардынарны, неэлегантны, нявытанчаны’ ці са ст.-бел. повшед‑ ний, повшедный ’паўсядзённы’ (1552 г.), якое са ст.-польск. powszedni ’тс’ (Булыка, Лекс. запазыч., 194).

◎ *Пу́льгаць, пу́льгаты ’разліваць, распырскваць; хлябтаць, сёрбаць’ (драг., Сл. Брэс., Клім.). Гукапераймальнае, “звонкі” варыянт ад пу́лькаць ’тс’.

◎ Пульга́ць ’кідаць’ (лаг., Жд. 3). Відаць, экспрэсіўны варыянт да пуляць ’кідаць, страляць’ (гл.), параўн. швіргаць ’кідаць’ і рус. швырять ’тс’.