1) лёгкая празрыстая баваўняная ці шаўковая тканіна. З вуалі шыюць сукенкі, вырабляюць шалі.
2) Тонкая празрыстая сетка на жаночых капелюшах, якая часам часткова закрывае твар.
3) Вуаль у фатаграфіі — пацямненне неэкспаніраваных участкаў праяўленага фатагр. матэрыялу. Назіраецца ў большай ступені ў высокаадчувальных фотаматэрыялах.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВУГЛАВА́Я ЧАСТАТА́,
кругавая частата, цыклічная частата, лік поўных ваганняў, якія адбываюцца пры перыядычным вагальным працэсе за 2π секунд. Вуглавая частата ω звязана з перыядам T і частатой ваганняў ν залежнасцю
. Адзінка вуглавой частаты ў СІ — секунда ў мінус першай ступені (с-1).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кампараты́ў
(лац. comparativus = параўнальны)
лінгв. граматычная катэгорыя прыметніка і прыслоўя, якая абазначае большую ступень праяўлення прыметы ў параўнанні з той жа прыметай, названай у звычайнай ступені (напр. лепшы, лепш).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Poténz
f -, -en
1) прадукцы́йнасць, магу́тнасць
2) матэм. ступе́нь
die zwéite ~ — друга́я ступе́нь, квадра́т
in höchster ~ — перан. у вышэ́йшай ступе́ні
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
БАСУРМА́Н,
басурманін, 1) устарэлая назва нехрысціяніна, пераважна мусульманіна (у Расіі — неправаслаўнага). У ВКЛ прававое становішча басурманаў рэгулявалася Статутамі ВКЛ, якія ў пэўнай ступені абмяжоўвалі іх правы. Басурман не меў права займаць дзярж. і адм. пасады, мець у няволі хрысціян, не мог быць панятым і інш. 2) Пераноснае значэнне — несумленны чалавек.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АД’ЮНКТУ́РА,
адна з асн. формаў падрыхтоўкі навук. і навукова-пед. кадраў у ВНУ і н.-д. установах Узбр. Сіл некаторых краін СНД. Засн. ў 1938. Камплектуецца з асоб афіцэрскага саставу. Падрыхтоўка прынятых у ад’юнктуру прадугледжвае абарону дысертацый на атрыманне вучонай ступеніканд. навук па абранай спецыяльнасці. Аналагічная аспірантуры ў цывільных ВНУ.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Tam deest avaro, quod habet, quam quod non habet
Скупому ў аднолькавай ступені не хапае і таго, чаго не мае, і таго, што ў яго ёсць.
Скупому в равной мере недостаёт и того, чего не имеет, и того, что у него есть.
бел. Вочы страхачэ, а рукі грабачэ. Прагнаму заўсёды мала. 3 горла валіцца, а ён ніяк не здаволіцца ‒ усё пхае і пхае.
рус. Убогий во многом нуждается, а скупой во всём. Убого го одна нужда гнетёт, скупого две (убожество и скупость).
фр. Les avares font nécessité de tout (Скупые во всём нуждаются).
англ. He is not poor that has little, but he who desires much (Беден не тот, кто имеет мало, а кто желает много).
нем. Der Geizhals hat den Knopf auf dem Beutel (Жадный имеет на кошельке кнопку). Der Geizige ist allwegarm (Жадный ‒ самый бедный).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
П’янчу́га ’горкі п’яніца’ (ТСБМ; мазыр., Грыгор’еў, пісьмовае паведамл.), сюды ж пʼяню́га ’тс’ (Нас., Ян., Сл. ПЗБ); параўн. рус. разм. пьянчюга, балг.пиянчу́га, пиенчу́га. Утворана ад *pьjanъ, *pijanъ, гл. п’яны, пры дапамозе экспрэсіўнай суфіксацыі ‑уга (‑юга); формы з ‑ч‑ у якасці прамежкавай ступені маглі мець утварэнні на ‑чо, параўн. свінчо < свіння, свінка, а таксама балг.дыял.пиянчо́га (гл. БЕР, 5, 285).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трыкля́ты ‘пракляты’ (Нас., Байк. і Некр.), ст.-бел.треклятый ‘тс’ (ГСБМ). З ц.-слав.трьклѧтъ, утворана з дапамогай прыстаўкі тры‑ < ц.-слав.трь‑, тре‑ са значэннем найвышэйшай ступені прыметнікаў, звязана з лічэбнікам тры (гл.), і ‑кляты < кля́сці ‘праклінаць’ (гл.); да семантыкі параўн. укр.дыял.трикля́тий ‘тройчы пракляты’ і рус.дыял.будь тро́е пракля́той (выраз абурэння). Гл. Фасмер, 4, 95, 97; ЕСУМ, 5, 637.