астрапалярыме́трыя

(ад астра- + палярыметрыя)

раздзел астрафізікі, які вывучае паводле ступені палярызацыі святла нябесных свяціл фізічную прыроду іх выпрамянення, склад і шчыльнасць міжзорнага асяроддзя, атмасферы планет і інш.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

тэ́рцыя

(лац. tertia = трэцяя)

1) муз. інтэрвал, які ахоплівае тры ступені дыятанічнага гукарада;

2) друкарскі шрыфт, кегель якога роўны 16 пунктам (6 мм); выкарыстоўваецца для набору загалоўкаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

lativ

m -s, -e грам.

1) элятыў (зыходны склон)

2) найвышэ́йшая ступе́нь (у значэнні абсалютна высокай ступені якасці)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

соиска́ние саіска́нне, -ння ср.; атрыма́нне, -ння ср.; спабо́рніцтва (ко́нкурс) на атрыма́нне;

соиска́ние пре́мии саіска́нне прэ́міі (спабо́рніцтва на атрыма́нне прэ́міі);

диссерта́ция на соиска́ние учёной сте́пени дысерта́цыя на атрыма́нне (саіска́нне) вучо́най ступе́ні;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

znaczny

znaczn|y

значны; важкі;

w ~ej mierze — у значнай меры;

w ~ym stopniu — у значнай ступені

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Най- — прыстаўка найвышэйшай ступені параўнання, рус. наи‑, укр. най‑, польск. naj‑, чэш. nej‑, славац. naj‑, славен. naj‑, серб.-харв. нај‑, балг. най‑, макед. нај‑. Прасл. *nai‑ з na‑1 пры дапамозе ўзмацняльнай часціцы ‑j () (ESSJ, SG, 2, 433–435; Фасмер, 3, 33, 39; Шустар-Шэўц, 13, 982; Бязлай, 2, 213). Гл. на-.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пакале́нне ’сваякі адной ступені роднасці ў адносінах да агульнага продка; людзі блізкага узросту, якія жывуць у адзін час’ (ТСБМ, Шат.), пакале́нне ’продкі’ (Сл. ПЗБ), поколе́нье ’пакаленне’ (ТС). Рус. поколе́ние, укр. поколі́ння, ст.-рус. поколѣние (XVII ст.), польск. pokolenie, чэш. pokolení, серб.-харв. поколе́ње, славен. pokolȇhje, балг. поколе́ние ’тс’. Да калена (гл.) (Махэк, 468).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пе́рве ’раней, спачатку’ (Бяльк.; Сл. ПЗБ). З первей (< ст.-бел. первее, первѣи) — формы параўнальнай ступені н. р. прыметніка *рыуь*pьrvęje (Карскі 2-3, 71), або прыслоўе на ‑ё‑ ад таго ж прыметніка, якія ўзніклі, паводле Карскага (2–3, 76), пад польскім або ўкраінскім уплывам. Да Сцервы (гл.). Параўн. таксама польск. pienviej ’раней’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Раке́та ’напоўнены піратэхнічнай сумессю снарад’, ’лятальны апарат з рэактыўным рухавіком’ (ТСБМ). Запазычанне праз ням. Rakete (хаця пасрэдніцтва рускай ці польскай моў уяўляецца ў такой жа ступені магчымым, параўн. польск. rakety “do grania”, XVIII ст.) з італ. roccetta/rochetto (< rocca ’верацяно’); гл. таксама Фасмер, 3, 438; Чарных, 2, 97; Скок, 3, 102; Махэк₂, 507.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

узмо́цнены, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад узмацніць.

2. у знач. прым. Больш моцны па ступені праяўлення; які павялічыўся, узрос. Узмоцненая кандэнсацыя пары. Узмоцненая ўвага.

3. у знач. прым. Павялічаны ў аб’ёме, колькасці; большы, чым звычайна. Узмоцненае харчаванне. □ На ўсіх дарогах, якія вялі ў атрад, была пастаўлена ўзмоцненая варта. Сіняўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)